Giãn đài bể thận là tình trạng thường gặp trong các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu, đặc biệt khi có sự tắc nghẽn trong đường dẫn nước tiểu. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, giãn đài bể thận được phân chia thành nhiều cấp độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Vậy đâu là giai đoạn nguy hiểm nhất của giãn đài bể thận? Để hiểu rõ hơn, bài viết này sẽ phân tích chi tiết cơ chế, biểu hiện và hậu quả của từng giai đoạn trong phân độ giãn đài bể thận, giúp bạn nhận biết và chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe.
Menu xem nhanh:
1. Phân độ giãn đài bể thận và cơ chế hình thành bệnh
1.1 Giãn đài bể thận là gì?
Giãn đài bể thận là hiện tượng đài và bể thận bị giãn nở bất thường do sự tích tụ nước tiểu trong thận. Tình trạng này thường xảy ra khi có sự cản trở trong quá trình nước tiểu di chuyển từ thận xuống bàng quang. Nguyên nhân chính có thể bao gồm sỏi thận, hẹp niệu quản, khối u chèn ép hoặc dị tật bẩm sinh. Khi nước tiểu không thể lưu thông bình thường, áp lực bên trong thận tăng lên, dẫn đến sự giãn nở quá mức của đài và bể thận.
Cơ chế hình thành giãn đài bể thận bắt đầu từ sự cản trở dòng chảy nước tiểu, làm tăng áp lực nội tại trong thận. Ban đầu, thận có thể bù đắp bằng cách tăng sức lọc, nhưng về lâu dài, nếu không được điều trị, chức năng thận sẽ suy giảm, gây ra tổn thương nghiêm trọng.
Hình ảnh giãn đài bể thận do sỏi kẹt niệu quản
1.2 Phân độ giãn đài bể thận theo từng giai đoạn
Để đánh giá mức độ giãn đài bể thận, các chuyên gia thường dựa vào hình ảnh siêu âm và các tiêu chí lâm sàng. Phân độ giãn đài bể thận được chia thành 4 giai đoạn: độ 1, độ 2, độ 3 và độ 4. Mỗi giai đoạn phản ánh mức độ nghiêm trọng và mức độ ảnh hưởng đến chức năng thận. Trong đó, độ 4 được coi là giai đoạn nguy hiểm nhất, khi tổn thương thận trở nên không thể phục hồi.
2. Đặc điểm của từng giai đoạn trong phân độ giãn đài bể thận
2.1 Giãn đài bể thận độ 1
Đây là giai đoạn nhẹ nhất, thường không có triệu chứng rõ rệt. Ở giai đoạn này, sự giãn nở chỉ giới hạn ở đài thận, bể thận chưa bị ảnh hưởng nhiều. Chức năng thận vẫn duy trì bình thường, và tổn thương chưa xảy ra.
Người bệnh thường không nhận biết được tình trạng này trừ khi thực hiện siêu âm kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân gây giãn không được giải quyết, tình trạng này có thể tiến triển nhanh chóng sang các giai đoạn nặng hơn.
2.2 Giãn đài bể thận độ 2
Giai đoạn này, sự giãn nở đã lan rộng đến cả đài và bể thận, làm thay đổi cấu trúc bình thường của hệ thống thận. Người bệnh có thể bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như đau lưng âm ỉ, cảm giác nặng vùng hông hoặc rối loạn tiểu tiện (tiểu buốt, tiểu khó).
Chức năng thận ở giai đoạn này bắt đầu suy giảm nhẹ. Nếu được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, tổn thương vẫn có thể hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu không điều trị, áp lực trong thận sẽ tiếp tục gia tăng, dẫn đến tổn thương không hồi phục.
2.3 Giãn đài bể thận độ 3
Giai đoạn này được xem là mức độ nghiêm trọng, khi sự giãn nở đã ảnh hưởng đáng kể đến toàn bộ cấu trúc thận. Đài thận và bể thận giãn lớn, gây ra hiện tượng chèn ép mô thận, làm mỏng đi lớp nhu mô quan trọng.
