Phẫu thuật lấy sỏi thận thường được chỉ định với các trường hợp sỏi to, phức tạp, không thể làm sạch bằng các phương pháp tán sỏi ít xâm lấn. Tìm hiểu về phương pháp điều trị này qua một số thông tin trong bài viết sau.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về sỏi thận
Sỏi thận là tình trạng những tinh thể rắn được hình thành trong thận do sự lắng đọng lâu ngày của các chất khoáng trong nước tiểu kết tinh lại. Sỏi thận có thể nhỏ hoặc lớn đến vài chục mm. Chúng có thể nằm ở nhiều vị trí khác nhau trong đường tiết niệu. Nếu sỏi thận nhỏ, có thể tự đẩy ra ngoài cơ thể theo đường tiểu. Tuy nhiên khi sỏi có kích thước lớn, sự di chuyển có nó có thể cọ xát vào đường niệu gây tổn thương dẫn đến nhiễm trùng. Nếu sỏi thận nằm kẹt trong cuống đài thận sẽ gây bế tắc, làm giãn đài bể thận, thận ứ nước, thận hư.
Sỏi thận là bệnh lý thường gặp nhất ở đường tiết niệu
2. Khi nào cần phẫu thuật sỏi thận
Phẫu thuật lấy sỏi thận thường là phương pháp điều trị cuối cùng khi người bệnh đã áp dụng hầu hết các phương pháp tán sỏi khác mà không có hiệu quả. Hoặc trong trường hợp sỏi có kích thước lớn đã xuất hiện nhiều biến chứng. Cụ thể:
Sỏi thận có kích thước lớn trên 25mm không thực hiện hiện được các kỹ thuật tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi qua da và nội soi ngược tán sỏi.
Sỏi thận thuộc loại khó phá vỡ như sỏi cystin, sỏi san hô.
Sỏi thận biến chứng gây nhiễm trùng đường tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần.
Sỏi thận biến chứng gây tổn thương mô thận, thận ứ nước, thận nhiễm mủ hoặc suy thận.
Người bệnh bị hẹp niệu quản hoặc niệu quản bị gấp khúc; dị dạng hệ tiết niệu không đặt được máy nội soi tán sỏi.
Tất cả các căn cứ trên được xác định thông qua bệnh sử, thăm khám lâm sàng cùng cận lâm sàng (như siêu âm bụng, xét nghiệm nước tiểu, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính…) nhằm đánh giá chính xác số lượng, kích thước và vị trí của sỏi trong nhu mô thận trước khi can thiệp.
3. Vì sao cần phải phẫu thuật lấy sỏi
Khi sỏi quá lớn sẽ làm tổn thương nghiêm trọng đến hệ niệu và gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Đó là:
Tắc đường tiểu: Sỏi thận có thể rơi vào niệu quản hoặc niệu đạo và nằm kẹt ở đó gây bế tắc, thậm chí gây bí tiểu. Khi này, hệ niệu đạo sẽ phản ứng bằng cách co bóp mạnh nhằm đẩy sỏi ra khỏi vị trí tắc nghẽn. Điều này sẽ dẫn tới những cơn đau tại nhận như đau dữ dội ở vùng bụng sườn, xương sườn và ở hông, lưng. Bên cạnh đó, việc tắc nghẽn đường tiểu còn gây ra hiện tượng thận ứ nước, niệu quản ứ nước.
Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nếu sỏi tồn tại quá lâu trong hệ tiết niệu sẽ càng thu hút vi khuẩn tấn công dẫn đến nhiễm trùng.
Suy thận cấp và mãn tính: tình trạng nhiễm trùng niệu hay thận ứ nước kéo dài có thể hủy hoại dần chủ mô thận. Lâu dần chức năng thận ngày càng suy giảm và mất dần không có khả năng phục hồi. Điều này làm ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.
Vỡ thận: Tuy là một biến chứng hiếm gặp nhưng có thể xảy ra khi người bệnh bị ứ nước to tại thận và vách thận mỏng
4. Các phương pháp phẫu thuật lấy sỏi
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý của người bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật nội soi hay phẫu thuật mổ mở lấy sỏi.
4.1. Phẫu thuật lấy sỏi thận bằng mổ nội soi:
Phẫu thuật nội soi lấy sỏi là phương pháp mà bác sĩ sẽ đưa ống nội soi vào vị trí có sỏi bằng cách đi qua phúc mạc hoặc sau phúc mạc. Tuy nhiên hiện nay kỹ thuật lấy sỏi thận qua nội soi hông lưng sau phúc mạc thường được lựa chọn để tránh đi vào ổ bụng.
