Bệnh trĩ có mấy cấp độ: Phân loại và nhận biết chính xác
Bệnh trĩ xảy ra ở vùng hậu môn – trực tràng, xảy ra khi các tĩnh mạch tại đây bị giãn quá mức, tạo thành búi trĩ. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng bệnh trĩ gây ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt, công việc và chất lượng sống của người mắc. Trong quá trình tiến triển, bệnh trĩ được chia thành nhiều cấp độ khác nhau, đặc biệt rõ ràng với trĩ nội. Vậy bệnh trĩ có mấy cấp độ và cách nhận biết từng giai đoạn như thế nào?
1. Bệnh trĩ có mấy cấp độ: Phân loại theo diễn tiến của bệnh
Khi nhắc đến cấp độ bệnh trĩ, thường người ta đang nói đến trĩ nội, vì loại trĩ này có đặc điểm điển hình và tiến triển rõ rệt qua bốn cấp độ. Trong khi đó, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp không được chia thành cấp độ cụ thể mà phân biệt qua mức độ nặng nhẹ và giai đoạn phát triển. Hiểu được từng cấp độ bệnh giúp người bệnh có cái nhìn rõ ràng hơn về tình trạng của mình, từ đó chủ động hơn trong việc điều trị và phòng ngừa biến chứng.
2. Các cấp độ của trĩ nội và đặc điểm cụ thể
2.1. Cấp độ 1: Giai đoạn khởi phát của trĩ nội
Ở cấp độ 1, trĩ nội mới hình thành và thường không gây nhiều triệu chứng rõ ràng. Các búi trĩ bắt đầu xuất hiện trong ống hậu môn do tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch, nhưng vẫn nằm hoàn toàn bên trong và chưa sa ra ngoài.
Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu nhẹ khi đi đại tiện, đôi khi có máu dính trên giấy vệ sinh hoặc trong phân. Tuy nhiên, vì triệu chứng còn mờ nhạt nên nhiều người chủ quan hoặc nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa thông thường khác.
Việc phát hiện và điều trị trĩ nội ở cấp độ 1 rất quan trọng, vì lúc này bệnh còn nhẹ và có thể kiểm soát tốt bằng thay đổi lối sống và dùng thuốc.

