Cắt túi mật: Khi nào cần thực hiện và những điều cần biết

Phẫu thuật cắt túi mật là một trong những can thiệp ngoại khoa thường gặp trong điều trị bệnh lý túi mật như sỏi, polyp hoặc viêm túi mật mạn tính. Dù là phẫu thuật phổ biến và an toàn song người bệnh vẫn cần hiểu rõ thời điểm chỉ định, quy trình thực hiện, những lưu ý sau mổ và cách chăm sóc để hồi phục nhanh, phòng tránh biến chứng.

1. Cắt túi mật là gì?

Cắt túi mật là phẫu thuật nhằm loại bỏ toàn bộ túi mật – cơ quan nhỏ nằm dưới gan, có nhiệm vụ chứa và cô đặc dịch mật do gan tiết ra, giúp tiêu hóa chất béo. Khi túi mật bị viêm, có sỏi, polyp hoặc xuất hiện tổn thương ác tính, việc cắt bỏ túi mật là cần thiết để tránh nguy cơ biến chứng nguy hiểm như viêm phúc mạc, nhiễm trùng đường mật hay thủng túi mật.

Phẫu thuật cắt túi mật có thể được thực hiện theo hai phương pháp chính: phẫu thuật nội soi và mổ mở. Trong đó, nội soi cắt túi mật hiện nay là kỹ thuật được ưu tiên vì mức độ xâm lấn thấp, ít đau và giúp người bệnh phục hồi nhanh.

2. Khi nào cần cắt túi mật?

Không phải trường hợp nào phát hiện sỏi hay bất thường ở túi mật cũng cần phẫu thuật ngay. Bác sĩ sẽ chỉ định cắt túi mật trong các tình huống cụ thể, dựa trên mức độ tổn thương và nguy cơ biến chứng.

2.1. Sỏi túi mật – nguyên nhân phổ biến hơn cả trong các lý do cần cắt túi mật

Sỏi túi mật là tình trạng hình thành sỏi trong túi mật do mất cân bằng thành phần dịch mật. Sỏi có thể gây tắc ống mật, làm túi mật viêm cấp hoặc mạn tính. Những cơn đau dữ dội vùng hạ sườn phải, buồn nôn, sốt hoặc vàng da là dấu hiệu cảnh báo cần phẫu thuật sớm. Trong trường hợp sỏi lớn, nhiều viên hoặc gây biến chứng, cắt túi mật nội soi là giải pháp điều trị triệt để.

2.2. Polyp túi mật

Polyp túi mật thông thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm, tuy nhiên, nếu polyp có kích thước lớn hơn 1cm hoặc có đặc điểm nghi ngờ ác tính (chân rộng, phát triển nhanh), bác sĩ sẽ khuyến nghị cắt bỏ túi mật để ngăn ngừa nguy cơ ung thư hóa.

2.3. Ung thư túi mật

Trong điều trị ung thư túi mật, phẫu thuật là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Việc cắt túi mật toàn phần giúp loại bỏ khối u và ngăn ngừa lan rộng sang các cơ quan lân cận. Với những trường hợp phát hiện ở giai đoạn sớm, tiên lượng hồi phục sau phẫu thuật khá tốt.

2.4. Vôi hóa thành túi mật

Còn gọi là túi mật sứ, đây là tình trạng thành túi mật bị vôi hóa do viêm mạn tính kéo dài. Túi mật khi đã mất khả năng co bóp sẽ dễ dẫn đến nhiễm trùng hoặc ung thư, vì vậy cắt bỏ là phương án tối ưu để phòng biến chứng nguy hiểm.

Một số trường hợp khác như viêm túi mật nặng hoặc nếu người bệnh đã điều trị nội khoa nhưng vẫn tái viêm nhiều lần, hoặc viêm túi mật cấp kèm sốt, đau dữ dội, nhiễm trùng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt túi mật để bảo toàn sức khỏe.

3. Tìm hiểu về các phương pháp phẫu thuật cắt túi mật hiện nay

3.1. Phẫu thuật nội soi cắt túi mật

Đa số các ca phẫu thuật cắt túi mật hiện nay được thực hiện bằng phương pháp nội soi. Bác sĩ sẽ tạo một vài đường rạch nhỏ ở vùng bụng, sau đó đưa ống nội soi gắn camera cùng các dụng cụ chuyên dụng vào để quan sát toàn bộ ổ bụng và tiến hành cắt bỏ túi mật một cách chính xác, ít xâm lấn.

So với phẫu thuật mổ mở truyền thống, cắt túi mật nội soi mang lại nhiều lợi ích vượt trội như vết mổ nhỏ, giảm đau sau phẫu thuật, phục hồi nhanh, ít để lại sẹo và giảm nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có thể thực hiện bằng phương pháp này. Với những bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao hoặc cấu trúc giải phẫu phức tạp, bác sĩ có thể chỉ định chuyển sang mổ mở để đảm bảo an toàn.

