Siêu âm tim cơ bản được đánh giá là phương pháp thăm dò tim và các mạch máu xung quanh. Phương pháp này sử dụng sóng âm, không xâm lấn, giúp bác sĩ chẩn đoán các bệnh lý tim mạch với độ chính xác khá cao.
Menu xem nhanh:
1. Siêu âm tim cơ bản là gì?
Siêu âm tim cơ bản được đánh giá là phương pháp thăm dò tim và các mạch máu, sử dụng sóng âm, không xâm lấn.
Đây là phương pháp thăm dò tim và mạch máu lớn trong trung thất bằng đầu dò có sử dụng sóng âm được phát ra từ máy siêu âm. Đầu dò được đặt ngoài thành ngực hoặc thành thực quản của người bệnh. Hình ảnh sẽ được phản chiếu trên màn hình của máy siêu âm, giúp bác sĩ kiểm tra van tim, cơ tim, màng ngoài tim, các mạch máu cạnh tim. Đồng thời chẩn đoán các vấn đề tim mạch như bệnh động mạch chủ, các bệnh tim bẩm sinh,…
Siêu âm tim là kỹ thuật không xâm lấn, dễ thực hiện, cho kết quả nhanh, chi phí tương đối rẻ và có độ chính xác khá cao. Ngoài ra, kỹ thuật này có thể thực hiện linh hoạt tại phòng siêu âm hoặc ngay tại giường bệnh trong trường hợp bệnh nhân phải cấp cứu không di chuyển được.
Siêu âm tim cơ bản được phân loại dựa theo vị trí hoặc nguyên lý thực hiện như sau:
- Dựa theo vị trí: siêu âm tim qua thành ngực và siêu âm tim qua thành thực quản
- Dựa theo nguyên lý hoạt động: siêu âm tim 1 chiều, siêu âm tim 2 chiều (2D), siêu âm doppler.
2. Những trường hợp chỉ định siêu âm tim cơ bản
Tức ngực, khó thở là một trong những dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tim mạch và bệnh phổi
- Tăng huyết áp
- Rối loạn nhịp tim
- Thiếu máu cục bộ
- Bệnh lý màng ngoài tim
- Đau ngực
- Khó thở
- Phù chân
- Bệnh van tim
- Bệnh động mạch chủ ngực
- Khối u, huyết khối trong tim
- Bệnh vách liên nhĩ
- Bệnh tim bẩm sinh
- Đánh giá chức năng thất trái, thất phải, vận động cơ tim
- Nong van, bít các lỗ thông tim
- Theo dõi sau mổ tim
- Khám sức khỏe, sàng lọc bệnh lý tim mạch
3. Chống chỉ định
Chống chỉ định tương đối với những trường hợp bệnh nhận bị suy hô hấp nặng, huyết động không ổn định.
4. Phân loại siêu âm tim theo nguyên lý hoạt động
4.1. Siêu âm tim 1 chiều
Đầu dò được đặt ở bờ trái xương ức gần khoang liên sườn III và IV, tạo với mặt phẳng lồng ngực một góc khoảng 80-90 độ. Sóng siêu âm sẽ thẳng góc với cấu trúc tim nên có thể đo được bề dày, bề rộng của cấu trúc này.
4.2. Siêu âm tim 2D
Giúp khảo sát được cấu trúc của quả tim đang hoạt động. Các mặt cắt cơ bản của siêu âm tim 2D gồm:
- Cạnh xương ức phía bên trái
- Từ mỏm tim
- Dưới bờ sườn hay dưới mũi ức
- Trên hõm ức.
Giúp đánh giá chức năng thất trái qua siêu âm: Đánh giá sự vận động ở vùng thành tim thông qua 4 mặt cắt trục dọc cạnh ức trái, trục ngắn cạnh ức trái, bốn buồng tim từ mỏm, hai buồng tim từ mỏm.
4.3. Siêu âm Doppler
Giúp quan sát điện tâm đồ và nhận biết dòng máu ở thì tâm thu hay tâm trương hay ở cả hai thì.
Siêu âm Doppler có nhiều dạng như: Doppler xung, Doppler liên tục, Doppler màu, Doppler mô cơ tim.
