Các tổn thương ung thư đường tiêu hóa giai đoạn đầu thường có kích thước nhỏ. Chúng dễ bị nhầm lẫn trong vùng niêm mạc bình thường, do đó có khả năng bị bỏ sót khi nội soi dạ dày – đại tràng thường quy. Sự ra đời của nội soi nhuộm màu đã khắc phục hạn chế này, mang đến bước tiến trong phát hiện và điều trị ung thư sớm đường tiêu hóa. Hãy theo dõi bài viết sau để tìm hiểu nội soi nhuộm màu có gì khác biệt.
Menu xem nhanh:
1. Nội soi nhuộm màu là gì?
Nội soi nhuộm màu là phương pháp nội soi dùng chất chuyên dụng an toàn cho đường tiêu hóa để nhuộm màu lớp niêm mạc bên trong. Chất nhuộm màu có tác dụng khu trú, xác định rõ đặc điểm và ranh giới tổn thương. Chất nhuộm màu cụ thể được sử dụng tùy thuộc vị trí niêm mạc ống tiêu hóa.
Hiện nay nội soi nhuộm màu thường kết hợp với nội soi phóng đại, được gọi là nội soi phóng đại nhuộm màu (MCE). Phương pháp nội soi này giúp tăng khả năng chẩn đoán các bệnh lý đường tiêu hoá, đặc biệt là ung thư sớm đường tiêu hoá.
Nội soi nhuộm màu có vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị ung thư sớm đường tiêu hoá
2. Chất nhuộm màu trong nội soi nhuộm màu có gì khác biệt?
Bác sĩ nội soi sẽ sử dụng các chất nhuộm màu khác nhau tùy thuộc vào vị trí niêm mạc đường tiêu hoá. Các chất nhuộm màu được ứng dụng phổ biến nhất bao gồm:
– Lugol: Dung dịch này có ái lực với tế bào biểu mô vảy không sừng hóa như thực quản, bơm nhuộm 20 – 50ml lugol 1% – 4%. Biểu mô bình thường gặp lugol sẽ bị nhuộm màu đen hoặc nâu đen. Nội soi nhuộm màu lugol được chỉ định nhằm chẩn đoán ung thư thực quản (không bắt màu), Barrett thực quản, viêm thực quản trào ngược.
– Nhuộm xanh Methylene: Hấp thu tích cực vào tế bào, có khả năng nhuộm màu các tế bào ruột hoặc các tổn thương dị sản ruột. Phương pháp nội soi nhuộm màu xanh Methylene được chỉ định trong chẩn đoán Barrett thực quản (dị sản ruột), dị sản ruột trong dạ dày, tổ chức ung thư sớm dạ dày (không bắt màu),…
– Nhuộm Indigo carmine: Đây là phương pháp nhuộm màu được sử dụng phổ biến nhất trong nội soi tiêu hoá. Không ngấm vào biểu mô đường tiêu hoá, dung dịch này tập trung ở khe rãnh, phần lõm của bề mặt niêm mạc tổn thương. Nhờ đó, nội soi nhuộm màu Indigo carmine làm tăng độ tương phản của tổn thương với niêm mạc vùng lành, giúp tăng khả năng phát hiện tổn thương. Phương pháp này được chỉ định trong chẩn đoán tổn thương thực quản, dạ dày, tá tràng, đại tràng; Barrett thực quản.
– Ngoài ra, nội soi nhuộm màu còn ứng dụng một số chất nhuộm màu khác như đỏ congo, đỏ phenol, xanh Toluidine,…
3. Khác biệt của nội soi nhuộm màu trong chẩn đoán bệnh đường tiêu hóa
3.1. Nội soi nhuộm màu đánh giá cấu trúc bề mặt tổn thương
Chất nhuộm màu chuyên biệt cho từng vị trí tại ống tiêu hoá, giúp bác sĩ quan sát kỹ lưỡng cấu trúc mạch máu và cấu trúc tuyến trên bề mặt tổn thương.
3.2. Khả năng xác định ranh giới tổn thương của nội soi nhuộm màu có gì khác biệt?
Khả năng bắt màu của vùng tổn thương và vùng lành hoàn toàn khác nhau. Do đó, chất nhuộm màu giúp phân tách chính xác ranh giới tổn thương. Khả năng khu trú tổn thương có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện sinh thiết mô bệnh học cũng như can thiệp loại bỏ hoàn toàn các tổn thương đường tiêu hoá.
3.3. Nội soi nhuộm màu tiên lượng tính chất tổn thương
Nhờ khả năng quan sát sắc nét cấu trúc mạch máu và cấu trúc tuyến trên bề mặt tổn thương, kết hợp xác định rõ ranh giới tổn thương, nội soi nhuộm màu dễ dàng phát hiện các cấu trúc bất thường, các ổ loạn sản, dị sản. Từ đó, nội soi nhuộm màu có thể tiên lượng tổn thương ác tính với độ chính xác cao. Đồng thời, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết tức thì ngay trong quá trình nội soi để làm xét nghiệm mô bệnh học. Tại Thu Cúc TCI, kết quả xét nghiệm khẳng định tế bào ung thư sẽ có ngay trong vài giờ, thay vì 5 7 ngày như thông thường.
