Ợ nóng buồn nôn là tình trạng phổ biến, gây ra cảm giác khó chịu như nóng rát ở vùng ngực, cổ họng kèm theo nôn ói. Dấu hiệu này thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc khi nằm ngủ, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đây có thể là biểu hiện của các bệnh lý tiềm ẩn như trào ngược dạ dày, viêm loét dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thức đúng về nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân gây ợ nóng buồn nôn và cách chẩn đoán, từ đó có phương pháp xử trí phù hợp.
Menu xem nhanh:
1. Ợ nóng buồn nôn xảy ra do nguyên nhân nào?
Ợ nóng buồn nôn có thể do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm cả bệnh lý và thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Dưới đây là những nguyên nhân gây ợ nóng và buồn nôn phổ biến nhất:
1.1. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Trào ngược dạ dày thực quản là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng ợ nóng và buồn nôn. Khi cơ vòng thực quản dưới hoạt động không hiệu quả, axit dạ dày trào ngược lên thực quản, làm tổn thương niêm mạc và gây các triệu chứng như:
– Ợ nóng và ợ chua: Cảm giác nóng rát từ dạ dày lan lên ngực, cổ họng.
– Buồn nôn và nôn ói: Axit kích thích làm người bệnh cảm thấy nôn nao.
– Đau tức ngực và khó tiêu: Thường xuất hiện sau khi ăn no hoặc nằm xuống.
– Ho khan, khàn giọng: Axit trào ngược gây viêm thanh quản có thể dẫn đến triệu chứng này.
GERD nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến viêm loét thực quản, Barrett thực quản và làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Ợ nóng và buồn nôn là những triệu chứng có thể xảy ra cùng lúc và cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe.
1.2. Viêm loét dạ dày – tá tràng
Viêm loét dạ dày – tá tràng xảy ra khi lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương do axit hoặc vi khuẩn Hp. Viêm loét dạ dày cần được điều trị sớm để tránh biến chứng như xuất huyết tiêu hóa hoặc thủng dạ dày.
Khi bị viêm loét dạ dày – tá tràng, người bệnh thường có những biểu hiện sau:
– Đau thượng vị: Đau rát vùng bụng trên, nhất là khi đói hoặc sau ăn.
– Ợ nóng và buồn nôn: Axit dạ dày tăng tiết gây cảm giác nóng rát khó chịu.
– Chướng bụng, đầy hơi: Dạ dày tiêu hóa kém gây tích tụ hơi trong đường ruột.
– Mệt mỏi, chán ăn: Người bệnh có xu hướng sụt cân do ăn uống kém.
1.3. Tác dụng phụ của thuốc
Việc sử dụng một số loại thuốc trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày và gây ợ nóng buồn nôn. Các loại thuốc gây ợ nóng thường gặp gồm:
– Thuốc kháng viêm nhóm không steroid (NSAID) như ibuprofen, aspirin.
– Thuốc kháng sinh mạnh gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
– Thuốc giảm đau kéo dài làm tăng tiết axit dạ dày.
Nếu bạn cảm thấy buồn nôn và ợ nóng sau khi dùng các loại thuốc điều trị, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có thể điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc phù hợp nhằm giảm các triệu chứng này.
1.4. Ăn uống và sinh hoạt không hợp lý
Các thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh cũng là nguyên nhân gây ợ nóng và buồn nôn, phổ biến nhất là:
– Ăn quá no hoặc ăn sát giờ ngủ: Axit dễ trào ngược lên thực quản hơn khi dạ dày trong tình trạng đầy ứ.
– Tiêu thụ nhiều thực phẩm cay nóng, dầu mỡ và đồ uống có cồn: Kích thích dạ dày tăng tiết axit.
– Thói quen nằm ngay sau khi ăn: Làm tăng áp lực lên dạ dày, dễ gây trào ngược.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ợ nóng kèm buồn nôn.
2. Cách “bắt bệnh” khi gặp tình trạng ợ nóng buồn nôn
2.1. Các triệu chứng lâm sàng là dấu hiệu chỉ điểm quan trọng
Việc theo dõi, khai thác các biểu hiện cụ thể của ợ nóng buồn nôn là căn cứ quan trọng để nhận diện và phán đoán nguyên nhân gây ra tình trạng này. Dựa vào những thông tin trên, các bác sĩ có thể đưa ra các chỉ định phù hợp để hỗ trợ việc chẩn đoán ợ nóng. Một số yếu tố thường được các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa khai thác trong trường hợp này bao gồm:
– Thời điểm xuất hiện triệu chứng: Ợ nóng và buồn nôn thường xuất hiện sau bữa ăn, khi nằm ngủ hay khi căng thẳng?