Các triệu chứng ở giai đoạn này rõ rệt hơn, bao gồm đau vùng thắt lưng dữ dội, tiểu máu và dấu hiệu nhiễm trùng tiết niệu. Người bệnh cũng có nguy cơ cao bị sỏi thận, viêm thận bể thận hoặc suy giảm chức năng thận nghiêm trọng.
2.4 Giãn đài bể thận độ 4
Đây là giai đoạn cuối cùng và nghiêm trọng nhất trong phân độ giãn đài bể thận. Lúc này, ranh giới giữa đài và bể thận gần như mất đi, nhu mô thận teo lại đáng kể và trở nên cực kỳ mỏng.
Ở giai đoạn này, chức năng thận suy giảm trầm trọng, thậm chí dẫn đến suy thận hoàn toàn nếu không được can thiệp kịp thời. Người bệnh thường xuyên phải đối mặt với các biến chứng nặng như nhiễm trùng toàn thân, huyết áp cao, và mất khả năng lọc của thận. Việc điều trị thường bao gồm phẫu thuật hoặc can thiệp ngoại khoa để giải quyết nguyên nhân gốc rễ, đồng thời phục hồi chức năng thận nếu còn khả năng.
3. Đâu là giai đoạn nguy hiểm nhất và cách nhận biết?
3.1 Tại sao phân độ 4 giãn đài bể thận được coi là nghiêm trọng nhất?
Giai đoạn 4 không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc thận mà còn đẩy thận vào tình trạng tổn thương không thể phục hồi. Khi lớp nhu mô thận mỏng đi, khả năng lọc và đào thải chất độc giảm sút, khiến cơ thể tích tụ các chất thải độc hại.
Đồng thời, áp lực kéo dài trong thận cũng dẫn đến biến chứng như nhiễm trùng huyết, mất cân bằng điện giải và nguy cơ tử vong nếu không điều trị đúng cách. Đây là lý do tại sao giãn đài bể thận độ 4 được coi là giai đoạn nguy hiểm nhất và cần được điều trị khẩn cấp.
3.2 Làm sao để phát hiện sớm giãn đài bể thận?
Để nhận biết và can thiệp sớm tình trạng giãn đài bể thận, người bệnh nên chú ý đến các triệu chứng như:
– Đau âm ỉ hoặc đau nhói vùng thắt lưng.
– Tiểu buốt, tiểu khó hoặc tiểu máu.
– Nhiễm trùng tiết niệu tái đi tái lại.
Ngoài ra, việc thăm khám định kỳ, đặc biệt là siêu âm ổ bụng, đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các bất thường ở thận ngay từ giai đoạn đầu.
Thăm khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm nguyên nhân gây giãn đài bể thận, và phòng tránh bệnh từ sớm
4. Điều trị giãn đài bể thận theo từng giai đoạn
Điều trị giãn đài bể thận đầu tiên chủ yếu tập trung vào loại bỏ nguyên nhân gây bệnh để giải quyết tắc nghẽn, khơi thông dòng chảy của nước tiểu tránh áp lực cho thận càng sớm càng tốt.
Trong trường hợp giãn đài bể thận gây ra bởi sỏi tiết niệu, tán sỏi công nghệ cao là phương pháp điều trị hiệu quả để loại bỏ nguyên nhân là sỏi gây tắc nghẽn dẫn đến giãn đài bể thận
4.1 Giai đoạn nhẹ (độ 1, độ 2)
Ở giai đoạn này, việc điều trị tập trung vào loại bỏ nguyên nhân gây tắc nghẽn. Điều trị nội khoa hoặc các can thiệp không xâm lấn như đặt ống thông tiểu thường mang lại hiệu quả cao.
4.2 Giai đoạn nặng (độ 3, độ 4)
Trong các trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến nhất. Các kỹ thuật như đặt stent niệu quản, tán sỏi hoặc phẫu thuật loại bỏ sỏi hoặc tạo đường dẫn nước tiểu mới được áp dụng để giải quyết tình trạng tắc nghẽn và phục hồi chức năng thận.
Phân độ giãn đài bể thận là một cách giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng giãn nở đài và bể thận. Trong đó, giãn đài bể thận độ 4 là giai đoạn nguy hiểm nhất, đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp. Việc thăm khám định kỳ, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe thận và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
