Bị polyp túi mật: Khi nào cần phẫu thuật cắt túi mật?

Polyp túi mật là bệnh lý khá phổ biến, thường được phát hiện tình cờ khi siêu âm ổ bụng trong các lần khám sức khỏe định kỳ. Phần lớn trường hợp bị polyp túi mật là lành tính và không gây triệu chứng, tuy nhiên một số ít có thể tiến triển thành ung thư nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và chỉ định phẫu thuật sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe.

1. Polyp túi mật là gì?

Polyp túi mật (hay còn gọi là u nhú niêm mạc túi mật) là sự phát triển bất thường của mô trên bề mặt niêm mạc túi mật, tạo thành khối u hoặc giả u. Đây có thể là tổn thương lành tính hoặc ác tính tùy thuộc vào bản chất mô học.

Thông thường, đa số polyp túi mật là lành tính, trong đó có thể chia thành hai nhóm chính:

– Polyp thật (u tuyến): Gồm các loại u tuyến (adenoma), u cơ (leiomyoma), u mỡ (lipoma)…

– Polyp giả (giả u): Gồm polyp cholesterol, adenomyomatosis (u cơ tuyến) hoặc tổn thương viêm giả u.

Một số ít trường hợp còn lại là polyp ác tính, thường là ung thư tuyến (adenocarcinoma), u sắc tố (melanoma) hoặc di căn từ cơ quan khác.

Polyp có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc nhiều cái trong túi mật, kích thước dao động từ vài mm đến hơn 2cm. Thông thường, polyp nhỏ hơn 10mm không gây nguy hiểm, nhưng nếu lớn hơn hoặc có đặc điểm nghi ngờ ác tính thì cần được theo dõi sát sao.

2. Nguyên nhân và đối tượng có nguy cơ bị polyp túi mật

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra polyp túi mật vẫn chưa được xác định rõ ràng. Túi mật là cơ quan nhỏ có hình dạng giống quả lê, nằm ngay dưới gan, có nhiệm vụ dự trữ và cô đặc dịch mật – thành phần gồm muối mật, cholesterol, sắc tố mật và chất béo. Dịch mật sau đó được đưa xuống ruột non để hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu chất béo. Khi quá trình chuyển hóa chất béo bị rối loạn hoặc không diễn ra hiệu quả, khả năng hình thành polyp trong túi mật có thể tăng lên.

Mặc dù polyp túi mật ác tính khá hiếm gặp, nhưng một số yếu tố nguy cơ được cho là làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm người trên 50 tuổi, người bị tiểu đường, những trường hợp polyp có kích thước phát triển nhanh bất thường, hoặc người đồng thời mắc sỏi mật.

3. Triệu chứng khi bị polyp túi mật

Hầu hết người bị polyp túi mật không có triệu chứng rõ ràng, và chỉ được phát hiện tình cờ khi siêu âm ổ bụng trong khám sức khỏe định kỳ.

Chỉ có ít trường hợp có biểu hiện lâm sàng, bao gồm:

– Đau hoặc tức nhẹ vùng hạ sườn phải, đôi khi lan ra sau lưng hoặc vai phải.

– Buồn nôn, khó tiêu, đầy bụng sau bữa ăn nhiều dầu mỡ.

– Một số ít trường hợp có thể cảm thấy co cứng nhẹ vùng bụng trên.

– Những triệu chứng này thường không đặc hiệu, dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa hoặc viêm dạ dày, vì vậy siêu âm là cách phát hiện polyp túi mật chính xác và phổ biến nhất.

Bác sĩ thường chỉ định siêu âm bụng để phát hiện polyp. Hình ảnh polyp thường là nốt tăng âm bám vào thành túi mật, không tạo bóng lưng và không di chuyển khi thay đổi tư thế.

Ngoài ra, trong một số trường hợp cần đánh giá kỹ hơn, có thể thực hiện thêm: Siêu âm nội soi (EUS), chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc cộng hưởng từ (MRI),…

4. Polyp túi mật có nguy hiểm không?

Polyp túi mật nhìn chung không phải là bệnh lý quá nguy hiểm, bởi đa số trường hợp đều lành tính và không gây biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu trong quá trình thăm khám phát hiện polyp có dấu hiệu phát triển bất thường hoặc nghi ngờ tiến triển ác tính, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ túi mật để ngăn ngừa nguy cơ ung thư. Việc cắt túi mật không ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của cơ thể, bởi các chức năng tiêu hóa vẫn được duy trì ổn định sau phẫu thuật.

5. Khi nào cần phẫu thuật cắt túi mật?

Phần lớn người bị polyp túi mật không cần can thiệp y khoa ngay, chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm 3–6 tháng/lần. Tuy nhiên, phẫu thuật cắt túi mật được khuyến nghị khi có một trong các yếu tố sau:

– Polyp có kích thước lớn hơn 10mm hoặc tăng nhanh qua các lần theo dõi.

– Polyp nhiều, dạng không cuống hoặc chân rộng, nghi ngờ ác tính.

– Có triệu chứng rõ rệt như đau bụng, sốt, buồn nôn, viêm tái phát nhiều lần.

– Người bệnh trên 50 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư túi mật.

5.1. Phẫu thuật nội soi cắt túi mật

Đây là phương pháp điều trị được ưu tiên hiện nay nhờ ít xâm lấn, an toàn và thẩm mỹ cao. Bác sĩ sẽ rạch vài đường nhỏ trên bụng, đưa ống nội soi gắn camera và dụng cụ chuyên dụng vào để cắt bỏ túi mật, với những ưu điểm nổi bật gồm:

– Ít đau, ít chảy máu.

– Thời gian hồi phục nhanh, có thể xuất viện sau vài ngày tùy vào thể trạng và khả năng phục hồi của người bệnh.

– Giảm nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo nhỏ.

5.2. Phẫu thuật mổ mở cắt túi mật

Chỉ định trong trường hợp bệnh nhân có sẹo dính phức tạp, viêm cấp nặng hoặc có biến chứng. Bác sĩ sẽ rạch một đường dài khoảng 10–15cm trên bụng để tiếp cận và loại bỏ túi mật trực tiếp.

Sau khi cắt túi mật, người bệnh cần: nghỉ ngơi và vận động nhẹ trong vài ngày đầu, ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, hạn chế chất béo và rượu bia, uống đủ nước, tăng cường rau xanh, trái cây tươi. Ngoài ra, cần tái khám đúng hẹn với bác sĩ chuyên khoa để theo dõi quá trình hồi phục.

8. Bị polyp túi mật có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe không?

Phần lớn người bệnh vẫn sống khỏe mạnh và tiêu hóa bình thường sau khi cắt túi mật. Gan vẫn tiếp tục tiết mật và dẫn trực tiếp xuống ruột non, giúp tiêu hóa thức ăn. Một số ít người có thể gặp đầy hơi, tiêu chảy nhẹ trong vài tháng đầu, nhưng tình trạng này sẽ cải thiện dần theo thời gian.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia tiêu hóa, việc theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm các biến đổi của polyp, giảm thiểu nguy cơ tiến triển thành ung thư.

Tóm lại, bị polyp túi mật không phải là bệnh lý nguy hiểm trong hầu hết trường hợp. Tuy nhiên, nếu polyp lớn hơn 10mm, có đặc điểm nghi ngờ ác tính hoặc gây triệu chứng, người bệnh cần được bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt túi mật kịp thời. Việc thăm khám và tầm soát định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín sẽ giúp phát hiện sớm, điều trị hiệu quả và bảo vệ sức khỏe đường mật lâu dài.