Cách lấy xương bị hóc an toàn và hiệu quả
Hóc xương là tình huống khá phổ biến trong sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt khi ăn cá, thịt gà hoặc các món có nhiều xương nhỏ. Nhiều người thường có thói quen nuốt cơm, uống nước hoặc dùng mẹo dân gian để lấy xương ra, nhưng không phải lúc nào cũng an toàn. Trong một số trường hợp, xương mắc sâu có thể gây tổn thương niêm mạc họng, viêm nhiễm hoặc thậm chí nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý đúng cách. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ cách lấy xương bị hóc đúng cách, khi nào nên tự xử lý và khi nào cần đến bác sĩ, nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho sức khỏe.
1. Tình trạng hóc xương và những thông tin cần biết
1.1. Hóc xương là gì?
Hóc xương xảy ra khi một mảnh xương nhỏ từ thực phẩm (thường là xương cá, xương gà hoặc xương heo) mắc lại trong cổ họng hoặc vùng amidan, thanh quản, thực quản. Do xương có đầu sắc nhọn, nên khi bị hóc, người bệnh thường cảm thấy vướng, đau rát, khó nuốt, thậm chí đau lan lên tai hoặc cổ.
Nếu mảnh xương lớn hoặc nằm sâu, nó có thể gây xước niêm mạc họng, chảy máu hoặc viêm nhiễm, làm người bệnh ho, đau nhức kéo dài, thậm chí dẫn đến biến chứng nguy hiểm.
1.2. Những vị trí thường bị hóc xương
– Amidan và vòm họng: là vị trí hay gặp nhất, đặc biệt với xương cá nhỏ.
– Thanh quản và thực quản: xương có thể trôi sâu xuống và mắc lại, gây đau tức vùng ngực.
– Vùng đáy lưỡi hoặc lưỡi gà: ít gặp hơn nhưng dễ bị nhầm với cảm giác vướng thông thường.
2. Triệu chứng nhận biết khi bị hóc xương và nguyên nhân
2.1. Triệu chứng
Dấu hiệu nhẹ – Khi xương nhỏ mắc nông ở cổ họng, người bệnh thường có cảm giác:
– Cộm, vướng hoặc rát nhẹ khi nuốt.
– Cảm thấy như có vật gì đó mắc kẹt ở cổ họng.
– Ho hoặc khạc liên tục để cố gắng đẩy dị vật ra.
Dấu hiệu nặng – Nếu mảnh xương to, mắc sâu hoặc đâm vào mô mềm, có thể gây:
– Đau nhói lan lên tai, cổ hoặc xuống ngực.
– Khó nuốt, nói khàn, chảy máu nhẹ ở cổ họng.
– Sưng tấy vùng họng, khó thở, buồn nôn.
Trong trường hợp nặng: có thể viêm nhiễm, áp xe họng hoặc dị vật rơi xuống đường thở, gây nguy hiểm.
2.2. Nguyên nhân thường khiến bị hóc xương
– Ăn vội, nói chuyện khi ăn: khiến xương dễ mắc lại trong họng.
– Không loại bỏ kỹ xương nhỏ: đặc biệt khi ăn cá, gà, vịt hoặc các món kho, canh.
– Niêm mạc họng nhạy cảm: ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc người từng viêm họng, amidan.
– Thói quen ăn trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc xem tivi, dùng điện thoại khi ăn, khiến mất tập trung.
3. Cách lấy xương bị hóc sao cho an toàn
3.1. Cách lấy xương bị hóc tại nhà (xương nhỏ, mắc nông)
Lưu ý: Chỉ nên áp dụng với trường hợp xương nhỏ, không gây đau nhói, không chảy máu và không khó thở. Nếu sau khi thử không hiệu quả, cần đến cơ sở y tế ngay.
Trong những trường hợp mảnh xương nhỏ mắc nông ở vùng họng và không gây đau nhiều, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản tại nhà để hỗ trợ làm dịu niêm mạc và giúp xương trôi ra tự nhiên.
