Dinh dưỡng cho bệnh nhân xơ gan: Một số điều cần lưu ý

Xơ gan là tình trạng các tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng và không thể phục hồi, kéo dài theo thời gian. Trong quá trình điều trị bệnh, yếu tố dinh dưỡng đóng vai trò cực kỳ quan trọng, góp phần cải thiện chức năng gan, làm chậm quá trình xơ hóa và nâng cao thể trạng cho người bệnh. Vậy chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân xơ gan như thế nào là đúng và khoa học? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong nội dung dưới đây.

1. Vai trò của dinh dưỡng đối với người bệnh xơ gan

Một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp gan giảm tải hoạt động, đồng thời cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể chống lại bệnh tật. Dinh dưỡng cho bệnh nhân xơ gan nếu được xây dựng hợp lý không chỉ góp phần cải thiện triệu chứng mà còn hỗ trợ tích cực cho quá trình phục hồi và kiểm soát biến chứng.

2. Người bệnh xơ gan nên ăn gì: Một số điều cần lưu ý

Chọn thực phẩm đúng cách là yếu tố then chốt trong chế độ ăn uống hàng ngày của người bị xơ gan. Một số nhóm thực phẩm dưới đây được các chuyên gia khuyên nên đưa vào thực đơn dinh dưỡng.

2.1. Tăng cường chất xơ và vitamin từ rau xanh

Chất xơ có trong các loại rau như rau muống, rau ngót hay cải xanh không chỉ hỗ trợ tiêu hóa mà còn giúp giảm áp lực giải độc cho gan. Rau xanh giàu Chlorophyll sẽ giúp gan hoạt động nhẹ nhàng hơn, từ đó hạn chế nguy cơ xảy ra các biến chứng như hôn mê gan hoặc não gan. Việc bổ sung đầy đủ chất xơ mỗi ngày sẽ cải thiện đáng kể tình trạng rối loạn chuyển hóa ở gan.

2.2. Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Những người mắc xơ gan thường bị suy giảm khả năng chống oxy hóa trong cơ thể. Do đó, việc bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như chuối, táo, atiso hay dâu tây là cần thiết để ngăn ngừa tổn thương tế bào gan. Đặc biệt, wasabia – một thực phẩm phổ biến trong ẩm thực Nhật Bản – có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, hỗ trợ bảo vệ gan và ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào bất thường.

2.3. Tận dụng lợi ích từ rau củ màu vàng chứa Beta-carotene

Những loại rau củ có màu vàng như cà rốt, khoai lang, bí đỏ cung cấp lượng beta-carotene dồi dào, giúp cơ thể chống lại các gốc tự do và bảo vệ gan khỏi sự tấn công của virus. Đây là nhóm thực phẩm vừa dễ chế biến, vừa mang lại lợi ích dài lâu trong việc duy trì chức năng gan ổn định.

2.4. Ưu tiên các loại cá chứa Omega-3

Omega-3 là loại acid béo có lợi, thường được tìm thấy nhiều trong cá hồi, cá mòi, cá thu và cá ngừ. Hoạt chất này có khả năng hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn, đồng thời làm giảm gánh nặng cho gan. Các bác sĩ thường khuyên người bệnh xơ gan nên đưa cá giàu Omega-3 vào khẩu phần ăn hàng tuần để hỗ trợ giảm viêm và chống lại tiến trình xơ hóa.

2.5. Chọn thực phẩm mát gan, giải độc tự nhiên

Một số loại thực vật như mướp đắng hay củ sen được xem là lựa chọn tốt giúp gan thanh lọc độc tố. Bên cạnh đó, sử dụng dầu thực vật như dầu hạt lanh hay dầu ô liu thay cho mỡ động vật sẽ hạn chế hấp thụ chất béo xấu. Ngoài ra, các loại ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt và đậu cũng hỗ trợ gan trong việc chuyển hóa và bài tiết.

3. Người bệnh xơ gan nên kiêng gì?

Bên cạnh việc tăng cường thực phẩm có lợi, dinh dưỡng cho bệnh nhân xơ gan còn yêu cầu loại bỏ những yếu tố nguy hại khỏi chế độ ăn uống hàng ngày để tránh làm bệnh tiến triển nặng hơn.

3.1. Hạn chế rượu bia hay đồ uống có cồn nói chung

Rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan. Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc xử lý cồn, do đó khi lượng cồn vượt mức cho phép, gan bị quá tải và dễ bị tổn thương. Việc ngưng hoàn toàn rượu bia là điều bắt buộc đối với người đang điều trị xơ gan nếu muốn bảo vệ phần gan còn lại chưa bị tổn thương.

3.2. Giảm lượng muối trong khẩu phần

Muối là gia vị không thể thiếu nhưng với người bị xơ gan, đặc biệt là ở giai đoạn tiến triển, cần kiểm soát chặt chẽ lượng muối tiêu thụ. Bệnh nhân xơ gan rất dễ bị phù nề do tích nước, vì vậy cần hạn chế natri để giảm tình trạng này. Ngoài ra, nên tránh xa các món ăn chế biến sẵn như xúc xích, thịt muối hay khoai tây chiên vì chứa lượng muối cao.

3.3. Tránh thực phẩm nhiều chất béo bão hòa

Sữa béo, phô mai, kem, nội tạng động vật hay các món chiên rán là những món người bệnh xơ gan nên tránh. Những thực phẩm này vừa khó tiêu, vừa làm tăng áp lực hoạt động lên gan khiến gan khó phục hồi. Việc tiêu thụ quá nhiều chất béo còn làm tăng cholesterol xấu, dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ và làm xơ gan tiến triển nhanh hơn.

3.4. Hạn chế món cay nóng, gây hại cho gan

Đồ ăn cay có thể kích thích vị giác nhưng lại làm tăng nhiệt trong cơ thể, gây nóng gan. Điều này khiến gan phải làm việc nhiều hơn, ảnh hưởng tới hiệu quả phục hồi của gan bị xơ hóa. Người bệnh cần tránh các món ăn nhiều ớt, tiêu hoặc các loại gia vị cay nồng khác.

3.5. Thận trọng với việc dùng thuốc

Lạm dụng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc không kê đơn hoặc tự ý dùng thuốc Đông y có thể gây độc cho gan. Người bệnh nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, tuyệt đối không tự ý kết hợp thuốc hoặc dùng thuốc kéo dài mà không có sự giám sát y tế. Ngoài ra, cần tránh thuốc lá và các chất kích thích để quá trình điều trị đạt hiệu quả cao hơn.

Việc nắm rõ các nguyên tắc dinh dưỡng cho bệnh nhân xơ gan sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình hoặc người thân. Một chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học không chỉ giúp kiểm soát quá trình xơ hóa ở gan mà còn nâng cao thể trạng, tăng cường sức đề kháng và phòng tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần kết hợp với điều trị y tế và lối sống tích cực để quá trình phục hồi đạt kết quả tốt nhất.