Nội soi nhuộm màu giúp tiên lượng tính chất tổn thương với độ chính xác cao
4. Một số điều cần lưu ý khi thực hiện nội soi nhuộm màu
4.1. Nội soi nhuộm màu được chỉ định trong trường hợp nào?
Như đã nêu ở mục 2, chỉ định nội soi nhuộm màu phụ thuộc vào từng loại thuốc nhuộm màu khác nhau:
– Nhuộm màu Lugol được chỉ định đối với: ung thư thực quản (không bắt màu), Barrett thực quản, viêm thực quản trào ngược.
– Nhuộm xanh Methylene được chỉ định với: Barrett thực quản (dị sản ruột), dị sản ruột trong dạ dày, tổn thương ung thư dạ dày sớm (không bắt màu), Celiac and tropical sprue.
– Nhuộm Indigo carmine được chỉ định cho: tổn thương thực quản, dạ dày, tá tràng, đại tràng; Barrett thực quản.
4.2. Trường hợp chống chỉ định
Các trường hợp chống chỉ định thực hiện nội soi nhuộm màu bao gồm:
– Người nghi ngờ mắc hội chứng mạch vành thấp.
– Người bị tăng huyết áp nhưng chưa kiểm soát được.
– Người đang nghi ngờ thủng tạng rỗng.
– Người đang nghi ngờ phình động mạch chủ, tắc động mạch chủ.
– Người bệnh đang trong tình trạng suy hô hấp.
– Người bệnh suy tim nặng.
– Người bệnh rối loạn tâm thần không hợp tác với nhân viên y tế.
Ngoài ra, người bệnh tụt huyết áp HA tâm thu < 90 mmHg là trường hợp chống chỉ định tương đối của nội soi nhuộm màu.
4.3. Chuẩn bị cho nội soi nhuộm màu
Người bệnh cần chuẩn bị giống như quy trình nội soi dạ dày – đại tràng thông thường:
– Nhịn ăn ít nhất 6 tiếng trước khi thực hiện nội soi.
– Thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khoẻ hiện tại, tiền sử bệnh lý, tiền sử dị ứng.
– Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng để được tư vấn cụ thể có nên ngưng dùng thuốc trước nội soi hay không.
– Người bệnh cần uống thuốc tan bọt dạ dày (trong trường hợp nội soi dạ dày tá tràng), thực hiện làm sạch đại tràng (trong trường hợp nội soi đại trực tràng).
Việc chuẩn bị cho nội soi nhuộm màu tương tự như các phương pháp nội soi khác
4.4. Các bước tiến hành nội soi nhuộm màu có gì khác biệt?
Quá trình nội soi nhuộm màu được tiến hành tương tự với các phương pháp nội soi đường tiêu hoá khác. Điểm khác biệt nằm ở bước bơm thuốc nhuộm màu vào vị trí tổn thương nghi ngờ. Cụ thể, nội soi nhuộm màu được tiến hành theo trình tự như sau:
– Người bệnh thăm khám với bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoá, thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết và hoàn tất hồ sơ trước nội soi.
– Người bệnh thay trang phục, uống thuốc tan bọt/ thuốc làm sạch đại tràng.
– Kỹ thuật viên đưa người bệnh vào phòng nội soi, mắc monitor theo dõi, theo chỉ định của bác sĩ soi, hướng dẫn người bệnh nằm đúng tư thế.
– Nhân viên y tế thông báo cho người bệnh bắt đầu làm thủ thuật, hướng dẫn người bệnh phối hợp trong quá trình thực hiện. Điều dưỡng phụ soi theo dõi tình trạng người bệnh, thông báo với bác sĩ khi có bất thường.
– Bác sĩ đưa ống nội soi vào thăm dò đường tiêu hoá, quan sát kỹ niêm mạc, tiến hành nhuộm màu khi có tổn thương nghi ngờ. Thuốc nhuộm màu được sử dụng theo vị trí giải phẫu: các tổn thương ở thực quản áp dụng nhuộm Lugol, các tổn thương ở dạ dày áp dụng nhuộm xanh Methylene hoặc Indigo carmine, các tổn thương ở đại tràng dùng thuốc nhuộm Indigo carmine.
– Sau khi kết thúc thủ thuật, điều dưỡng đưa người bệnh về phòng lưu viện, chờ tình mê (trong trường hợp thực hiện nội soi không đau), thay trang phục ban đầu.
– Người bệnh nhận kết quả nội soi và đọc kết quả với bác sĩ chuyên khoa.
5. Tổng kết
Như vậy, bài viết của Thu Cúc TCI đã giải thích nội soi nhuộm màu có gì khác biệt. Tại TCI, nội soi nhuộm màu kết hợp với nội soi phóng đại và siêu âm nội soi để tạo thành công nghệ nội soi cao cấp MCU – bước đột phá trong chẩn đoán và điều trị ung thư sớm đường tiêu hoá.