3.2. Phẫu thuật mổ mở cắt túi mật

Đối với phẫu thuật cắt túi mật mở, bác sĩ sẽ rạch một đường mổ dài khoảng 15cm ở bụng để tiếp cận và loại bỏ túi mật. Trong quá trình này, ống túi mật và động mạch túi mật được tách rời, sau đó túi mật được cắt ra khỏi gan và lấy ra ngoài.

Mổ mở thường được chỉ định trong các trường hợp bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật ổ bụng gây sẹo dính, người béo phì, phụ nữ mang thai ở giai đoạn cuối, hoặc khi có biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng, viêm dính nặng. Ngoài ra, nếu trong khi thực hiện mổ nội soi phát sinh tình huống bất thường, bác sĩ có thể linh hoạt chuyển sang mổ mở để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra an toàn và hiệu quả.

4. Những điều cần biết về hồi phục sau phẫu thuật cắt túi mật

Thời gian hồi phục tùy thuộc vào phương pháp phẫu thuật và thể trạng từng người. Với mổ nội soi, đa số bệnh nhân có thể về nhà trong vòng vài ngày, trong khi mổ mở cần thời gian nghỉ dưỡng lâu hơn.

Sau mổ, người bệnh nên vận động nhẹ nhàng, ăn uống theo hướng dẫn của bác sĩ và tái khám đúng hẹn để theo dõi tiến trình lành vết mổ.

4.1. Chế độ ăn uống sau khi cắt túi mật: Cần lưu ý những gì?

Sau phẫu thuật, cơ thể không còn túi mật để chứa dịch mật, nên dòng mật chảy trực tiếp từ gan xuống ruột non. Điều này có thể làm giảm khả năng tiêu hóa chất béo tạm thời. Người bệnh cần:

– Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu trong 1–2 tuần đầu.

– Hạn chế đồ chiên xào, thực phẩm nhiều dầu mỡ, rượu bia và cà phê.

– Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ tiêu hóa, ngoài ra, nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.

Việc tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý giúp người bệnh nhanh hồi phục, giảm nguy cơ gặp hội chứng sau cắt túi mật.

4.2. Lưu ý một số biến chứng có thể gặp sau cắt túi mật

Phẫu thuật cắt túi mật nhìn chung an toàn, song một số ít người có thể gặp một vài biến chứng sau cắt túi mật. Các triệu chứng thường bao gồm đau bụng nhẹ, đầy hơi, tiêu chảy hoặc buồn nôn. Phần lớn biểu hiện này chỉ kéo dài vài ngày đến vài tuần, nhưng đôi khi có thể kéo dài nhiều tháng nếu người bệnh không điều chỉnh chế độ sinh hoạt.

Ngoài ra, những biến chứng hiếm gặp khác có thể gồm:

– Nhiễm trùng vết mổ.

– Tổn thương ống mật chủ.

– Chảy máu sau phẫu thuật.

Tất cả đều có thể được xử trí kịp thời nếu người bệnh tái khám đúng hẹn và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.

5. Cắt túi mật có ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài không?

Phần lớn bệnh nhân sau cắt túi mật có thể sinh hoạt, ăn uống bình thường và không bị ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe. Gan vẫn sản xuất dịch mật đều đặn, chỉ khác ở chỗ dịch mật sẽ được đưa thẳng vào ruột non thay vì lưu trữ trong túi mật.

Một số người có thể gặp khó chịu nhẹ khi ăn đồ nhiều dầu mỡ trong vài tháng đầu, nhưng tình trạng này sẽ cải thiện dần theo thời gian khi hệ tiêu hóa thích nghi.

Theo các chuyên gia tiêu hóa, việc cắt túi mật không gây hại nếu được thực hiện đúng chỉ định và kỹ thuật. Điều quan trọng là người bệnh cần phát hiện sớm bệnh lý túi mật, không chủ quan khi có triệu chứng đau tức hạ sườn phải, buồn nôn hoặc rối loạn tiêu hóa.

Khám và điều trị tại các cơ sở uy tín giúp người bệnh được chẩn đoán chính xác nguyên nhân, được bác sĩ tư vấn phương pháp phù hợp, đồng thời hạn chế tối đa biến chứng sau mổ.

Tóm lại, cắt túi mật là phẫu thuật an toàn, hiệu quả trong điều trị sỏi, polyp, viêm,…. Với sự phát triển của kỹ thuật nội soi hiện đại, người bệnh có thể yên tâm điều trị, hồi phục nhanh và trở lại sinh hoạt bình thường chỉ sau thời gian ngắn nếu tuân thủ đúng hướng dẫn y khoa.