Trĩ ngoại là gì, đặc điểm ra sao, điều trị thế nào?

Trĩ ngoại gây đau đớn, khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị, trĩ ngoại có thể dẫn tới biến chứng nặng nề, làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về trĩ ngoại bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, các yếu tố nguy cơ và những phương pháp điều trị hiệu quả hiện nay.

1. Tổng quan về bệnh trĩ và trĩ ngoại nói riêng

1.1. Định nghĩa và phân loại bệnh trĩ nói chung

Bệnh trĩ là tình trạng giãn nở bất thường của các tĩnh mạch vùng hậu môn – trực tràng, khiến các đám rối tĩnh mạch này phình to và tạo thành búi trĩ. Hiện tượng này xảy ra khi dòng máu hồi lưu về tim bị cản trở, dẫn đến ứ đọng và làm giãn thành tĩnh mạch.

Bệnh trĩ được chia thành trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp (dạng kết hợp của trĩ nội và trĩ ngoại)

– Trĩ nội: Búi trĩ nằm ở phía trên đường lược, bên trong ống hậu môn.

– Trĩ ngoại: Búi trĩ nằm ở phía dưới đường lược, ngay dưới lớp da quanh hậu môn.

– Trĩ hỗn hợp: Kết hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại, búi trĩ xuất hiện ở cả trong và ngoài hậu môn.

1.2. Hiểu sâu hơn về trĩ ngoại: Đặc điểm trĩ ngoại là gì?

Trĩ ngoại hình thành do các tĩnh mạch ở rìa hậu môn bị phình giãn, tạo thành các búi trĩ lồi ra ngoài và được bao phủ bởi lớp da mỏng. Ban đầu, búi trĩ thường nhỏ như hạt đậu, mềm và có thể chỉ gây vướng nhẹ khi đại tiện. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, búi trĩ có thể to lên, cứng hơn và gây đau rát rõ rệt.

Khác với trĩ nội, trĩ ngoại không phân chia theo độ, nhưng tiến triển của bệnh có thể chia thành giai đoạn nhẹ đến nặng với các đặc điểm như:

– Hình thành búi trĩ nhỏ: Người bệnh cảm giác hơi cộm, ngứa nhẹ vùng hậu môn.

– Búi trĩ to và lộ rõ ra ngoài: Gây vướng víu khi ngồi, đi lại.

– Tắc nghẽn hoặc viêm sưng: Búi trĩ có thể hình thành huyết khối, gây đau dữ dội.

– Nhiễm trùng hoặc hoại tử: Nếu không điều trị, búi trĩ bị loét, chảy dịch, có mùi khó chịu.

2. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc trĩ ngoại

Trĩ ngoại có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số yếu tố dưới đây làm nguy cơ mắc bệnh tăng cao hơn:

2.1. Táo bón kéo dài

Chế độ ăn ít chất xơ, uống không đủ nước hoặc ăn nhiều đồ cay nóng, chất béo bão hòa làm phân khô cứng. Khi đi đại tiện, người bệnh phải rặn mạnh, khiến áp lực trong tĩnh mạch hậu môn tăng, lâu dần dẫn đến hình thành búi trĩ.

2.2. Lối sống ít vận động

Những người làm công việc ngồi nhiều như nhân viên văn phòng, tài xế đường dài hoặc công nhân dây chuyền sản xuất ít vận động sẽ dễ bị ứ máu vùng chậu, làm tăng nguy cơ giãn tĩnh mạch hậu môn.

2.3. Thói quen sinh hoạt không tốt

Ngồi xổm lâu, rặn mạnh khi đại tiện, thường xuyên nhịn đi vệ sinh hoặc quan hệ tình dục qua đường hậu môn đều là yếu tố nguy cơ.

2.4. Mang thai và sinh nở

Phụ nữ mang thai, đặc biệt là giai đoạn cuối, tử cung mở rộng gây áp lực lên tĩnh mạch hậu môn. Khi sinh thường, việc rặn mạnh càng khiến các tĩnh mạch này dễ giãn, dẫn đến trĩ ngoại sau sinh.

2.5. Các bệnh lý nền

Một số bệnh mạn tính như ho kéo dài (bệnh phổi), tiêu chảy hoặc táo bón mạn, u vùng chậu, bí tiểu lâu ngày… cũng làm tăng áp lực ổ bụng, gây trĩ ngoại.