– Tần suất và mức độ nghiêm trọng: Triệu chứng kéo dài bao lâu, có kèm theo nôn ói hay không?
– Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt: Thói quen ăn uống và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.
2.2. Nội soi tiêu hóa – Phương pháp thường dùng trong chẩn đoán ợ nóng buồn nôn
Nội soi dạ dày – thực quản là phương pháp hiệu quả giúp phát hiện các tổn thương bên trong ống tiêu hóa. Kỹ thuật này giúp chẩn đoán các bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày – tá tràng, polyp và khối u thực quản, dạ dày. Hình ảnh thu được từ nội soi cho phép bác sĩ đánh giá chính xác mức độ tổn thương và lên phác đồ điều trị phù hợp.
2.3. Chẩn đoán ợ nóng buồn nôn nhờ đo pH thực quản và đo áp lực thực quản
Đây là hai kỹ thuật chuyên sâu trong chẩn đoán các bệnh lý thực quản và trào ngược dạ dày.
Đo pH thực quản 24 giờ được biết đến là “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán GERD. Một ống nhỏ được đưa qua mũi vào thực quản của bệnh nhân và đo lượng axit dựa vào độ pH tại đây. Qua đó, giúp xác định bệnh nhân có thực sự bị trào ngược axit hay không, đồng thời giúp đánh giá mức độ, tính chất và tần suất cơn trào ngược.
Trong khi đó, đo áp lực thực quản là phương pháp kiểm tra hoạt động và chức năng của cơ vòng thực quản thông qua áp lực đo được tại thực quản. Sự suy yếu của cơ thực quản, đặc biệt cơ vòng thực quản dưới (LES) là nguyên nhân quan trọng gây trào ngược ợ nóng. Đây cũng là phương pháp hữu hiệu giúp chẩn đoán tình trạng co thắt tâm vị và các bệnh lý thực quản liên quan đến rối loạn nuốt.
Đo HRM tại Thu Cúc TCI giúp chẩn đoán tình trạng ợ nóng buồn nôn.
2.4. Siêu âm và chụp CT đa chiều
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm ổ bụng và chụp CT để kiểm tra các bệnh lý liên quan như sỏi mật, khối u ổ bụng hoặc các bất thường khác.
Tại Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI, các kỹ thuật chẩn đoán bệnh lý trào ngược và tiêu hóa được thực hiện đồng bộ với thiết bị tiên tiến. Đặc biệt, phương pháp đo pH thực quản 24 giờ và đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) sử dụng máy móc nhập khẩu từ Mỹ, đảm bảo độ chính xác và an toàn cao. Các công nghệ nội soi dạ dày – thực quản hiện đại, máy siêu âm thế hệ mới, máy chụp CT đa dãy, đa tầng đều đóng góp tích cực cho việc chẩn đoán.
Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Thu Cúc TCI là địa chỉ tin cậy giúp người bệnh chẩn đoán và điều trị hiệu quả các bệnh lý tiêu hóa, cải thiện nhanh chóng tình trạng ợ nóng buồn nôn.
3. Điều trị và phòng ngừa ợ nóng buồn nôn
3.1. Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống
Ăn uống khoa học, chia nhỏ bữa ăn, hạn chế đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ và rượu bia là những biện pháp đơn giản để điều trị và phòng ngừa ợ nóng. Bên cạnh đó, nâng cao đầu khi ngủ, kiểm soát căng thẳng cũng có thể giúp hạn chế axit trào ngược khi nằm.
3.2. Sử dụng thuốc điều trị
Tùy từng nguyên nhân gây bệnh và mức độ ợ nóng, các bác sĩ có thể kê một số loại thuốc điều trị như thuốc giảm tiết axit, thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày, thuốc trung hòa axit nhằm giảm nhanh triệu chứng ợ nóng. Người bệnh cần tuân thủ đơn thuốc và báo cho bác sĩ khi có các phản ứng bất thường.
Hi vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân gây ợ nóng buồn nôn và cách chẩn đoán, điều trị tình trạng này. Nếu đang bị ợ nóng thường xuyên, kéo dài, kèm theo buồn nôn hoặc các triệu chứng khác, hãy liên hệ 1900 55 88 92 để được tư vấn và hỗ trợ đặt lịch khám.
