Thủng dạ dày: Triệu chứng nhận biết sớm và những lưu ý
Với bệnh thủng dạ dày triệu chứng thường khởi phát đột ngột. Việc nhận biết các triệu chứng điển hình của thủng dạ dày giúp người bệnh chủ động đi cấp cứu, hạn chế biến chứng như nhiễm trùng máu, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ hơn về thủng dạ dày, triệu chứng thường gặp, nguyên nhân và hướng xử trí an toàn.
1. Thủng dạ dày là gì?
Thủng dạ dày là một trong những biến chứng cấp tính nghiêm trọng nhất của bệnh lý đường tiêu hóa, có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Khi dạ dày bị thủng, acid, thức ăn và dịch tiêu hóa tràn vào ổ bụng gây viêm phúc mạc cấp – tình trạng cần can thiệp ngoại khoa càng sớm càng tốt. Thủng dạ dày xảy ra khi một lỗ thủng xuất hiện trên thành dạ dày, khiến dịch tiêu hóa, acid và thức ăn tràn vào ổ bụng. Đây là tình trạng cấp cứu ngoại khoa nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không chữa trị kịp thời.
Tình trạng này thường là hậu quả của các bệnh lý như:
Loét dạ dày – tá tràng kéo dài
Nhiễm khuẩn HP
Sử dụng thuốc giảm đau NSAID lâu dài
Chấn thương bụng
U dạ dày hoặc các bệnh lý tiêu hóa mạn tính
Hầu hết người bệnh đến viện trong tình trạng đau quặn bụng dữ dội, không thể cử động và phải cấp cứu ngay.
2. Thủng dạ dày triệu chứng: Người bệnh nhận biết như thế nào?
“Thủng dạ dày triệu chứng” là từ khóa được nhiều người tìm kiếm bởi bệnh thường đến rất bất ngờ, gây đau bụng dữ dội và khiến người bệnh khó phân biệt với các tình trạng đau bụng khác. Người bệnh còn thường thấy buồn nôn, bụng cứng như gỗ.
2.1 Đau bụng dữ dội đột ngột – biểu hiện đặc trưng nhất
Triệu chứng dễ nhận biết nhất của thủng dạ dày là đau bụng đột ngột, dữ dội như dao đâm. Vị trí đau thường ở vùng thượng vị (trên rốn) rồi lan khắp bụng. Cơn đau khiến người bệnh không thể đứng thẳng, phải gập người hoặc nằm bất động.
2.2 Bụng cứng như gỗ
Khi acid và dịch dạ dày tràn vào ổ bụng, cơ thành bụng co cứng lại như phản xạ bảo vệ. Bụng trở nên cứng đơ, ấn vào rất đau – đây là dấu hiệu điển hình của viêm phúc mạc.
2.3 Buồn nôn hoặc nôn ói
Ngoài đau bụng dữ dội, người bệnh có thể buồn nôn liên tục hoặc nôn ra dịch vàng, dịch chua. Nôn không làm giảm đau.
2.4 Sốt, ớn lạnh
Tình trạng viêm nhiễm trong ổ bụng khiến cơ thể phản ứng bằng sốt, có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao tùy mức độ nhiễm trùng.
2.5 Chướng bụng, khó thở
Dịch và khí từ dạ dày rò vào ổ bụng khiến bụng căng lên bất thường. Người bệnh cảm thấy khó thở, thở nhanh nông.
2.6 Nhịp tim nhanh, huyết áp tụt
Nếu biến chứng nặng, người bệnh có thể rơi vào tình trạng sốc nhiễm khuẩn. Với các biểu hiện như: Mạch nhanh, huyết áp giảm, vã mồ hôi, da lạnh. Đây là tình trạng cực kỳ nguy hiểm, cần can thiệp y tế khẩn cấp.
2.7 Dấu hiệu toàn thân khác
Người bệnh thường mt lả, kiệt sứ, không muốn ăn, đau tăng khi cử động, ho hoặc hít sâu
3. Nguyên nhân gây thủng dạ dày
3.1 Loét dạ dày – tá tràng kéo dài
Khoảng 70–90% ca thủng dạ dày xuất phát từ ổ loét cũ. Khi vết loét tiến triển sâu, chỉ cần tác động nhỏ cũng có thể tạo lỗ thủng.
3.2 Nhiễm vi khuẩn HP
HP gây viêm loét, làm phá hủy lớp niêm mạc dạ dày. Nếu không điều trị đúng phác đồ, ổ loét có thể tiến triển thành thủng.
