Ợ hơi là hiện tượng khá phổ biến trong cuộc sống hằng ngày và thường không phải là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này diễn ra quá thường xuyên hoặc kèm theo các triệu chứng khác, nó có thể báo hiệu vấn đề về hệ tiêu hóa hoặc những rối loạn khác trong cơ thể. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân bị ợ hơi, từ những lý do thông thường cho đến những dấu hiệu cần phải chú ý và cách phòng tránh để đảm bảo sức khỏe.
Menu xem nhanh:
1. Ợ hơi là gì?
Ợ hơi là hiện tượng khi không khí trong dạ dày thoát ra ngoài qua đường miệng, gây ra âm thanh đặc trưng và có thể kèm theo mùi hôi. Quá trình này thường xảy ra khi ta nuốt phải không khí trong khi ăn, uống hoặc nói chuyện, và sau đó không khí này cần được giải phóng ra khỏi cơ thể. Đây là một phản xạ tự nhiên của cơ thể giúp giảm áp lực từ việc tích tụ khí trong dạ dày.
Ợ hơi thường không gây ra bất kỳ sự khó chịu lớn nào, nhưng nếu quá trình này diễn ra nhiều lần trong ngày hoặc kèm theo các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, đầy hơi thì cần phải xem xét các nguyên nhân sâu xa hơn.
Ợ hơi có thể là phản ứng bình thường của cơ thể nhưng cũng có thể cảnh báo bất thường về sức khỏe.
2. Nguyên nhân bị ợ hơi là gì?
2.1 Nuốt phải không khí
Nguyên nhân hàng đầu của việc ợ hơi là do nuốt phải không khí, một hiện tượng gọi là aerophagia. Khi chúng ta ăn uống quá nhanh, nhai kẹo cao su, hút thuốc lá hoặc uống nước có ga, cơ thể dễ dàng nuốt phải không khí. Những thói quen này có thể làm tăng lượng khí trong dạ dày và dẫn đến việc ợ hơi thường xuyên.
Một số người có thói quen nói chuyện trong lúc ăn uống, điều này cũng làm tăng khả năng nuốt phải không khí. Việc này không chỉ gây ra ợ hơi mà còn có thể dẫn đến hiện tượng đầy hơi, khó tiêu.
2.2 Nguyên nhân bị ợ hơi do thực phẩm và đồ uống
Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể gây ra ợ hơi nhiều hơn bình thường. Đặc biệt, các loại đồ uống có ga như nước ngọt, bia chứa khí carbon dioxide, khi uống vào sẽ làm tăng áp lực khí trong dạ dày. Việc này dễ dẫn đến việc thoát khí qua miệng dưới dạng ợ hơi.
Ngoài ra, một số loại thực phẩm như hành, tỏi, đậu và thực phẩm chứa nhiều chất béo có thể gây khó tiêu, dẫn đến tăng sản xuất khí trong dạ dày và ruột, từ đó kích thích ợ hơi.
2.3 Sử dụng đồ uống có cồn và caffeine
Đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà, hay nước tăng lực cũng có thể làm tăng khả năng ợ hơi. Caffeine kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn, điều này có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa, bao gồm ợ hơi.
Đồ uống có cồn, đặc biệt là bia, không chỉ chứa khí mà còn làm dạ dày sản xuất nhiều axit, dẫn đến việc cơ thể dễ bị ợ hơi sau khi uống.
2.4 Dùng thuốc
Một số loại thuốc như thuốc kháng axit, thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), hoặc thuốc điều trị huyết áp cũng có thể gây ra ợ hơi như một tác dụng phụ. Những loại thuốc này có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa, gây ra sự tích tụ khí trong dạ dày và ruột.
Trào ngược dạ dày – thực quản là một trong những nguyên nhân gây ợ hơi.
2.5 Các bệnh lý tiêu hóa – Nguyên nhân bị ợ hơi cần chú ý
Mặc dù ợ hơi thường là do các yếu tố tạm thời và vô hại, nhưng nếu nó xảy ra quá thường xuyên hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, nó có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Trào ngược axit dạ dày – thực quản (GERD)
Đây là vấn đề tiêu hóa thường gặp, đặc trưng bởi tình trạng axit ở dạ dày vì một lý do nào đó trào ngược lên thực quản, gây ra triệu chứng nóng rát và ợ hơi. Trào ngược dạ dày – thực quản là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của việc ợ hơi kéo dài. Các triệu chứng khác của bệnh trào ngược gồm đau ngực, khàn tiếng, hoặc cảm giác có vật gì đó mắc kẹt trong cổ họng.
GERD có thể trở thành một vấn đề mãn tính nếu không được điều trị kịp thời. Những người bị GERD thường cần phải thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sống để kiểm soát triệu chứng.
Viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày là tình trạng lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương do axit dạ dày. Tình trạng này có thể gây ra đau bụng, ợ nóng, và ợ hơi. Khi bị viêm loét dạ dày, việc sản xuất axit dạ dày không được kiểm soát có thể làm tăng lượng khí trong dạ dày, gây ra ợ hơi thường xuyên.
Bệnh đường ruột
Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng tiêu hóa, ảnh hưởng đến hệ thống ruột già. Những người mắc hội chứng này thường gặp các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón và ợ hơi. Tình trạng này có thể trở nên nặng hơn do căng thẳng hoặc thay đổi trong chế độ ăn uống.
Không dung nạp lactose
Đây là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa được lactose – một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Khi người bệnh tiêu thụ thực phẩm chứa lactose, vi khuẩn trong ruột sẽ lên men lactose và tạo ra khí, dẫn đến việc ợ hơi, đầy hơi và khó chịu trong bụng.
Viêm nhiễm do vi khuẩn Helicobacter pylori
Vi khuẩn Helicobacter pylori có thể gây ra viêm loét dạ dày và tá tràng. Khi nhiễm vi khuẩn này, cơ thể có thể phản ứng bằng cách sản xuất nhiều khí hơn, gây ra ợ hơi. Nếu không được điều trị, người nhiễm H. pylori có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng hơn như loét dạ dày và ung thư dạ dày.
4. Cách chẩn đoán, điều trị giúp giảm thiểu và phòng tránh ợ hơi
4.1 Cách giảm ợ hơi tức thì
Để giảm thiểu tình trạng ợ hơi, việc thay đổi một số thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống là rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp giảm ợ hơi hữu ích:
– Ăn từ tốn: Việc ăn uống từ từ sẽ giúp giảm lượng không khí nuốt vào, từ đó giảm tình trạng ợ hơi.
– Tránh uống nước có ga: Đồ uống có ga là nguyên nhân chính dẫn đến việc tích tụ khí trong dạ dày, vì vậy nên hạn chế tiêu thụ các loại đồ uống này.
– Không nhai kẹo cao su: Nhai kẹo cao su có thể làm tăng khả năng nuốt phải không khí, do đó cũng nên tránh thói quen này.
– Hạn chế thực phẩm gây đầy hơi: Các loại thực phẩm như đậu, hành, và thực phẩm chiên rán có thể gây đầy hơi và ợ hơi.
– Tập thể dục nhẹ nhàng sau bữa ăn: Việc đi bộ nhẹ nhàng sau bữa ăn có thể giúp tiêu hóa tốt hơn và giảm thiểu việc tích tụ khí trong dạ dày.
Nếu ợ hơi đi kèm với các triệu chứng khác như đau ngực, khó thở, buồn nôn, sụt cân không rõ nguyên nhân, hoặc ợ hơi diễn ra quá thường xuyên, bạn nên đi khám bác sĩ. Những dấu hiệu này có thể cho thấy bạn đang gặp vấn đề về tiêu hóa hoặc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
Nguyên nhân gây ợ hơi rất đa dạng và cần được chẩn đoán bằng những kỹ thuật hiện đại.
4.2 Chẩn đoán và điều trị kiểm soát chứng ợ hơi
Chẩn đoán chính xác nguyên nhân và điều trị đúng cách giúp kiểm soát chứng ợ hơi. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán ợ hơi thường được chỉ định:
– Nội soi dạ dày: Phương pháp quan sát, tìm kiếm các tổn thương ở niêm mạc thực quản, dạ dày.
– Siêu âm: Nhằm phát hiện các bất thường ở ổ bụng, nguyên nhân liên quan đến gan mật.
– Đo pH thực quản 24 giờ: Đánh giá GERD dựa vào lượng axit trong thực quản, tần suất và tính chất cơn trào ngược.
– Đo áp lực thực quản độ phân giải cao: Đánh giá chức năng thực quản, đặc biệt là hoạt động của cơ thắt thực quản dưới (LES).
– Xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng tiêu hóa: Loại trừ các nguyên nhân khác.
Tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc, tùy vào từng trường hợp, các bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định phương pháp phù hợp để chẩn đoán nguyên nhân bị ợ hơi. Bên cạnh các công nghệ không đau từ lâu đã chứng minh được vai trò đắc lực trong chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa, các phương pháp mới như đo pH trở kháng thực quản 24 giờ và đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) cũng được ứng dụng với máy đo hiện đại nhập khẩu từ Mỹ. Đây là những kỹ thuật chẩn đoán chuyên sâu, hiện chỉ có ở số ít bệnh viện ở miền Bắc, trong đó có Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc.
Các kỹ thuật được thực hiện với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm của TCI, giúp bệnh nhân có được kết quả chính xác và sự thoải mái tối đa trong quá trình thực hiện.