5. Tai biến hiếm gặp có thể xảy ra
Siêu âm tim có thể xảy ra tai biến nhưng thường rất hiếm gặp, cụ thể như:
- Đau thành ngực do thủ thuật thô bạo trong những trường hợp bệnh nhân có thành ngực dày hoặc béo vì siêu âm qua thành ngực ở những đối tượng này chất lượng hình ảnh bị hạn chế, chỉ giúp phát hiện, phân loại và xử trí trong trường hợp cấp cứu. Sau đó người bệnh được chuyển qua siêu âm đầu dò thực quản để xác định chẩn đoán và đánh giá sâu hơn.
- Khó thở ở những người bệnh suy tim nặng.
6. Quá trình siêu âm tim
Siêu âm tim sử dụng sóng âm và không xâm lấn, hoàn toàn an toàn cho cả phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ.
Người bệnh nằm ngửa, hơi nghiêng về bên trái, thoải mái, bác sĩ sẽ mắc điện tâm đồ đồng thời trong lúc làm siêu âm.
Bác sĩ siêu âm sẽ ngồi ở phía bên phải của người được siêu âm, tay cầm đầu dò, tay điều chỉnh các nút của máy siêu âm.
Bác sĩ sẽ sử dụng các kỹ thuật siêu âm dựa theo vị trí (siêu âm tim qua thành ngực và siêu âm tim qua thành thực quản) và nguyên lý hoạt động nêu trên.
Quá trình siêu âm tim thường chỉ diễn ra trong khoảng 15-30 phút, có thể lâu hơn tùy thuộc vào tình trạng của người bệnh.
Thông thường người bệnh không cần nhịn ăn, uống trước khi siêu âm. Với những trường hợp siêu âm tim qua thực quản, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì (có thể uống nước lọc) ít nhất 4 giờ trước khi thực hiện siêu âm. Siêu âm xong có thể thực hiện các hoạt động như bình thường đối với trường hợp siêu âm qua thành ngực. Những người siêu âm qua thành thực quản bác sĩ có thể chỉ định nằm lại viện để nghỉ ngơi, theo dõi sức khỏe khoảng vài giờ, sau đó ổn định mới cho xuất viện. Những trường hợp có sử dụng thuốc an thần trước khi siêu âm không nên lái xe trong vòng 24 giờ sau khi siêu âm.
Siêu âm tim không sử dụng bức xạ X, ion hóa,.. nên an toàn cho người bệnh và thường không gây ra tác dụng phụ.
7. Kết quả siêu âm tim cơ bản giúp ích gì?
Dựa trên kết quả siêu âm tim, bác sĩ có thể đánh giá một số vấn đề như:
- Lượng mô cơ tim bị hoại tử
- Thành tâm thất dày hay mỏng
- Kích thước buồng tim có bất thường không
- Van tim hoạt động bình thường hay hoạt động kém
- Cường độ bơm máu bình thường hay giảm
- Cục máu đông hoặc khối u trong tim
8. Phân biệt siêu âm tim và điện tâm đồ (ECG)
Nhiều người nhầm lẫn giữa siêu âm tim và điện tâm đồ (ECG). Nhưng đây là 2 kỹ thuật hoàn toàn khác nhau.
Hình ảnh điện tâm đồ
Điện tâm đồ giúp đo xung điện hoặc sóng truyền qua mô tim, đánh giá sự co bóp và nhịp tim có đều đặn hay không. Điện tâm đồ được thực hiện bằng cách: đặt các điện cực lên vùng da ở ngực, cánh tay hoặc chân. Các điện cực ghi lại hoạt động điện và gửi thông tin đến máy tính chuyển đổi chúng thành dạng biểu đồ. Căn cứ vào kết quả trên biểu đồ, bác sĩ sẽ đánh giá sự thay đổi về nhịp tim, triệu chứng loạn cơ tim hay cơ tim có bị tổn thương hay không.
Như vậy, siêu âm tim an toàn và dễ thực hiện, có thể thực hiện với nhiều đối tượng kể cả trẻ em, phụ nữ mang thai và đang nuôi con bú. Đây là một trong những biện pháp chẩn đoán hữu hiệu giúp phát hiện sớm các bất thường về tim mạch nếu có.