3.3 Thuốc giảm đau NSAID
Aspirin, ibuprofen, diclofenac, naproxen… có thể bào mòn niêm mạc dạ dày, làm tăng nguy cơ loét và thủng, đặc biệt khi dùng kéo dài.
3.4 Rượu bia, thuốc lá
Cồn và nicotin kích thích sản xuất acid, làm tổn thương niêm mạc dạ dày.
3.5 Stress kéo dài
Căng thẳng làm tăng tiết acid, giảm tuần hoàn niêm mạc, khiến ổ loét dễ tiến triển nặng.
3.6 Chấn thương
Các tai nạn mạnh vào vùng bụng cũng có thể gây thủng dạ dày.
4. Thủng dạ dày nguy hiểm như thế nào?
Nếu không xử trí kịp thời, thủng dạ dày có thể dẫn đến:
– Viêm phúc mạc: Dịch tiêu hóa tràn vào ổ bụng gây viêm nặng, dễ nhiễm trùng lan rộng.
– Nhiễm trùng máu: Vi khuẩn xâm nhập vào máu gây sepsis – tình trạng có thể tử vong nếu không cấp cứu khẩn cấp.
– Sốc nhiễm khuẩn Huyết áp tụt nhanh, suy tim – phổi – thận, nguy cơ tử vong cao.
– Áp xe ổ bụng: Túi mủ hình thành quanh vùng thủng, gây đau kéo dài, cần phẫu thuật dẫn lưu.
– Tái phát loét – thủng: Nếu sau phẫu thuật không điều trị triệt để nguyên nhân (HP, NSAID…), bệnh có thể tái diễn.
5. Cách chẩn đoán thủng dạ dày
Các bước khám và chẩn đoán tình trạng thủng dạ dày bao gồm:
– Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra vùng bụng, đánh giá mức độ đau, phản ứng thành bụng.
– X-quang bụng: Nếu bị thủng dạ dày sẽ thấy liềm hơi dưới cơ hoành – dấu hiệu kinh điển của thủng tạng rỗng.
– Siêu âm ổ bụng: Phát hiện dịch ổ bụng, áp xe hoặc hơi tự do.
– CT-Scan bụng Giúp xác định vị trí thủng, kích thước lỗ thủng và tổn thương lan rộng.
– Nội soi dạ dày Trong trường hợp ổn định, nội soi có thể giúp xác định vị trí ổ loét – nguy cơ thủng.
6. Điều trị thủng dạ dày
6.1 Cấp cứu ban đầu
Gồm các bước: Truyền dịch, dùng kháng sinh phổ rộng, thuốc giảm đau, hồi sức chống sốc
6.2 Phẫu thuật
Phẫu thuật là biện pháp bắt buộc để xử lý lỗ thủng. Bác sĩ sẽ tiến hành khâu lỗ thủng, cắt bỏ phần dạ dày tổn thương nặng. Sau đó cần rửa ổ bụng, dẫn lưu dịch. Ngày nay nhiều bệnh viện áp dụng phẫu thuật nội soi giúp phục hồi nhanh, giảm đau sau mổ.
6.3 Điều trị nguyên nhân sau mổ
Cần thực hiện biện pháp diệt HP theo phác đồ, ngưng sử dụng các thuốc NSAID. Bên cạnh đó bệnh nhân cần ngưng rượu bia, thuốc lá và tái khám tiêu hóa định kỳ.
7. Phòng ngừa thủng dạ dày
7.1 Điều trị triệt để viêm loét dạ dày
Tuân thủ phác đồ và tái khám đúng lịch.
7.2 Hạn chế thuốc NSAID
Chỉ dùng khi thật cần, theo chỉ định bác sĩ.
7.3 Ăn uống khoa học
Người bệnh cần tránh đồ cay nóng, không ăn quá no, hạn chế rượu bia
7.4 Quản lý căng thẳng
Ngủ đủ, vận động nhẹ, điều chỉnh nhịp sống là vô cùng cần thiết.
7.5 Khám tiêu hóa định kỳ
Người bệnh sẽ được thực hiện nội soi phát hiện sớm ổ loét hoặc tổn thương nghi ngờ.
Tóm lại, với tình trạng thủng dạ dày triệu chứng thường xuất hiện đột ngột, đau dữ dội, bụng cứng như gỗ, sốt và mệt mỏi. Đây là tình trạng cấp cứu nguy hiểm, cần đưa người bệnh đến bệnh viện khẩn cấp để xử lý kịp thời. Nhận biết sớm và phòng ngừa đúng cách giúp giảm đáng kể nguy cơ biến chứng.
