Hen suyễn có thể khiến trẻ ho về đêm, khò khè, khó thở, nhanh mệt khi vận động, từ đó ảnh hưởng đến sinh hoạt và học tập. Với trẻ từ 5–11 tuổi, điều trị hen suyễn cho trẻ em cần hướng tới kiểm soát triệu chứng hằng ngày, hạn chế các cơn hen tái phát và phòng ngừa đợt kịch phát nặng thông qua phác đồ phù hợp, theo dõi sát và sử dụng thuốc đúng cách.

1. Nguyên tắc chung trong điều trị hen suyễn

Mục tiêu chính của việc điều trị là tìm ra loại thuốc và liều lượng phù hợp để kiểm soát bệnh, đồng thời ngăn ngừa tác dụng phụ . Khi được điều trị đúng cách, ngay cả những trường hợp hen suyễn nghiêm trọng cũng có thể được kiểm soát tốt. Việc quản lý tốt sẽ giúp cải thiện hơi thở hàng ngày, giảm các đợt bùng phát triệu chứng và hạn chế các vấn đề sức khỏe khác do hen suyễn gây ra .

2. Các nhóm thuốc được dùng phổ biến trong điều trị hen suyễn cho trẻ em

Theo thông tin trên KidsHealth, có nhiều loại thuốc được sử dụng trong điều trị hen suyễn ở trẻ em, tùy thuộc vào mức độ và tần suất xuất hiện triệu chứng. Các thuốc này được chia thành hai nhóm chính: thuốc cắt cơn và thuốc dự phòng.

2.1. Thuốc dự phòng (Kiểm soát dài hạn)

Đây là nhóm thuốc nền tảng trong điều trị dự phòng hen phế quản trẻ em. Thuốc dự phòng giúp giảm khả năng trẻ bị lên cơn hen suyễn bằng cách giảm sưng và hẹp đường thở .

• Corticosteroid dạng hít: Đây là loại thuốc kiểm soát dài hạn phổ biến nhất, giúp điều trị tình trạng viêm đường thở .
• Cách sử dụng: Để thuốc phát huy tác dụng, trẻ cần dùng hàng ngày, ngay cả khi cảm thấy khỏe mạnh . Thuốc có tác dụng chậm và trẻ sẽ không nhận thấy sự thay đổi tức thì .

Lưu ý: Trẻ luôn cần sử dụng buồng đệm (spacer) khi dùng thuốc dự phòng dạng hít định liều để đảm bảo thuốc vào phổi hiệu quả .

2.2. Thuốc cắt cơn hen suyễn (Giảm triệu chứng nhanh)

Thuốc cắt cơn có tác dụng làm giãn các cơ trong đường thở khi chúng bị thắt chặt, giúp trẻ dễ thở hơn nhanh chóng .

• Tác dụng: Thuốc hoạt động nhanh và hiệu quả có thể kéo dài tới 4 giờ.
• Khi nào dùng: Sử dụng khi trẻ có dấu hiệu khò khè, tức ngực hoặc ho . Tuy nhiên, loại thuốc này không điều trị nguyên nhân gốc rễ của các triệu chứng hen suyễn .
• Cảnh báo: Nếu trẻ cần dùng thuốc cắt cơn nhiều hơn 2-3 lần một tuần, cha mẹ cần trao đổi lại với bác sĩ vì đó là dấu hiệu bệnh chưa được kiểm soát tốt .

2.3. Thuốc kết hợp và các dạng khác

Một số ống hít kết hợp chứa cả thuốc dự phòng và thuốc cắt cơn, giúp vừa giảm triệu chứng vừa ngăn ngừa cơn hen . Ngoài ra, với những trẻ lớn hơn, bác sĩ có thể kê đơn ống hít bột khô (không cần buồng đệm) hoặc thuốc dạng viên uống như montelukast .

Trong trường hợp các triệu chứng không thuyên giảm với ống hít, bác sĩ có thể chỉ định dùng steroid đường uống trong thời gian ngắn (3-5 ngày) để giảm sưng viêm .

3. Thiết lập hướng dẫn chi tiết trong điều trị hen suyễn cho trẻ em

Theo Mayo Clinic (Mỹ), cách hiệu quả nhất để kiểm soát hen suyễn ở trẻ là tuân theo hướng dẫn chăm sóc cá nhân do bác sĩ và gia đình cùng xây dựng, giúp cha mẹ nắm rõ loại thuốc cần dùng và thời điểm sử dụng. Hướng dẫn này cũng giúp cha mẹ nhanh chóng đánh giá mức độ kiểm soát hen suyễn ở trẻ.

• Theo dõi tần suất bùng phát cơn hen.
• Điều chỉnh thuốc khi triệu chứng trở nên tồi tệ hơn.
• Xác định dấu hiệu trẻ cần được cấp cứu kịp thời

4. Theo dõi và kiểm soát các yếu tố kích thích hen suyễn ở trẻ em

Bên cạnh việc dùng thuốc, việc tránh các tác nhân gây kích thích là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa cơn hen tái phát.

• Nhận biết tác nhân: Các tác nhân phổ biến bao gồm khói thuốc lá, mạt bụi, phấn hoa, lông thú cưng, không khí lạnh hoặc nhiễm trùng đường hô hấp .
• Sử dụng lưu lượng đỉnh kế: Với trẻ từ 5 tuổi trở lên, thiết bị này giúp đo lượng khí trẻ có thể thở ra nhanh từ phổi . Chỉ số thấp là dấu hiệu cảnh báo hen suyễn đang trở nặng, đôi khi trước cả khi triệu chứng xuất hiện .

Nếu trẻ gặp các dấu hiệu nguy hiểm như khó thở nghiêm trọng, cánh mũi phập phồng, hoặc không đỡ sau khi dùng thuốc cắt cơn, cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay lập tức .

Việc thăm khám định kỳ và tuân thủ phác đồ điều trị tại các cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI sẽ giúp cha mẹ yên tâm hơn trong hành trình chăm sóc sức khỏe hô hấp cho con, đảm bảo trẻ có một tuổi thơ khỏe mạnh và năng động.