Đây là phẫu thuật an toàn, ít xâm lấn và hiệu quả, lấy hết sỏi bằng một lần phẫu thuật. Vết mổ nhỏ và ngắn dưới 10mm giúp người bệnh không phải chịu đau đớn nhiều. Đồng thời người bệnh sẽ không bị mất máu nhiều làm giảm nguy có phải truyền thêm máu. Nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật cũng thấp hơn so với phương pháp mổ mở truyền thống. Thời gian nằm viện ngắn từ 3-5 ngày. Một số trường hợp người bệnh có thể ra viện sớm hơn. Thời gian hồi phục sức khỏe nhanh. Người bệnh có thể sớm trở lại với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
Phẫu thuật lấy sỏi thận qua nội soi hông lưng sau phúc mạc thường được nhiều người lựa chọn
4.2. Phẫu thuật lấy sỏi thận bằng mổ mở:
Mổ mở lấy sỏi thận là phương pháp điều trị cuối cùng khi người bệnh không áp dụng được phương pháp mổ nội soi hoặc khi người bệnh gặp các biến chứng do sỏi gây thận ứ nước, thận nhiễm mủ, sốc nhiễm trùng hay suy thận. Phương pháp này có thể thực hiện theo đường phía trước qua phúc mạc hoặc theo đường bên vào thận sau phúc mạc. Sau đó lấy sỏi qua bể thận hoặc qua nhu mô thận. Thời gian nằm viện từ 7-10 ngày hoặc có thể lâu hơn.
5. Những biến chứng sau khi phẫu thuật
Một số biến chứng sau mổ có thể gặp phải là:
Chảy máu sau mổ: Trường hợp này thường xảy ra khi thực hiện phương pháp mổ hở để lấy sỏi san hô hoặc bán san hô. Người bệnh có thể bị chảy máu ngay sau khi phẫu thuật hoặc chảy máu thứ phát sau 5-12 ngày sau mổ. Tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định phương án khắc phục phù hợp nhất.
Rò nước tiểu: nguyên nhân là do sót sỏi hẹp ở bể thận hoặc nhu mô thận bị hoại tử. Đây có thể là yếu tố nguy cơ cao gây nhiễm khuẩn niệu và sỏi tái phát.
Viêm thận – bể thận cấp sau mổ: đây là biến chứng do nhiễm khuẩn niệu không được điều trị triệt để sau khi làm phẫu thuật. Tùy theo mức độ nhẹ hay nặng cùng những biểu hiện nhất định mà bác sĩ sẽ có phương án điều trị riêng biệt.
6. Chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật tại nhà
Cách chăm sóc sau phẫu thuật đặt biệt quan trọng. Vì điều này sẽ ảnh hưởng đến thời gian hồi phục cũng như hạn chế các biến chứng sau phẫu thuật. Người bệnh cần lưu ý:
Xây dựng chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý cho người bệnh sau phẫu thuật lấy sỏi thận
Vệ sinh vết mổ sạch sẽ và đúng cách để giảm nguy cơ nhiễm trùng vết mổ. Đồng thời người bệnh cần nhận biết một số dấu hiệu nhiễm trùng sớm để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Uống nhiều nước để giúp bài tiết và nâng cao khả năng hoạt động của thận.
Cung cấp những thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt…để cải thiện nhu động ruột và hạn chế tình trạng táo bón có thể xảy ra sau hậu phẫu.
Bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi để giảm lượng Oxalat hấp thụ nhiều hơn ở ruột.
Không ăn những thực phẩm cứng, khó tiêu như thịt khô, sụn. Bởi chúng khiến việc tiêu hóa trở nên khó khăn và ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của thận. Đồng thời gây nên những cơn đau nhất định tại thận
Không nên ăn những thực phẩm đông lạnh, đồ ăn nhanh, đồ ăn cay nóng, đồ lên men…khiến vết mổ lâu lành, lên mủ và nhiễm trùng từ bên trong.
Không nên dùng những loại đồ uống chứa cồn, chất kích thích.
Trên đây là những thông tin về phương pháp phẫu thuật lấy sỏi thận. Hy vọng bài viết đã phần nào giúp ích được cho người bệnh hiểu về bệnh và lựa chọn hình thức điều trị phù hợp nhất với trình trạng sức khỏe của mình. Nhìn chung sỏi thận nên điều trị càng sớm càng tốt, khi sỏi còn nhỏ và chưa phức tạp hoàn toàn có thể làm sạch bằng các phương pháp tán sỏi ít xâm lấn, thậm chí không cần mổ như tán sỏi ngoài cơ thể.