2.2. Cấp độ 2: Búi trĩ bắt đầu sa ra khi rặn, có thể tự co vào
Bước sang cấp độ 2, các búi trĩ bắt đầu sa ra ngoài hậu môn trong quá trình rặn đại tiện nhưng có thể tự co lại vào bên trong mà không cần dùng tay.
Người bệnh có thể nhận thấy cảm giác vướng víu, khó chịu rõ rệt hơn, kèm theo chảy máu hậu môn nhiều hơn mỗi khi đi tiêu. Tình trạng táo bón hoặc ngồi lâu khi đi vệ sinh sẽ làm các triệu chứng nặng thêm.
Ở giai đoạn này, điều trị bằng thuốc kết hợp với thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường chất xơ, uống đủ nước và tránh ngồi lâu có thể giúp bệnh cải thiện đáng kể.
2.3. Cấp độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài và cần dùng tay đẩy vào
Trĩ nội cấp độ 3 được xem là giai đoạn nặng. Búi trĩ sẽ sa ra ngoài hậu môn khi đi đại tiện, thậm chí khi ngồi lâu hoặc vận động mạnh. Lúc này, búi trĩ không thể tự co lại mà người bệnh phải dùng tay đẩy vào trong.
Các triệu chứng như đau rát, chảy máu, ngứa ngáy và sưng tấy hậu môn trở nên rõ rệt. Việc sinh hoạt hàng ngày bị ảnh hưởng nhiều, gây tâm lý lo lắng và e ngại cho người mắc.
Với trĩ cấp độ 3, các biện pháp điều trị bảo tồn như thuốc hoặc thay đổi lối sống thường không mang lại hiệu quả cao. Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp can thiệp như thắt búi trĩ bằng vòng cao su hoặc thủ thuật xâm lấn tối thiểu để xử lý tình trạng sa búi trĩ.
2.4. Cấp độ 4: Búi trĩ sa thường xuyên, không thể đẩy vào trong
Đây là giai đoạn nặng nhất của trĩ nội, khi các búi trĩ sa hẳn ra ngoài và không thể đẩy ngược trở lại vào ống hậu môn, ngay cả khi dùng tay. Lúc này, người bệnh có thể phải đối mặt với tình trạng viêm loét, nghẹt búi trĩ hoặc hoại tử nếu không được điều trị kịp thời.
Triệu chứng đau đớn dữ dội, sưng tấy và chảy máu liên tục khiến người bệnh mất ngủ, ăn kém, suy giảm thể trạng nhanh chóng. Trĩ cấp độ 4 gần như không đáp ứng với điều trị nội khoa mà bắt buộc phải can thiệp bằng phẫu thuật.
Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp như cắt trĩ bằng laser, Longo hoặc Milligan-Morgan để loại bỏ hoàn toàn búi trĩ và giảm nguy cơ tái phát.
3. Trĩ ngoại và các giai đoạn tiến triển
Khác với trĩ nội, trĩ ngoại không chia thành các cấp độ cụ thể mà dựa vào sự tiến triển của búi trĩ để đánh giá mức độ nặng nhẹ. Trĩ ngoại hình thành do các tĩnh mạch ở rìa hậu môn bị giãn, tạo thành búi trĩ nằm hoàn toàn bên ngoài.
Ban đầu, trĩ ngoại có thể là một khối nhỏ ở rìa hậu môn, gây vướng víu hoặc ngứa nhẹ. Theo thời gian, nếu không được kiểm soát, búi trĩ sưng to, đau nhức, có thể viêm loét, chảy dịch hoặc hình thành cục máu đông gây đau dữ dội.
Mức độ nghiêm trọng của trĩ ngoại phụ thuộc vào kích thước búi trĩ, mức độ viêm, tắc mạch hay hoại tử. Do không thể thụt vào trong nên trĩ ngoại dễ nhận biết nhưng cũng gây nhiều khó chịu hơn trong sinh hoạt hàng ngày.

4. Bệnh trĩ hỗn hợp – kết hợp triệu chứng trĩ nội và trĩ ngoại
Bên cạnh trĩ nội và trĩ ngoại, người bệnh cũng có thể mắc trĩ hỗn hợp, tức là đồng thời có cả búi trĩ ở bên trong và bên ngoài hậu môn. Trĩ hỗn hợp thường có diễn tiến phức tạp và nặng nề hơn, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, đi lại và khả năng kiểm soát bệnh.
Việc điều trị trĩ hỗn hợp đòi hỏi sự kết hợp nhiều phương pháp, từ dùng thuốc, thay đổi lối sống đến can thiệp ngoại khoa tùy theo từng tình huống cụ thể.
5. Khi nào cần gặp bác sĩ để kiểm tra bệnh trĩ?
Dù bệnh trĩ có thể khởi phát âm thầm, nhưng nếu nhận thấy các triệu chứng như chảy máu khi đi đại tiện, đau rát vùng hậu môn, sa búi trĩ, ngứa hoặc có khối lạ ở rìa hậu môn, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán sớm.
Đặc biệt, không nên tự ý dùng thuốc hoặc trì hoãn điều trị khi các triệu chứng ngày càng nặng, vì điều này có thể khiến bệnh chuyển biến sang cấp độ cao hơn, gây biến chứng nguy hiểm.

Việc hiểu rõ bệnh trĩ có mấy cấp độ là bước đầu tiên quan trọng trong việc nhận diện và điều trị bệnh hiệu quả. Trĩ nội thường được chia thành 4 cấp độ rõ ràng, trong khi trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp được đánh giá dựa trên mức độ tiến triển và triệu chứng lâm sàng. Chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học và thăm khám sớm khi có dấu hiệu bất thường là cách tốt nhất để phòng ngừa và kiểm soát bệnh trĩ, tránh để bệnh diễn tiến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và cuộc sống thường ngày.