Trị viêm thực quản cần hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng

Viêm thực quản không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nếu không điều trị kịp thời. Việc trị viêm thực quản cần dựa vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ tổn thương và thói quen sinh hoạt của người bệnh.

1. Nguyên nhân gây viêm thực quản

Viêm thực quản là tình trạng viêm hoặc kích ứng niêm mạc lót bên trong thực quản – ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày. Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra, phổ biến nhất bao gồm:

Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản làm kích ứng và gây viêm.

Nhiễm trùng: Một số loại vi khuẩn, virus, nấm (như nấm Candida) có thể tấn công thực quản, đặc biệt ở người có hệ miễn dịch suy yếu.

Dị ứng thực phẩm: Một số người bị viêm thực quản do phản ứng dị ứng với thực phẩm như sữa, trứng, hải sản, lúa mì…

Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc (thuốc chống viêm NSAIDs, kháng sinh tetracycline, thuốc bisphosphonate điều trị loãng xương…) có thể gây viêm nếu uống không đúng cách.

Tổn thương cơ học: Nuốt dị vật, ống nội soi, hoặc ăn đồ ăn quá nóng, quá cay.

Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên trong quá trình trị viêm thực quản hiệu quả.

2. Triệu chứng nhận biết viêm thực quản

Viêm thực quản có thể gây ra các dấu hiệu sau:

Cảm giác nóng rát sau xương ức hoặc vùng ngực

Nuốt nghẹn, nuốt đau

Ợ nóng, ợ chua thường xuyên

Đau họng, khàn tiếng

Buồn nôn hoặc nôn

Ho kéo dài, đặc biệt vào ban đêm

Nếu tình trạng viêm kéo dài, niêm mạc thực quản có thể bị loét, hẹp hoặc biến đổi tiền ung thư (Barrett thực quản). Do đó, khi có triệu chứng, người bệnh cần đi khám sớm để được trị viêm thực quản đúng cách.

3. Các phương pháp trị viêm thực quản

3.1. Điều trị bằng thuốc

Bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc dựa trên nguyên nhân gây bệnh. Một số loại thuốc thường được chỉ định gồm có:

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giúp giảm tiết axit dạ dày, từ đó hạn chế trào ngược và giảm viêm.

Thuốc kháng histamin H2: Giảm tiết axit, hỗ trợ làm lành tổn thương.

Thuốc kháng axit: Trung hòa axit dạ dày nhanh chóng, giúp giảm triệu chứng nóng rát.

Thuốc kháng nấm, kháng sinh, kháng virus: Sử dụng khi viêm thực quản do nhiễm trùng.

Thuốc chống viêm dị ứng: Corticosteroid đường uống hoặc dạng xịt cho viêm thực quản do dị ứng.

Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc trị viêm thực quản khi chưa có chẩn đoán chính xác, vì mỗi nguyên nhân cần một phác đồ khác nhau.

3.2. Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt

Ngoài thuốc, việc thay đổi thói quen hằng ngày là yếu tố then chốt giúp quá trình trị viêm thực quản hiệu quả hơn:

Ăn uống khoa học: Tránh đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay, chua, cà phê, rượu bia, nước có gas. Tăng cường rau xanh, trái cây ít axit, thực phẩm giàu chất xơ.

Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, nên ăn 5–6 bữa nhỏ để giảm áp lực lên dạ dày.

Không nằm ngay sau khi ăn: Đợi ít nhất 2–3 giờ sau bữa ăn mới nằm.

Nâng cao đầu giường khi ngủ: Giúp ngăn axit trào ngược vào ban đêm.

Giảm cân nếu thừa cân: Mỡ bụng nhiều gây áp lực lên dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược.

Bỏ thuốc lá: Nicotine làm yếu cơ thắt thực quản dưới, khiến axit dễ trào ngược.

3.3. Điều trị bằng can thiệp y khoa

Một số trường hợp viêm thực quản nặng, không đáp ứng thuốc hoặc có biến chứng như hẹp thực quản, bác sĩ có thể chỉ định:

Nội soi nong thực quản: Giúp mở rộng đường ăn uống khi thực quản bị hẹp.

Phẫu thuật chống trào ngược (Nissen fundoplication): Tăng cường cơ thắt thực quản dưới, ngăn axit trào ngược.

Đặt thiết bị kiểm soát trào ngược: Một số thiết bị y khoa được đặt quanh thực quản để hỗ trợ ngăn trào ngược.

4. Biện pháp phòng ngừa tái phát

Sau khi trị viêm thực quản, nếu không duy trì lối sống lành mạnh, bệnh dễ tái phát. Để phòng ngừa:

Duy trì cân nặng hợp lý và luyện tập thể dục thường xuyên

Tránh ăn quá no hoặc ăn quá nhanh

Uống nhiều nước nhưng hạn chế uống nhiều trong bữa ăn

Mặc quần áo rộng rãi, tránh đồ bó sát gây áp lực lên bụng

Kiểm soát căng thẳng, vì stress làm tăng tiết axit dạ dày

Tái khám định kỳ nếu có tiền sử trào ngược hoặc viêm thực quản mạn tính

5. Khi nào cần đi khám ngay?

Người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo:

Nuốt nghẹn, nuốt đau tăng dần

Nôn ra máu hoặc chất nôn giống bã cà phê

Đi ngoài phân đen, hôi

Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân

Đau ngực dữ dội, khó thở

Những triệu chứng này có thể báo hiệu biến chứng nghiêm trọng của viêm thực quản hoặc bệnh lý khác như loét, hẹp, ung thư thực quản.

Trị viêm thực quản không chỉ là việc dùng thuốc mà còn là quá trình kết hợp giữa điều trị y khoa và điều chỉnh lối sống. Xác định nguyên nhân, tuân thủ phác đồ, kết hợp chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh hồi phục và hạn chế tái phát. Quan trọng nhất, hãy đi khám ngay khi có triệu chứng bất thường để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.