Nội soi bao tử gây mê: Cách chẩn đoán nhẹ nhàng và hiệu quả
Nội soi bao tử (hay còn gọi là nội soi dạ dày) là một trong những phương pháp chẩn đoán và điều trị phổ biến nhất trong lĩnh vực tiêu hóa hiện nay. Trong các phương pháp nội soi, nội soi bao tử gây mê đang trở thành lựa chọn tối ưu. Vậy nội soi bao tử gây mê là gì? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về nội soi bao tử gây mê – một kỹ thuật hiện đại đang được áp dụng rộng rãi trong y học hiện nay.
1. Nội soi bao tử gây mê là gì?
Nhờ vào khả năng quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, thực quản và tá tràng thông qua một ống nội soi mềm, bác sĩ có thể phát hiện sớm các bệnh lý như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày – thực quản, polyp, thậm chí là ung thư. Nội soi có 2 cách thực hiện là nội soi thường (hay nội soi sống) và nội soi gây mê. Với nội soi thường, quá trình soi thường gây ra cảm giác khó chịu, buồn nôn, nghẹn họng và lo lắng cho người bệnh. Chính vì vậy, nội soi gây mê được xem là giải pháp khắc phục những bất tiện trên khi giúp bệnh nhân trải qua quá trình nội soi nhẹ nhàng hơn. Với nội soi gây mê, người bệnh không đau, không cảm giác khó chịu. Đặc biệt, kỹ thuật này an toàn cao nếu được thực hiện đúng quy trình.
Nội soi bao tử gây mê là phương pháp nội soi dạ dày trong đó bệnh nhân được sử dụng thuốc gây mê tĩnh mạch ngắn hạn (thường là propofol hoặc midazolam) trước khi thực hiện thủ thuật. Khi thuốc phát huy tác dụng, người bệnh rơi vào trạng thái ngủ nông, không còn cảm giác đau đớn hay khó chịu khi ống nội soi được đưa vào cơ thể.
Quá trình này thường kéo dài khoảng 5–10 phút, và sau khi kết thúc, bệnh nhân sẽ tỉnh dậy dần dần trong phòng hồi tỉnh, hoàn toàn không nhớ hay cảm nhận được những gì đã xảy ra trong quá trình nội soi. Đây là điểm khác biệt rõ rệt so với phương pháp nội soi truyền thống (nội soi không gây mê), nơi người bệnh phải chịu đựng cảm giác khó chịu trong suốt quá trình nội soi.
2. Ưu điểm của nội soi bao tử gây mê
Không đau, không khó chịu: Ưu điểm lớn nhất của nội soi bao tử gây mê là giảm thiểu tối đa cảm giác đau, buồn nôn và khó thở khi thực hiện thủ thuật. Người bệnh sẽ hoàn toàn thư giãn, không còn nỗi lo sợ hay ám ảnh mỗi khi phải nội soi.
Giúp bác sĩ quan sát tốt hơn: Khi bệnh nhân ở trạng thái ngủ sâu, cơ thể không co giật, không kháng cự nên bác sĩ dễ dàng đưa ống nội soi vào đúng vị trí và quan sát kỹ lưỡng toàn bộ niêm mạc dạ dày. Nhờ vậy, khả năng phát hiện tổn thương nhỏ, polyp hoặc khối u được nâng cao.
Giảm phản xạ nôn và ho: Phản xạ nôn là một trở ngại lớn trong nội soi thông thường. Với gây mê, phản xạ này gần như bị triệt tiêu hoàn toàn, giúp thủ thuật được thực hiện trơn tru hơn.
Thích hợp với trẻ em và người lớn tuổi: Những đối tượng như trẻ em, người cao tuổi hoặc người có tâm lý yếu thường rất sợ hãi khi phải nội soi. Gây mê sẽ giúp họ không còn cảm giác lo lắng, từ đó giúp việc chẩn đoán sớm bệnh lý được thực hiện dễ dàng hơn.
3. Đối tượng nên thực hiện nội soi bao tử gây mê
Nội soi dạ dày gây mê có thể áp dụng cho hầu hết các đối tượng cần kiểm tra các vấn đề về tiêu hóa. Trong đó, phương pháp này đặc biệt phù hợp với người từng có trải nghiệm nội soi đau đớn, khó chịu. Bên cạnh đó là các bệnh nhân có phản xạ nôn mạnh. Hoặc rất phù hợp với người sợ kim tiêm, thủ thuật y tế, hoặc có tâm lý lo âu quá mức. Đặc biệt, trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi, người có chỉ định sinh thiết hoặc thực hiện can thiệp như cắt polyp, lấy dị vật… đều có thể cần đến nội soi gây mê.
