Ợ chua và buồn nôn là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người từng gặp phải sau khi ăn hoặc khi hệ tiêu hóa gặp vấn đề. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân cũng như mức độ nguy hiểm mà chúng có thể gây ra. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này, và làm thế nào để khắc phục hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Ợ chua và buồn nôn là hiện tượng gì?
Ợ chua và buồn nôn là hai triệu chứng phổ biến mà hầu hết mọi người đều từng trải qua ít nhất một lần trong đời. Tuy nhiên, khi chúng xuất hiện thường xuyên hoặc kéo dài, có thể là dấu hiệu của các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng.
– Ợ chua là hiện tượng axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản, tạo cảm giác nóng rát, khó chịu tại vùng ngực và cổ họng. Điều này xảy ra do cơ vòng thực quản dưới (LES) không hoạt động hiệu quả, khiến cho thức ăn và axit dạ dày không được giữ lại trong dạ dày. Cảm giác này thường được mô tả là một cơn đau rát lan tỏa từ vùng thượng vị (vùng bụng trên) lên vùng ngực hoặc cổ họng.
– Buồn nôn là cảm giác khó chịu ở vùng bụng trên hoặc cổ họng, đôi khi có thể dẫn đến nôn mửa. Cảm giác này xuất phát từ việc dạ dày và thực quản không hoạt động bình thường, khiến các chất tiêu hóa không thể di chuyển hiệu quả qua hệ thống tiêu hóa.
Cả hai triệu chứng này có thể xuất hiện đồng thời và thường là dấu hiệu của tình trạng rối loạn tiêu hóa, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, viêm loét dạ dày, hoặc một số bệnh lý khác liên quan đến dạ dày và thực quản.
Ợ chua và buồn nôn là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người từng gặp phải sau khi ăn hoặc khi hệ tiêu hóa gặp vấn đề.
2. Ợ chua và buồn nôn do đâu?
Các nguyên nhân gây ra triệu chứng ợ chua và buồn nôn có thể phân thành hai nhóm chính: do thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống không khoa học, và do các bệnh lý tiêu hóa.
2.1. Ợ chua buồn nôn do thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu khoa học
2.1.1. Chế độ ăn uống
– Tiêu thụ quá nhiều đồ ăn chiên rán, cay nóng, hoặc các thực phẩm có tính axit cao như chanh, cà chua, dễ làm tăng tiết axit trong dạ dày.
– Ăn quá nhanh, ăn quá no hoặc ăn khuya gây áp lực lên dạ dày, dẫn đến tình trạng trào ngược.
– Sử dụng rượu bia, cà phê quá mức cũng làm tăng nguy cơ xuất hiện triệu chứng này.
2.1.2. Thói quen sinh hoạt
– Nằm ngay sau khi ăn, ít vận động, thức khuya thường xuyên là các thói quen ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa.
– Căng thẳng kéo dài và giấc ngủ không đủ chất lượng làm tăng tiết axit dạ dày, khiến triệu chứng ợ chua và buồn nôn trở nên trầm trọng hơn.
2.2. Ợ chua buồn nôn do bệnh lý
2.2.1. Trào ngược dạ dày
Khi cơ vòng thực quản dưới hoạt động không hiệu quả, axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây nóng rát và kích ứng niêm mạc.
2.2.2. Rối loạn khuẩn đường ruột
Hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng gây cản trở quá trình tiêu hóa, dẫn đến đầy hơi, khó tiêu và ợ chua đi kèm buồn nôn.
2.2.3. Viêm hang vị dạ dày
Lớp niêm mạc dạ dày bị viêm hoặc tổn thương khiến người bệnh có triệu chứng ợ chua, buồn nôn kèm đau âm ỉ vùng thượng vị và cảm giác no lâu.
2.2.4. Viêm loét dạ dày tá tràng
Tình trạng tổn thương nghiêm trọng do axit dạ dày, gây ợ chua, đau vùng thượng vị, buồn nôn và có thể nôn ra máu nếu bệnh nặng.
2.2.5. Xuất huyết dạ dày
Biến chứng nguy hiểm từ các bệnh lý dạ dày không được điều trị kịp thời. Ngoài ợ chua và buồn nôn, bệnh nhân có thể nôn ra máu, phân đen hoặc suy nhược cơ thể.
2.2.6. Ung thư dạ dày
Ợ chua và buồn nôn kéo dài không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu của ung thư dạ dày. Đây là bệnh lý nguy hiểm cần được phát hiện và điều trị sớm.
