Viêm gân nhị đầu: Nguyên nhân và cách chẩn đoán, điều trị

Viêm gân nhị đầu là tình trạng viêm hoặc tổn thương xảy ra ở gân đầu dài của cơ nhị đầu cánh tay – bộ phận giúp vai và cánh tay cử động linh hoạt. Bệnh thường gặp ở người chơi thể thao, lao động nặng hoặc người cao tuổi do quá trình thoái hóa. Khi bị viêm, người bệnh cảm thấy đau nhức vùng vai, yếu cơ và khó vận động. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm gân nhị đầu có thể dẫn đến đứt gân hoặc cứng khớp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

1. Nguyên nhân gây viêm gân cơ nhị đầu

1.1. Vận động quá mức

Viêm gân nhị đầu thường gặp ở những người thực hiện các hoạt động lặp đi lặp lại hoặc gắng sức, đặc biệt là động tác đưa tay qua đầu như bơi lội, ném bóng, chơi quần vợt hoặc nâng tạ. Khi gân phải chịu áp lực liên tục, các sợi gân dễ bị vi chấn thương, dẫn đến viêm và đau kéo dài.

1.2. Chấn thương đột ngột

Một cú va đập mạnh, tai nạn lao động hoặc ngã chống tay có thể gây tổn thương đột ngột cho vùng vai, dẫn tới viêm hoặc rách gân nhị đầu. Những chấn thương này thường gây đau nhói, sưng và hạn chế vận động ngay lập tức.

1.3. Thoái hóa theo tuổi tác

Càng lớn tuổi, mô gân càng mất tính đàn hồi, lượng máu nuôi dưỡng giảm khiến gân dễ bị rách hoặc viêm. Đây là nguyên nhân phổ biến ở người trên 40 tuổi, đặc biệt là những người ít vận động hoặc đã từng mắc bệnh lý cơ xương khớp.

1.4. Các bệnh lý liên quan

Viêm gân nhị đầu có thể đi kèm với các bệnh lý khớp vai khác như viêm khớp, rách chóp xoay, viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng – đòn hoặc trật khớp vai. Những tình trạng này làm thay đổi cơ học vận động, gây ma sát bất thường lên gân và làm nặng thêm tổn thương.

1.5. Thiếu máu nuôi dưỡng gân

Gân nhị đầu được nuôi dưỡng bởi các nhánh mạch nhỏ. Khi lượng máu cung cấp không đủ – do mạch máu bị chèn ép hoặc tuần hoàn kém – mô gân sẽ yếu đi, dễ tổn thương và viêm.

2. Triệu chứng nhận diện bệnh viêm gân nhị đầu

2.1. Đau nhức vùng vai

Đau là triệu chứng điển hình nhất của viêm gân cơ nhị đầu. Cơn đau tập trung ở phía trước vai, đôi khi lan xuống phần trên cánh tay. Đau tăng lên khi người bệnh thực hiện các động tác xoay vai, giơ tay hoặc gập khuỷu.

2.2. Yếu cơ cánh tay

Người bệnh cảm thấy cánh tay yếu rõ rệt, đặc biệt khi nâng vật nặng hoặc xoay cánh tay. Tình trạng này gây khó khăn trong các sinh hoạt hàng ngày như mặc áo, chải tóc hay lái xe.

2.3. Âm thanh bất thường xuất hiện khi cử động

Một số người có thể nghe thấy tiếng “lách tách” hoặc “lạo xạo” khi xoay vai. Đây là dấu hiệu cho thấy gân bị cọ xát vào cấu trúc xương do viêm hoặc rách một phần.

2.4. Sưng và bầm tím

Nếu gân bị rách, vùng vai có thể sưng nhẹ hoặc xuất hiện vết bầm. Trường hợp nặng, người bệnh cảm nhận cánh tay biến dạng do đầu gân bị co rút xuống dưới.

2.5. Đau khi chạm vào

Khi ấn vào vị trí gân nhị đầu ở trước vai, người bệnh cảm thấy đau nhói. Đây là dấu hiệu giúp bác sĩ định vị vùng tổn thương trong quá trình khám lâm sàng.

3. Cách chẩn đoán và điều trị bệnh viêm gân nhị đầu

3.1. Chẩn đoán bệnh viêm gân nhị đầu bằng cách nào?

Khám lâm sàng:

Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng đau, yếu cơ và kiểm tra các cử động của vai. Một số nghiệm pháp đặc hiệu như Speed’s test hoặc Yergason’s test được sử dụng để xác định vị trí viêm gân nhị đầu và mức độ đau khi vận động.

