Nuốt nghẹn ở họng là tình trạng khó nuốt hoặc cảm giác nghẹn khi ăn uống, gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Đôi khi nghẹn ở họng còn do bệnh lý cấp hoặc mãn tính, cần điều trị. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân gây nuốt nghẹn tại họng và các phương pháp điều trị hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Nuốt nghẹn ở họng là gì?
Nuốt nghẹn ở họng, còn gọi là chứng khó nuốt hay rối loạn nuốt, là tình trạng gặp khó khăn khi nuốt thức ăn hoặc đồ uống. Người bệnh thường cảm thấy thức ăn bị mắc kẹt trong cổ họng, gây ra cảm giác khó chịu và đôi khi đau đớn.
Khi bị cổ họng bị nghẹn do nuốt, người bệnh có cảm giác như thức ăn mắc kẹt trong cổ. Đi kèm với đó là biểu hiện đau hoặc khó chịu khi nuốt. Đôi khi còn kèm theo ho, nghẹt thở, chảy dãi, thậm chí là thay đổi giọng nói.
Người già, trẻ em là những đối tượng dễ bị nuốt nghẹn ở họng
Bất kể người lớn hay trẻ nhỏ đều có thể bị mắc nghẹn cổ họng. Theo thống kê, trong khi ăn uống, 0,1 – 1% người lớn khỏe mạnh bị mắc nghẹn ở họng, trong khi đó, tỷ lệ này ở người trên 65 tuổi là 15 – 20%, trẻ em là 25 – 45%. Trẻ sinh non, đối tượng mắc các bệnh đột quỵ, parkinson, ung thư vùng đầu cổ có tỷ lệ nuốt nghẹn cao hơn.
2. Nguyên nhân nuốt nghẹn
Cảm giác nghẹn khi ăn uống có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, phổ biến là:
– Viêm họng: Tình trạng sưng và đau họng do viêm họng cấp hoặc mãn tính đều dẫn đến khó nuột.
– GERD: GERD hay trào ngược dạ dày thực quản khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản, làm kích ứng, viêm niêm mạc họng, gây nghẹn ở cổ.
– Rối loạn thần kinh cơ: Các bệnh lý như Parkinson, đa xơ cứng, hoặc đột quỵ có thể ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ nuốt.
– Ung thư vùng cổ: Điển hình là ung thư vòm họng và ung thư thực quản, khối u càng lớn càng làm hẹp thực quản, cản trở quá trình nuốt.
– Tổn thương cơ học: Chấn thương vùng cổ, phẫu thuật vùng đầu cổ, hoặc xạ trị có thể gây tổn thương các cơ và dây thần kinh liên quan đến quá trình nuốt.
– Bệnh lý tuyến giáp: Bướu giáp hoặc các bệnh lý tuyến giáp khác có thể gây áp lực lên thực quản, dẫn đến khó nuốt.
– Xơ hóa thực quản: Tình trạng này làm thực quản bị hẹp lại, gây khó khăn khi nuốt.
– Rối loạn lo âu hoặc trầm cảm: Các vấn đề tâm lý có thể gây ra cảm giác nuốt nghẹn mà không có nguyên nhân thực thể.
3. Cách chẩn đoán nuốt nghẹn ở họng
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn ở họng, bác sĩ cần hỏi về tiền sử bệnh cũng như các triệu chứng hiện có. Sau đó, có thể thực hiện các phương pháp cận lâm sàng sau:
– Nội soi họng – thanh quản: Sử dụng camera nhỏ để quan sát bên trong họng và thanh quản.
– Chụp X-quang có cản quang: Phương pháp này giúp đánh giá chức năng nuốt và phát hiện các bất thường trong quá trình nuốt.
– Chụp CT hoặc MRI: Các kỹ thuật chụp cắt lớp giúp phát hiện các khối u hoặc tổn thương cấu trúc trong vùng họng và cổ.
– Đo pH thực quản: Thực hiện khi nghi ngờ nuốt nghẹn do trào ngược thực quản.
– Đánh giá chức năng nuốt.
Hình ảnh khối u gây ảnh hưởng đến chức năng nuốt
4. 6+ cách xử lý hữu hiệu khi bị nuốt nghẹn ở họng
4.1. Điều trị nguyên nhân cơ bản
Như đã nói ở trên, tình trạng nuốt nghẹn ở họng có thể do một số bệnh lý như viêm họng, trào ngược dạ dày, parkinson. Cách tốt nhất để xử lý nghẹn do bệnh lý là điều trị bệnh đó.
– Đối với viêm họng, có thể sử dụng kháng sinh (nếu nhiễm khuẩn) hoặc thuốc giảm đau để giảm sưng, viêm.