Tiêu thụ quá nhiều đồ ăn chiên rán, cay nóng, hoặc các thực phẩm có tính axit cao như chanh, cà chua, dễ làm tăng tiết axit trong dạ dày.
3. Bị ợ chua buồn nôn có nguy hiểm không?
Ợ chua và buồn nôn đôi khi chỉ là những triệu chứng thoáng qua, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, chúng có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm:
3.1. Viêm thực quản
Nếu axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản quá thường xuyên, nó có thể gây viêm loét thực quản. Viêm thực quản không được điều trị có thể gây hẹp thực quản và khó nuốt.
3.2. Xuất huyết tiêu hóa
Trong trường hợp loét dạ dày hoặc thực quản, việc không điều trị kịp thời có thể dẫn đến xuất huyết dạ dày. Bệnh nhân có thể nôn ra máu hoặc phân đen.
3.3. Ung thư dạ dày và thực quản
Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản nếu không được kiểm soát có thể dẫn đến ung thư thực quản hoặc ung thư dạ dày. Viêm thực quản mãn tính và loét dạ dày lâu ngày có thể tiến triển thành ung thư.
Do đó, nếu triệu chứng ợ chua và buồn nôn kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, cần tìm kiếm sự tư vấn và điều trị y tế kịp thời.
4. Cách chẩn đoán chính xác ợ chua buồn nôn
Để xác định nguyên nhân gây ra triệu chứng ợ chua và buồn nôn, bác sĩ sẽ tiến hành một số phương pháp chẩn đoán như sau:
4.1. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về các triệu chứng như tần suất ợ chua, buồn nôn, thời điểm xảy ra (sau ăn, ban đêm hoặc khi đói). Ngoài ra, người bệnh cũng cần cung cấp thông tin về tiền sử bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), viêm loét dạ dày hoặc các vấn đề tiêu hóa liên quan. Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra hướng kiểm tra cụ thể hơn.
4.2. Nội soi dạ dày
Đây là phương pháp thường được chỉ định để quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày và tá tràng. Nội soi giúp phát hiện tổn thương như viêm, loét, hoặc thoát vị hoành – nguyên nhân phổ biến gây ợ chua và buồn nôn.
4.3. Đo pH thực quản 24 giờ
Đây là phương pháp giúp đo lượng axit trào ngược lên thực quản trong suốt một ngày. Người bệnh sẽ được gắn một thiết bị nhỏ ở thực quản để ghi lại dữ liệu pH. Kết quả này giúp xác định chính xác mức độ trào ngược axit, từ đó đánh giá nguyên nhân gây ợ chua và buồn nôn.
4.4. Đo áp lực nhu động thực quản (HRM)
Phương pháp này đánh giá hoạt động co bóp của thực quản và cơ thắt thực quản dưới. Nếu cơ thắt này hoạt động kém hiệu quả, axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ợ chua và buồn nôn.
Để xác định nguyên nhân gây ra triệu chứng ợ chua và buồn nôn, bác sĩ sẽ tiến hành một số phương pháp chẩn đoán
5. Điều trị ợ chua và buồn nôn hiệu quả
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng, có thể áp dụng các phương pháp điều trị khác nhau:
5.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt
– Ăn chậm, nhai kỹ để giúp dạ dày tiêu hóa thức ăn tốt hơn.
– Tránh ăn no quá, ăn khuya, hoặc ăn thực phẩm có tính kích thích.
– Ngừng sử dụng rượu, bia, cà phê và các đồ uống có cồn, có axit mạnh.
– Giữ thói quen ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và giảm căng thẳng.
– Không nằm ngay sau khi ăn, nên đợi ít nhất 30 phút trước khi nằm hoặc đi ngủ.
5.2. Sử dụng thuốc
– Thuốc kháng axit giúp làm giảm lượng axit dạ dày và giảm cảm giác ợ chua.
– Thuốc giảm tiết axit như omeprazole giúp giảm sản xuất axit dạ dày, điều trị các bệnh trào ngược.
– Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày giúp làm lành các vết loét và giảm viêm.
– Thuốc kháng sinh nếu viêm dạ dày do nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori.
5.3. Điều trị bệnh lý đi kèm
Nếu triệu chứng ợ chua và buồn nôn liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày nặng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật hoặc hóa trị tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân.
Ợ chua và buồn nôn là những triệu chứng không thể xem nhẹ, đặc biệt khi chúng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên. Cần theo dõi chặt chẽ tình trạng này và đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