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh được chỉ định khi nghi ngờ viêm gân cơ nhị đầu:

– X-quang: Giúp loại trừ các nguyên nhân về xương như thoái hóa khớp vai hoặc gai xương.

– Siêu âm khớp vai: Phát hiện tình trạng viêm, sưng hoặc rách gân.

– Cộng hưởng từ (MRI): Cho hình ảnh chi tiết về mô mềm, hỗ trợ xác định mức độ tổn thương và các bệnh lý đi kèm như rách chóp xoay.

3.2. Điều trị bằng phương pháp bảo tồn (không phẫu thuật)

Phần lớn trường hợp viêm gân nhị đầu có thể điều trị hiệu quả bằng các phương pháp bảo tồn, giúp giảm đau và phục hồi vận động sau vài tuần đến vài tháng.

– Nghỉ ngơi: Tránh các động tác giơ tay cao, nâng vật nặng hoặc chơi thể thao cường độ cao để gân có thời gian hồi phục.

– Chườm lạnh: Giúp giảm sưng và đau tại chỗ, nên thực hiện 15 – 20 phút mỗi lần, vài lần trong ngày.

– Thuốc chống viêm giảm đau: Các thuốc NSAIDs như ibuprofen hoặc naproxen được sử dụng ngắn hạn để giảm viêm.

– Vật lý trị liệu: Các bài tập giãn cơ, kéo giãn khớp vai và tăng cường cơ nhị đầu giúp khôi phục sức mạnh và độ linh hoạt.

– Tiêm corticoid: Có thể được chỉ định tiêm vào vùng bao gân để giảm viêm nhanh. Tuy nhiên, cần thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa để tránh biến chứng làm yếu gân.

– Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): Đây là phương pháp hiện đại, sử dụng chính máu của người bệnh để kích thích tái tạo mô gân, rút ngắn thời gian hồi phục.

3.3. Phẫu thuật điều trị viêm gân nhị đầu, khi nào cần thiết?

Khi các phương pháp bảo tồn không hiệu quả sau 3 – 6 tháng hoặc gân bị rách nặng, phẫu thuật sẽ được cân nhắc.

– Phẫu thuật nội soi: Bác sĩ loại bỏ mô viêm, khâu hoặc cố định lại gân bị rách.

– Phẫu thuật mở: Áp dụng trong các trường hợp tổn thương phức tạp, đứt gân hoàn toàn hoặc kết hợp với rách chóp xoay.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tuân thủ chương trình phục hồi chức năng được hướng dẫn bởi chuyên viên vật lý trị liệu để tránh tái phát và cứng khớp.

4. Biến chứng của viêm gân nhị đầu

Nếu không được điều trị đúng cách, viêm gân nhị đầu có thể tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm:

– Đau mạn tính: Cơn đau kéo dài, âm ỉ, tái phát nhiều lần ảnh hưởng tới giấc ngủ và sinh hoạt.

– Giảm sức mạnh và khả năng vận động: Cơ nhị đầu yếu đi, người bệnh khó nâng hoặc xoay cánh tay.

– Đứt gân nhị đầu: Tổn thương gân không được chữa trị khiến gân bị rách hoàn toàn, gây biến dạng cánh tay.

– Teo cơ và cứng khớp: Lâu ngày, cơ quanh vai và cánh tay teo nhỏ, khớp bị giới hạn chuyển động.

5. Phòng ngừa viêm gân nhị đầu

Để giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gân cơ nhị đầu, cần chú ý một số biện pháp sau:

– Khởi động thật kỹ trước khi tập thể thao hoặc lao động nặng.

– Tránh lặp lại động tác vai quá mức hoặc sử dụng sai tư thế.

– Tăng cường bài tập giãn cơ vai – cổ định kỳ.

– Khám định kỳ tại các cơ sở chuyên khoa cơ xương khớp để phát hiện sớm tổn thương gân.

Tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc (TCI), người bệnh bị viêm gân nhị đầu được thăm khám bởi đội ngũ bác sĩ cơ xương khớp giàu kinh nghiệm, kết hợp các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại như siêu âm, MRI và điều trị bằng phương pháp phù hợp bao gồm nội khoa, tiêm khớp, phẫu thuật nếu cần thiết.

Viêm gân nhị đầu là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện sớm và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Khi có dấu hiệu đau vai, yếu tay hoặc nghe tiếng lạo xạo khi vận động, hãy chủ động thăm khám sớm tại các cơ sở uy tín như Thu Cúc TCI để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh biến chứng lâu dài.