– Đối với trào ngược dạ dày, việc dùng thuốc ức chế bơm proton sẽ giúp bạn dễ chịu hơn, ít bị nghẹn khi ăn hơn.
– Trường hợp mắc các bệnh lý nền như Parkinson, trầm cảm, xơ hóa… cần dùng thuốc chuyên biệt.
4.2. Phẫu thuật loại bỏ khối u gây nuốt nghẹn ở họng
Trường hợp nuốt nghẹn tại họng do khối u vòm họng hoặc u thực quản, bệnh nhân cần phẫu thuật để loại bỏ nguyên nhân.
Tại chuyên khoa ung bướu Singapore TCI, thông qua các xét nghiệm hình ảnh, bác sĩ xác định vị trí, kích thước khối u. Bằng sinh thiết tế bào, có thể xác định bản chất khối u là lành tính hay ác tính. Từ đó, tùy thuộc vào vị trí, kích thước, giai đoạn của khối u, bác sĩ sẽ chỉ định mổ nội soi hay mổ mở.
Trong quá trình phẫu thuật loại bỏ u, bệnh nhân được gây mê toàn thân. Nếu phẫu thuật nội soi, bác sĩ tiếp cận khối u qua đường mũi hoặc miệng. Sau đó loại bỏ khối u và mô hạch bạch huyết xung quanh (nếu cần) bằng các thiết bị hiện đại. Trong quá trình mổ, bệnh nhân được kiểm soát chảy máu. Với vết mổ mở, bác sĩ ngay rạch phía ngoài vị trí khối u.
Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân cần được theo dõi biến chứng, kiểm soát nhiễm trùng và tình trạng đau vết mổ. Đồng thời bệnh nhân được hỗ trợ dinh dưỡng, hỗ trợ phục hồi chức năng.
Bác sĩ tư vấn trước khi phẫu thuật loại bỏ u gây khó nuốt
4.3. 5 phương pháp xử lý nuốt nghẹn ở họng khác
Bên cạnh việc điều trị bệnh lý hoặc phẫu thuật loại bỏ u, bạn còn có thể áp dụng một số cách sau để làm giảm triệu chứng nuốt nghẹn ở họng.
– Liệu pháp nuốt: Thực hiện các bài tập và kỹ thuật nuốt an toàn theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để cải thiện chức năng nuốt.
– Liệu pháp tâm lý: Trong trường hợp nuốt nghẹn do lo âu hoặc trầm cảm, liệu pháp tâm lý có thể hữu ích.
– Thay đổi chế độ ăn: Điều chỉnh kết cấu thức ăn (ví dụ: thức ăn xay nhuyễn) có thể giúp dễ nuốt hơn.
– Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể được kê đơn để giảm triệu chứng, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
– Xoa bóp họng: Kỹ thuật xoa bóp đặc biệt (do chuyên viên y tế tiến hành) có thể giúp giảm căng thẳng cơ và cải thiện khả năng nuốt.
5. Phòng ngừa nuốt nghẹn ở họng
Để phòng ngừa tình trạng nghẹn ở họng, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
Nên ăn chậm, nhai kỹ, không nói chuyện khi ăn
– Ăn chậm và nhai kỹ: Tránh ăn vội vàng và đảm bảo thức ăn được nhai nhỏ trước khi nuốt.
– Tránh nói chuyện khi ăn: Tập trung vào việc ăn uống để giảm nguy cơ hít sặc thức ăn vào đường thở.
– Uống đủ nước: Giữ cổ họng luôn ẩm giúp quá trình nuốt dễ dàng hơn.
– Tránh các thức ăn khó nuốt: Hạn chế ăn các loại thực phẩm khô, cứng hoặc dễ vỡ vụn.
– Duy trì tư thế đúng khi ăn: Ngồi thẳng lưng và giữ đầu hơi cúi xuống khi nuốt.
– Kiểm soát các bệnh lý nền: Điều trị và quản lý tốt các bệnh như trào ngược dạ dày hoặc viêm họng mãn tính.
– Tập luyện cơ họng: Thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh và linh hoạt cho cơ họng.
Nuốt nghẹn ở họng là một tình trạng có thể gây ra nhiều phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ về nguyên nhân và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn quản lý tốt hơn vấn đề này. Nếu bạn thường xuyên gặp khó khăn khi nuốt, đừng ngần ngại tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia y tế. Với sự chẩn đoán và điều trị kịp thời, hầu hết các trường hợp nuốt nghẹn đều có thể được cải thiện đáng kể, giúp bạn tận hưởng cuộc sống với sức khỏe tốt hơn.
