Trật khớp và bong gân có các triệu chứng tương tự nhau, vì vậy nhiều người gặp khó khăn trong việc phân biệt hai bệnh lý này. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa trật khớp và bong gân, cũng như cách xử trí đúng khi gặp phải các tình huống này.
Menu xem nhanh:
1. Trật khớp là gì?
Trật khớp xảy ra khi hai đầu xương trong một khớp bị lệch ra khỏi vị trí bình thường của chúng. Điều này thường xảy ra do một lực tác động mạnh mẽ làm cho các dây chằng – những dải mô liên kết giúp giữ các xương trong khớp với nhau – bị căng hoặc rách.
1.1 Nguyên nhân gây trật khớp
Chấn thương trực tiếp: Các tai nạn như ngã từ độ cao, va chạm trong thể thao, tai nạn giao thông có thể gây trật khớp.
Chấn thương gián tiếp: Một lực tác động mạnh mẽ làm xoay hoặc duỗi quá mức khớp cũng có thể gây ra trật khớp.
1.2 Triệu chứng của trật khớp
Đau đớn dữ dội: Đau mạnh tại khu vực bị trật khớp.
Biến dạng: Khu vực bị trật khớp có thể biến dạng, trông không bình thường.
Sưng và bầm tím: Khu vực bị trật khớp sẽ sưng to và có thể xuất hiện bầm tím.
Giới hạn cử động: Người bị trật khớp sẽ khó hoặc không thể cử động khớp bị tổn thương.
Hình ảnh minh họa trật khớp háng.
2. Bong gân là gì?
Bong gân là tình trạng các dây chằng, những dải mô liên kết giữa các xương trong khớp, bị căng hoặc rách do một lực tác động mạnh. Bong gân thường xảy ra ở các khớp như cổ chân, đầu gối, cổ tay.
2.1 Nguyên nhân gây bong gân
Chấn thương thể thao: Chơi thể thao mà không khởi động kỹ càng, đột ngột chuyển hướng hoặc dừng lại có thể gây bong gân.
Tai nạn hàng ngày: Ngã, vấp ngã hoặc bước sai có thể dẫn đến bong gân.
Chuyển động đột ngột: Cử động bất ngờ và mạnh mẽ có thể làm căng các dây chằng.
2.2 Triệu chứng của bong gân
Đau: Đau nhức tại khu vực bị bong gân.
Sưng: Khu vực bị bong gân sẽ sưng lên ngay lập tức.
Bầm tím: Thường xuất hiện bầm tím xung quanh khu vực bị tổn thương.
Giới hạn cử động: Khớp bị bong gân sẽ khó hoặc không thể cử động bình thường.
Bong gân chủ yếu là tổn thương ở phần mềm với các biểu hiện như sưng, đau, nóng, đỏ, bầm tím,… (ảnh minh họa)
3. Phân biệt sự khác nhau giữa trật khớp và bong gân
Mặc dù trật khớp và bong gân có nhiều triệu chứng tương tự nhau nhưng bản chất và cách xử trí hai loại chấn thương này lại khác nhau. Dưới đây là một số điểm khác biệt quan trọng giúp bạn phân biệt sự khác nhau giữa trật khớp và bong gân, đó là:
3.1 Vị trí tổn thương
Trật khớp: Liên quan đến sự lệch vị trí của hai đầu xương trong khớp.
Bong gân: Liên quan đến sự căng hoặc rách của dây chằng trong khớp.
3.2 Mức độ nghiêm trọng
Trật khớp: Thường nghiêm trọng hơn, cần can thiệp y tế ngay lập tức để tránh tổn thương vĩnh viễn cho khớp.
Bong gân: Mức độ nghiêm trọng có thể từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ căng hoặc rách của dây chằng.
3.3 Biến dạng
Trật khớp: Khu vực bị tổn thương thường bị biến dạng rõ rệt.
Bong gân: Không có biến dạng khớp, chỉ sưng và bầm tím.
4. Cách xử trí khi bị trật khớp, bong gân
4.1 Xử trí trật khớp
Giữ yên khớp: Không cố gắng di chuyển hoặc cố định lại khớp. Hãy giữ yên khớp bị tổn thương và chờ đợi sự giúp đỡ y tế.
Chườm lạnh: Áp dụng đá lạnh lên khu vực bị tổn thương trong khoảng 15-20 phút để giảm sưng và đau.
Đi khám bác sĩ: Trật khớp cần được điều trị bởi chuyên gia y tế. Bác sĩ có thể thực hiện các biện pháp để định vị lại khớp và kiểm tra tổn thương khác.
Phục hồi chức năng: Sau khi khớp đã được định vị lại, cần tuân thủ các bài tập phục hồi chức năng để khôi phục sự linh hoạt và sức mạnh của khớp.
4.2 Xử trí bong gân
Áp dụng phương pháp RICE:
Rest (Nghỉ ngơi): Nghỉ ngơi và tránh sử dụng khớp bị bong gân.
Ice (Chườm lạnh): Áp dụng đá lạnh lên khu vực bị bong gân trong khoảng 15-20 phút mỗi giờ để giảm sưng.
Compression (Băng ép): Dùng băng ép để giảm sưng và hỗ trợ khớp.
Elevation (Nâng cao): Nâng cao khớp bị tổn thương lên trên mức tim để giảm sưng.
Thuốc giảm đau: Có thể sử dụng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc paracetamol để giảm đau và sưng.
Đi khám bác sĩ: Trong trường hợp bong gân nặng, hãy tìm đến bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Phục hồi chức năng: Thực hiện các bài tập phục hồi chức năng để khôi phục sự linh hoạt và sức mạnh của khớp.
Khi bị trật khớp hoặc bong gân, bạn có thể chườm lạnh để giảm cảm giác đau buốt và sau đó hãy kê cao chân để hạn chế đau nhức.
5. Biện pháp phòng ngừa
Phòng ngừa là biện pháp tốt nhất để tránh các chấn thương như trật khớp và bong gân xảy ra. Để ngăn ngừa tình trạng này bạn cần lưu ý một số điều sau.
– Khởi động kỹ càng: Trước khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc thể dục, hãy khởi động kỹ càng để làm nóng cơ và chuẩn bị khớp.
– Sử dụng thiết bị bảo hộ: Đeo các thiết bị bảo hộ như băng gối, băng cổ chân khi tham gia các môn thể thao có nguy cơ cao.
– Tập luyện đều đặn: Duy trì một chương trình tập luyện đều đặn để giữ cho cơ và khớp khỏe mạnh.
– Cẩn thận khi di chuyển: Luôn cẩn thận khi di chuyển, đặc biệt là trên các bề mặt trơn trượt hoặc không đều.
– Chọn giày phù hợp: Sử dụng giày có độ bám tốt và phù hợp với hoạt động của bạn để giảm nguy cơ chấn thương.
Trật khớp và bong gân là hai loại chấn thương phổ biến, thường hay gặp khi chúng ta chơi thể hoặc tai nạn trong cuộc sống. Cả hai loại chấn thương này đều gây những phiền toái và đau đớn cho người bệnh. Hãy liên hệ tới cơ sở y tế để được hỗ trợ hoặc chủ động đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và xử trí kịp thời, giảm tối đa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