4. Quy trình thực hiện nội soi bao tử gây mê
Quy trình nội soi gây mê thường diễn ra như sau:
Khám lâm sàng và làm xét nghiệm trước thủ thuật
Bệnh nhân sẽ được kiểm tra sức khỏe tổng quát, đo huyết áp, xét nghiệm máu, điện tim để đảm bảo đủ điều kiện gây mê.
Nhịn ăn trước 6–8 giờ
Trước khi nội soi, người bệnh cần nhịn ăn ít nhất 6 tiếng để tránh tình trạng trào ngược dịch dạ dày gây nguy hiểm trong quá trình gây mê.
Tiêm thuốc mê
Bệnh nhân được truyền thuốc gây mê qua đường tĩnh mạch, quá trình này chỉ kéo dài vài giây.
Tiến hành nội soi
Khi bệnh nhân đã ngủ sâu, bác sĩ tiến hành nội soi bằng ống mềm đưa qua đường miệng, quan sát thực quản, dạ dày và tá tràng.
Theo dõi sau thủ thuật
Sau khi nội soi xong, bệnh nhân được đưa về phòng hồi sức và theo dõi trong khoảng 30–60 phút cho đến khi tỉnh táo hoàn toàn.
5. So sánh nội soi bao tử gây mê và không gây mê
5.1. Cảm giác khi thực hiện:
Nội soi không gây mê khiến bệnh nhân thường khó chịu, buồn nôn, lo lắng.
Nội soi gây mê: Không đau, không cảm nhận
5.2. Thời gian thủ thuật:
Cả 2 phương pháp thường kéo dài 5–10 phút
5.3. Độ tỉnh táo sau nội soi:
Nội soi gây mê: Người bệnh thường tỉnh sau khoảng 30–60 phút. Với nội soi không gây mê, bệnh nhân vẫn tỉnh trong và sau nội soi
5.4. Về chi phí:
Nội soi không gây mê chi phí thấp hơn. Nội soi gây mê phí cao hơn do thêm chi phí gây mê.
6. Nội soi bao tử gây mê có an toàn không?
Câu trả lời là có, nếu được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín. Việc gây mê trong nội soi được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa gây mê hồi sức, với liều lượng thuốc được tính toán chính xác. Thuốc mê sử dụng hiện nay (như propofol) có thời gian tác dụng ngắn, ít gây tác dụng phụ và cho phép bệnh nhân tỉnh nhanh sau thủ thuật.
Tuy nhiên, cũng như mọi thủ thuật y tế khác, nội soi gây mê vẫn có thể tiềm ẩn một số rủi ro như: Dị ứng thuốc gây mê, ức chế hô hấp (hiếm gặp). Ngoài ra, có thể gặp tình trạng hạ huyết áp, buồn ngủ, chóng mặt sau khi tỉnh song cũng rất hiếm khi xảy ra. Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên thông báo với bác sĩ về tiền sử dị ứng thuốc, các bệnh lý nền như hen suyễn, tim mạch, đái tháo đường… để có biện pháp phòng ngừa phù hợp.
Lưu ý trước và sau nội soi bao tử gây mê: Trước khi nội soi cần nhịn ăn tối thiểu 6 tiếng. Không uống nước trong vòng 2 giờ trước thủ thuật. Thông báo với bác sĩ về các thuốc đang dùng, tiền sử dị ứng hoặc bệnh lý tim mạch, hô hấp. Người đi nội soi không nên tự lái xe hoặc đi làm ngay sau nội soi vì thuốc gây mê có thể làm chậm phản xạ.
Sau khi nội soi, người bệnh cần nghỉ ngơi tại phòng hồi sức cho đến khi tỉnh hẳn. Không ăn uống ngay mà nên chờ ít nhất 1–2 tiếng khi bác sĩ cho phép. Tránh làm việc nặng hoặc điều khiển phương tiện trong ngày. Nếu có biểu hiện lạ như đau bụng dữ dội, nôn ra máu, sốt… cần liên hệ ngay bác sĩ.Nội soi bao tử gây mê là một bước tiến lớn trong lĩnh vực chẩn đoán và điều trị bệnh lý dạ dày, giúp người bệnh vượt qua nỗi sợ nội soi truyền thống. Phương pháp này không chỉ an toàn, hiệu quả mà còn mang lại trải nghiệm nhẹ nhàng, thoải mái cho người bệnh.
Tuy nhiên, việc lựa chọn nội soi gây mê hay không còn tùy thuộc vào nhu cầu, tình trạng sức khỏe và khả năng tài chính của từng người. Điều quan trọng nhất là bạn nên lựa chọn cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và hệ thống trang thiết bị hiện đại để đảm bảo an toàn tuyệt đối trong suốt quá trình thực hiện.