3. Dấu hiệu nhận biết trĩ ngoại

Trĩ ngoại thường dễ phát hiện hơn trĩ nội do búi trĩ nằm bên ngoài hậu môn. Các dấu hiệu điển hình gồm:

– Ngứa ngáy, ẩm ướt vùng hậu môn: Do dịch tiết và ma sát với quần áo.

– Xuất hiện búi trĩ: Ban đầu nhỏ, mềm, sau lớn dần và lộ rõ.

– Đau rát khi ngồi hoặc di chuyển: Đặc biệt là sau khi đại tiện hoặc vận động mạnh.

– Chảy máu: Tình trạng này thường ít phổ biến hơn so với dấu hiệu trĩ nội, tuy nhiên cũng có thể diễn ra.

– Sưng đau dữ dội: Khi búi trĩ bị viêm, tắc nghẽn hoặc hình thành huyết khối.

– Dịch tiết hôi: Trong trường hợp nhiễm trùng nặng.

4. Phương pháp điều trị trĩ ngoại

Tùy theo giai đoạn bệnh và mức độ ảnh hưởng, trĩ ngoại có thể được điều trị bằng phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa.

4.1. Điều trị trĩ ngoại giai đoạn nhẹ bằng phương pháp nội khoa

Bác sĩ có thể kê đơn điều trị trĩ bằng các loại thuốc uống, thuốc bôi,.. giúp giảm sưng đau, hỗ trợ co búi trĩ. Ngoài ra, người bệnh cần kết hợp điều trị với dinh dưỡng lành mạnh, chế độ sinh hoạt hợp lý, tăng cường vận động,uống đủ 2–2,5 lít nước/ngày, tránh ngồi lâu và hạn chế thực phẩm kích thích.

Bệnh nhân cần lưu ý sử dụng thuốc đúng chỉ định, không nên sử dụng các loại thuốc truyền miệng nếu chưa tham vấn ý kiến của người có chuyên môn.

4.2. Điều trị trĩ ngoại giai đoạn nặng bằng các phương pháp ngoại khoa

Khi búi trĩ to, gây tắc mạch hoặc biến chứng, can thiệp ngoại khoa là cần thiết. Một số phương pháp phổ biến được ứng dụng điều trị cho nhiều bệnh nhân có thể kể đến như:

– Phẫu thuật Milligan Morgan: Cắt bỏ toàn bộ búi trĩ, áp dụng cho trĩ nặng và nhiều búi.

– Phương pháp Longo: Dùng máy khâu vòng cắt một phần niêm mạc trực tràng, giảm lưu lượng máu đến búi trĩ.

– Đốt trĩ Laser Diode: Loại bỏ búi trĩ bằng năng lượng Laser, ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh. Người bệnh hầu như không đau, hồi phục sau khoảng 5-6 tiếng và có thể ra viện chỉ sau 1 ngày lưu viện. Đây là phương pháp tân tiến được Thu Cúc TCI ứng dụng vào điều trị thành công cho hàng ngàn bệnh nhân trĩ.

Việc lựa chọn phương pháp phụ thuộc vào kích thước búi trĩ, tình trạng sức khỏe tổng quát và mong muốn của người bệnh. Bệnh  nhân cần thăm khám càng sớm càng tốt để việc điều trị được tiến hành sớm, hạn chế biến chứng.

5. Phòng ngừa tái phát trĩ ngoại

Ngay cả sau khi điều trị thành công, trĩ ngoại vẫn có thể tái phát nếu không thay đổi thói quen sinh hoạt:

– Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

– Uống đủ nước, hạn chế rượu bia và đồ uống có gas.

– Tập thể dục đều đặn, tránh ngồi lâu quá 1 giờ.

– Đi vệ sinh không rặn mạnh, tránh ngồi lâu hay sử dụng điện thoại khi đại tiện

– Duy trì cân nặng hợp lý.

Trĩ ngoại tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng gây nhiều bất tiện và đau đớn cho người bệnh. Việc nhận biết sớm trĩ ngoại là gì, triệu chứng, điều chỉnh lối sống, kết hợp điều trị y khoa đúng phương pháp sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Chủ động thăm khám khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường ở vùng hậu môn là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe lâu dài.