Một trong những cách phổ biến là súc miệng bằng nước muối ấm. Nước muối có tác dụng kháng khuẩn nhẹ, giúp làm mềm mô họng, giảm sưng đau và hỗ trợ mảnh xương tự rời khỏi vị trí mắc kẹt. Người bệnh nên pha nước muối loãng, nhiệt độ khoảng 40°C, súc miệng nhẹ nhàng trong nửa phút rồi nhổ ra, lặp lại vài lần trong ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Ngoài ra, nuốt cơm mềm hoặc bánh mì ướt cũng là mẹo được nhiều người áp dụng. Khi ăn chậm rãi, độ dính của cơm hoặc bánh mì có thể giúp cuốn theo mảnh xương nhỏ ra ngoài. Tuy nhiên, cần vo cơm thành viên nhỏ và nuốt nhẹ nhàng; nếu cảm thấy đau hoặc vướng nhiều hơn, nên dừng lại để tránh khiến xương đâm sâu vào mô họng.
Một biện pháp tự nhiên khác là uống mật ong ấm hoặc dầu ô liu. Mật ong có khả năng làm dịu niêm mạc, giảm đau, đồng thời làm trơn bề mặt họng để xương dễ trôi xuống. Người bệnh có thể ngậm mật ong pha nước ấm trong vài phút rồi nuốt chậm. Với người lớn, dầu ô liu cũng là lựa chọn thay thế phù hợp giúp bôi trơn đường nuốt, giảm ma sát với dị vật.
Trong trường hợp có thể nhìn thấy rõ đầu xương mắc ở vị trí nông như gần amidan hoặc đáy lưỡi, người bệnh có thể dùng tăm bông sạch để lấy ra. Cần rửa tay kỹ, soi gương dưới ánh sáng mạnh và dùng đầu tăm bông nhẹ nhàng chạm vào phần xương để kéo ra ngoài. Tuyệt đối không dùng tay hoặc vật sắc nhọn, vì điều này có thể gây xước, chảy máu hoặc nhiễm trùng vùng họng.
Những cách trên chỉ nên áp dụng cho tình trạng hóc xương nhẹ. Nếu sau khi thực hiện mà cảm giác đau vẫn không giảm, hoặc xương có dấu hiệu mắc sâu, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng kiểm tra và xử lý an toàn.
Khi nào không nên tự lấy xương tại nhà
Tuyệt đối không tự xử lý tại nhà trong các trường hợp sau:
– Xương mắc sâu, cảm giác đau nhói lan lên tai hoặc xuống ngực.
– Có dấu hiệu chảy máu, sưng đau, khó thở hoặc khàn tiếng.
– Đã thử mẹo dân gian nhưng không hiệu quả sau 1–2 giờ.
– Trẻ em, người già hoặc người có bệnh lý vùng họng (viêm amidan, viêm họng hạt).
3.2. Cách lấy xương bị hóc an toàn khi đến cơ sở y tế
– Khám và xác định vị trí xương mắc
Bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng sẽ soi họng hoặc nội soi mềm để xác định vị trí chính xác của mảnh xương. Trong trường hợp xương rơi xuống sâu (thực quản, thanh quản), bác sĩ có thể chỉ định nội soi thực quản để lấy dị vật ra.
– Lấy xương bằng dụng cụ chuyên dụng
Bằng tay nghề và thiết bị y tế hiện đại, bác sĩ sẽ dùng kẹp chuyên dụng gắp xương nhẹ nhàng mà không làm tổn thương niêm mạc. Thời gian thực hiện chỉ vài phút, hầu như không gây đau và bệnh nhân có thể ra về trong ngày.
– Xử lý sau khi lấy xương. Sau khi lấy xương, người bệnh có thể được:
+ Súc miệng khử khuẩn để làm sạch vết thương.
+ Dùng thuốc giảm đau hoặc kháng viêm nhẹ (nếu có tổn thương).
+ Hướng dẫn chế độ ăn uống mềm, ấm, tránh cay nóng trong 2–3 ngày để họng hồi phục.
Bị hóc xương là tình trạng phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu xử lý sai cách. Các mẹo dân gian chỉ cách lấy xương bị hóc nên áp dụng trong trường hợp xương nhỏ, mắc nông và không gây đau nhiều. Nếu cảm giác đau nhói, khó nuốt, hoặc xương không ra sau vài giờ, người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ Tai Mũi Họng lấy dị vật bằng dụng cụ chuyên dụng.
Chủ động ăn uống chậm, loại bỏ xương kỹ và không tự ý xử lý là cách tốt nhất để phòng tránh hóc xương, bảo vệ an toàn cho cổ họng và sức khỏe tổng thể của bạn.
