Tiêm vacxin bị sốc phản vệ là phản ứng sau tiêm rất hiếm khi xảy ra nhưng lại cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong trong một thời gian ngắn nếu không được cấp cứu kịp thời. Để giúp bạn có thêm các thông tin liên quan đến sốc phản vệ, bài viết dưới đây của Thu Cúc TCI sẽ cung cấp những điều quan trọng để bạn nắm rõ cũng như phòng tránh tình trạng này nhé.
Menu xem nhanh:
1. Như thế nào là phản ứng phản vệ sau tiêm vacxin?
Vacxin là một loại sản phẩm chứa kháng nguyên, được xuất phát từ vi sinh vật gây bệnh hoặc có cấu trúc kháng nguyên tương tự với vi sinh vật gây bệnh. Các sản phẩm này đã qua quá trình chế biến đảm bảo độ an toàn cần thiết. vacxin đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích cơ thể tạo ra miễn dịch tự nhiên để chống lại tác nhân gây bệnh.
Sốc phản vệ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như: dị ứng với thành phần vacxin, yếu tố di truyền…
Mặc dù vacxin là một công cụ quan trọng để ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm, một số loại vacxin có thể gây ra tác dụng phụ như sốt, đau nhức, sưng tấy tại vị trí tiêm, hoặc nguy cơ nhiễm trùng (do quá trình tiêm chưa đảm bảo vệ sinh). Tuy nhiên, tần suất xảy ra phản ứng phản vệ là rất thấp.
1.1 Sốc phản vệ là gì?
Sốc phản vệ là biểu hiện nghiêm trọng nhất của phản ứng phản vệ, xuất phát từ sự bùng nổ nhanh chóng của các mạch máu và co thắt cơ phế quản. Hiện tượng này có thể tiềm tàng nguy cơ tử vong chỉ trong vài phút.
1.2 Phân loại mức độ phản vệ
Các phản ứng phản vệ sau tiêm vacxin có thể được phân loại thành các mức độ khác nhau, từ nhẹ (độ I) đến nặng (độ IV), tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng lên cơ thể.
– Độ I: Xuất hiện các triệu chứng nhẹ như sưng, đỏ da, ngứa, hoặc phù mạch tại vùng tiêm.
– Độ II: Triệu chứng có thể ảnh hưởng toàn bộ cơ thể, bao gồm mày đay, phù mạch nhanh, khó thở, đau ngực, khàn tiếng, chảy nước mũi, đau bụng, buồn nôn, ỉa chảy, hoặc tăng nhịp tim và huyết áp.
– Độ III: Các triệu chứng nghiêm trọng bao gồm tiếng rít thanh quản, phù thanh quản, thở nhanh, khó thở, tình trạng tím tái, rối loạn nhịp thở, hoặc mất ý thức. Đây là mức độ đe dọa đến hệ hô hấp, tuần hoàn và ý thức.
– Độ IV: Mức độ nguy cơ cao nhất với nguy cơ mất ý thức, ngưng tuần hoàn, hô hấp
Qua đó, việc nhận biết và đánh giá mức độ phản ứng phản vệ sau tiêm vacxin là cực kỳ quan trọng để đưa ra biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả, từ đó đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người tiêm chủng.
2. Các nhóm đối tượng có nguy cơ phản ứng mạnh với vacxin cần chú ý
Dưới đây là nhóm đối tượng có nguy cơ cao gặp phản ứng phản vệ và các phản ứng nguy hiểm khác sau khi tiêm vacxin cần được lưu ý:
– Trẻ em từng có phản ứng mạnh với lần tiêm trước
Đối với trẻ em đã từng trải qua phản ứng mạnh sau lần tiêm vacxin trước đó, việc tiếp tục tiêm vacxin đòi hỏi sự cẩn trọng. Các mũi tiêm phòng vacxin sau này nên được thực hiện tại các bệnh viện, giúp đảm bảo quá trình quan sát và xử lý kịp thời khi có phản ứng nặng xảy ra.
– Nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm khuẩn đặc biệt
Cần thận trọng với nhóm đối tượng này, các trường hợp bị hen phế quản, cắt lách, hội chứng Down, nhiễm HIV, bệnh tim hoặc phổi mãn tính, và trẻ con sinh thiếu tháng dễ gặp nguy cơ phản ứng sau khi tiêm vacxin. Việc tiêm vacxin cho trẻ em trong nhóm nguy cơ cần được cân nhắc, xem xét và chỉ định một cách thận trọng.
Cần lưu ý với các nhóm đối tượng có nguy cơ phản ứng phản vệ
– Phụ nữ đang có bầu, hoặc phụ nữ đang cho con bú.
Phụ nữ mang thai nên tránh tiêm các loại vacxin sống, vì có thể tiềm ẩn nguy cơ cho thai nhi. Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết, vacxin có thể được tiêm phòng để ngăn ngừa bệnh sởi hoặc sốt vàng khi thai phụ đối diện với nguy cơ lây nhiễm nghiêm trọng.
