Mỗi lần cảm giác ợ chua khó chịu dâng lên tận cổ họng, bạn có thấy lo lắng về sức khỏe của mình? Đây không chỉ là triệu chứng tạm thời mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng trào ngược dạ dày. Ợ chua lên cổ không chỉ gây phiền toái mà nếu kéo dài, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn. Vậy nguyên nhân của hiện tượng này là gì và làm thế nào để kiểm soát nó? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Ợ chua lên cổ là gì?
Ợ chua lên cổ là hiện tượng axit từ dạ dày trào ngược lên cổ họng, gây cảm giác nóng rát và khó chịu. Tình trạng này thường xảy ra khi van thực quản dưới (LES) không đóng chặt, khiến axit từ dạ dày dễ dàng trào lên thực quản và cổ họng. Đây là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời.
Ợ chua lên cổ là hiện tượng axit từ dạ dày trào ngược lên cổ họng, gây cảm giác nóng rát và khó chịu
2. Nguyên nhân gây ợ chua lên cổ
Ợ chua lên cổ thường xuất phát từ một số nguyên nhân phổ biến sau:
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Đây là nguyên nhân chính gây ra tình trạng ợ chua. Khi cơ van thực quản dưới (LES) bị yếu hoặc hỏng, axit dạ dày có thể trào ngược lên cổ họng, gây cảm giác nóng rát và khó chịu.
– Chế độ ăn uống không lành mạnh: Tiêu thụ nhiều thực phẩm có tính axit cao như cà chua, cam, chanh, đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ hoặc uống nhiều cà phê, rượu bia cũng là tác nhân dẫn đến ợ chua.
– Thói quen sinh hoạt không hợp lý: Ăn uống không khoa học như ăn quá no, ăn khuya, hoặc nằm ngay sau khi ăn có thể gây ra tình trạng ợ chua. Ngoài ra, căng thẳng, stress và hút thuốc lá cũng là những yếu tố góp phần làm trầm trọng thêm triệu chứng.
– Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý liên quan đến tiêu hóa như viêm loét dạ dày, viêm thực quản, thoát vị hoành cũng có thể là nguyên nhân gây ợ chua lên cổ.
3. Triệu chứng của ợ chua lên cổ
Ợ chua lên cổ gây ra một loạt các triệu chứng khó chịu, bao gồm:
– Cảm giác nóng rát ở cổ họng: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, xảy ra ngay sau khi ăn hoặc khi nằm. Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng, gây cảm giác bỏng rát.
– Đau hoặc khó chịu ở vùng ngực: Cơn đau có thể lan tỏa từ vùng ngực lên cổ, gây cảm giác tức ngực hoặc đau vùng thượng vị.
– Hơi thở có mùi chua: Axit dạ dày trào lên không chỉ gây ra cảm giác khó chịu mà còn làm hơi thở có mùi hôi, khiến người bệnh tự ti trong giao tiếp.
– Ho khan hoặc khàn giọng: Khi axit trào lên gây kích ứng vùng cổ họng, người bệnh có thể bị ho khan hoặc khàn giọng, đặc biệt là vào ban đêm.
Đau hoặc khó chịu ở vùng ngực: Cơn đau có thể lan tỏa từ vùng ngực lên cổ, gây cảm giác tức ngực hoặc đau vùng thượng vị.
4. Ảnh hưởng của ợ chua lên cổ đến sức khỏe
Ợ chua lên cổ không chỉ gây ra cảm giác khó chịu mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể nếu không được điều trị kịp thời:
– Tác động lên cổ họng và thanh quản: Axit dạ dày trào lên thường xuyên có thể gây viêm họng, viêm thanh quản, và lâu dần dẫn đến tình trạng khàn giọng mạn tính.
– Nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp: Khi axit dạ dày trào ngược lên cổ họng, một phần axit có thể vào đường hô hấp, dẫn đến viêm phổi hít, hen suyễn, hoặc viêm xoang mạn tính.
– Suy giảm chất lượng cuộc sống: Ợ chua liên tục có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, công việc và sinh hoạt hàng ngày, làm người bệnh mệt mỏi, căng thẳng.
5. Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nếu bạn gặp phải những dấu hiệu sau, hãy đến gặp bác sĩ ngay:
– Ợ chua kéo dài hơn 2 tuần mà không thuyên giảm.
– Đau tức ngực kèm theo khó thở, buồn nôn.
– Khó nuốt hoặc có cảm giác vướng ở cổ họng.
– Ho hoặc khàn giọng kéo dài, đặc biệt là vào ban đêm.
6. Phương pháp chẩn đoán ợ chua lên cổ
Để chẩn đoán chính xác tình trạng ợ chua lên cổ, bác sĩ sẽ tiến hành các phương pháp thăm khám và xét nghiệm cần thiết, bao gồm:
6.1. Thăm khám lâm sàng chẩn đoán ợ chua lên cổ
Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng cụ thể như thời điểm xuất hiện ợ chua, mức độ thường xuyên và các yếu tố kích thích. Thông qua việc kiểm tra tiền sử bệnh, chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt, bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán ban đầu và quyết định các xét nghiệm cần thiết.
6.2. Nội soi tiêu hóa
Phương pháp nội soi giúp kiểm tra trực tiếp thực quản, dạ dày và tá tràng để phát hiện những tổn thương, viêm loét hoặc các bất thường khác. Đây là cách hiệu quả để xác định mức độ tổn thương thực quản do trào ngược dạ dày gây ra.
6.3. Đo pH thực quản 24 giờ chẩn đoán ợ chua lên cổ
Đây là xét nghiệm theo dõi mức độ axit trong thực quản suốt 24 giờ. Một cảm biến nhỏ sẽ được đặt gần van thực quản dưới để ghi lại nồng độ axit, giúp đánh giá mức độ trào ngược axit và mối liên hệ giữa triệu chứng ợ chua với trào ngược axit.
6.4. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM)
Phương pháp này giúp kiểm tra hoạt động của cơ thực quản và khả năng đóng mở của van thực quản dưới (LES). Đo áp lực thực quản (HRM) cho phép đánh giá xem cơ thực quản có hoạt động bình thường không, có bị suy yếu hay không, từ đó xác định nguyên nhân gây trào ngược và ợ chua.
Kết hợp các phương pháp này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng ợ chua lên cổ, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.
7. Cách điều trị ợ chua lên cổ
Điều trị ợ chua lên cổ cần sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ:
Thay đổi lối sống:
– Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế đồ ăn chua, cay, nhiều dầu mỡ và thực phẩm có tính axit cao.
– Ăn uống khoa học: Nên ăn ít nhưng nhiều bữa, tránh ăn quá no và không ăn khuya.
– Nâng cao đầu khi nằm ngủ: Giúp ngăn axit từ dạ dày trào ngược lên cổ họng.
– Tránh các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia và giảm căng thẳng.
Sử dụng thuốc:
– Thuốc kháng axit: Giúp giảm lượng axit trong dạ dày, giảm triệu chứng ợ chua.
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Hiệu quả trong việc ức chế tiết axit, ngăn ngừa trào ngược.
– Thuốc điều hòa tiêu hóa: Hỗ trợ dạ dày hoạt động hiệu quả hơn, giảm thiểu tình trạng ợ chua.
– Điều trị ngoại khoa: Trong trường hợp bệnh nặng hoặc các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét để cải thiện chức năng van thực quản dưới.
Điều trị ợ chua lên cổ cần sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ:
8. Biện pháp phòng ngừa ợ chua lên cổ
Để phòng ngừa tình trạng ợ chua lên cổ, cần thực hiện các biện pháp sau:
– Ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau xanh, trái cây ít axit và tránh đồ ăn cay, nóng, nhiều dầu mỡ.
– Kiểm soát cân nặng: Giảm cân giúp giảm áp lực lên dạ dày, ngăn ngừa trào ngược.
– Tránh ăn khuya: Không ăn trước khi đi ngủ ít nhất 3 giờ.
– Khám sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra tình trạng dạ dày và thực quản để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
Ợ chua lên cổ là một tình trạng phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực nếu không được điều trị kịp thời. Thay đổi lối sống và sử dụng thuốc đúng cách có thể giúp cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Nếu các triệu chứng kéo dài, bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của mình.