Hiện chưa có bằng chứng về sự nguy hiểm đối với trẻ đang được cho bú khi mẹ đang tiêm vacxin.
– Trẻ sinh thiếu tháng
Việc tiêm vacxin đối với trẻ con sinh thiếu tháng cần tuân thủ nguyên tắc tương tự như trẻ con sinh đủ tháng, để đảm bảo đáp ứng miễn dịch. Tuy nhiên, việc sử dụng vacxin Sabin chỉ nên áp dụng khi trẻ con đã được xuất viện để tránh nguy cơ lây bệnh cho người khác.
Những trẻ sinh thiếu tháng đáp ứng miễn dịch với vacxin viêm gan B và Hib kém hơn so với trẻ con sinh đủ tháng, do đó, cần tuân thủ lịch tiêm phòng đặc biệt. Đối với trường hợp này, có thể tiêm vacxin viêm gan B theo cách tiêm liều đầu tiên ngay sau khi sinh, và tiêm nhắc lại sau 01 tháng, 06 tháng và 12 tháng. Cách tiêm thứ hai đợi cho trẻ nhỏ đến đủ 2 tháng tuổi, tiêm 3 mũi cơ bản vào lúc 2 tháng, 3 tháng và 8 tháng tuổi.
Nếu trẻ sinh từ mẹ nhiễm viêm gan B, nên tuân thủ cách tiêm đầu tiên và tiêm globulin miễn dịch cho trẻ. Đối với vacxin Hib, có thể tiêm cho trẻ con sinh thiếu tháng vào lúc 2 tháng, 4 tháng, 6 tháng và 12 tháng tuổi.
3. Cách phòng ngừa hiện tượng tiêm vacxin bị sốc phản vệ
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng để đảm bảo cho quá trình tiêm chủng an toàn và hiệu quả, phòng tránh hiện tượng bị sốc phản vệ sau khi tiêm vacxin, đặc biệt đối với những nhóm người có yếu tố nguy cơ như người dị ứng, trẻ em, người có bệnh nền hoặc người cao tuổi….
– Luôn tuân thủ hướng dẫn và lời khuyên của bác sĩ hoặc nhân viên y tế về loại vacxin cần tiêm, liều lượng, và lịch tiêm.
– Thông báo về tiền sử y tế của bản thân: Nếu quý vị có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, dị ứng trước đây hoặc điều kiện y tế đặc biệt, thì hãy thông báo ngay cho bác sĩ, hoặc nhân viên y tế trước khi tiêm vacxin.
– Tránh tiêm vacxin khi ốm: Nếu quý vị đang bị bệnh nặng hoặc có sốt cao, hãy chờ đến khi hồi phục hoàn toàn trước khi tiêm vacxin. Quý vị nên thông báo cho nhân viên y tế về tình trạng sức khỏe hiện tại của mình trước khi tiêm.
Tuân thủ các quy định về tiêm chủng để đảm bảo quá trình tiêm chủng an toàn và hiệu quả
– Thận trọng thông tin về tác dụng phụ: Nên nắm rõ về các tác dụng phụ thường gặp sau tiêm vacxin cụ thể mà bạn sẽ tiêm, giúp bạn hiểu và chủ động với bất kỳ phản ứng nào có thể xảy ra sau tiêm.
– Giữ lại sổ tiêm chủng: Hãy lưu giữ hồ sơ tiêm chủng của quý vị, bao gồm tên vacxin, ngày tiêm và liều lượng. Điều này giúp quý vị theo dõi và cung cấp thông tin cho nhân viên y tế trong những lần tiêm sau.
– Kiểm tra vị trí tiêm: Trước khi tiêm, hãy đảm bảo vị trí tiêm được vệ sinh sạch sẽ và kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác.
– Theo dõi sau tiêm: Sau tiêm vacxin, hãy ở lại điểm tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng sau tiêm. Đây là khoảng thời gian có thể xuất hiện các biến chứng sau tiêm vacxin sớm và nặng, như phản ứng phản vệ.
– Theo dõi tại nhà: Trong trường hợp đã về nhà, người thân sẽ được hướng dẫn theo dõi các phản ứng tại nhà trong khoảng 24-48 giờ. Điều này quan trọng, bởi đã có những trường hợp trẻ em xuất hiện tình trạng sốc phản vệ sau khi về nhà, được gia đình phát hiện các dấu hiệu nặng và đưa vào viện cấp cứu.
Trên đây là những thông tin hữu ích về tiêm vacxin bị sốc phản vệ, một điều quan trọng là hãy chọn địa chỉ tiêm chủng tin cậy để đảm bảo quy trình tiêm chủng và các tiêu chuẩn khác an toàn và hiệu quả. Liên hệ ngay với phòng tiêm chủng Thu Cúc TCI để đặt lịch tiêm hoặc cần được giải đáp các thông tin tiêm chủng liên quan.
