Thuốc lá không chỉ là nguyên nhân gây nên bệnh ung thư phổi mà còn dẫn tới nhiều bệnh nguy hiểm khác như: hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính… Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đến bạn những thông tin cần biết về mối quan hệ giữa thuốc lá và các bệnh lý hô hấp.
Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu mối liên hệ giữa thuốc lá và các bệnh lý về hô hấp
1.1 Ảnh hưởng của thuốc lá và các bệnh lý đường hô hấp
Khi hít vào, không khí sẽ thông qua đường hô hấp ở mũi và miệng sau đó lọc, sưởi ấm và làm ấm lên. Không khí này sẽ đi qua khí quản tiến vào phổi. Trong phổi gồm có hệ thống phế quản, phế quản gốc, sau nhiều lần phân chia thành các tiểu phế quản tận sẽ dẫn tới những túi nhỏ chứa khí(phế nang). Quá trình trao đổi không khí sẽ xảy ra qua việc máu đổi CO2 lấy O2 đến những tổ chức của cơ thể.
Hệ hô hấp của con người hoạt động dựa trên nhiều cơ quan phối hợp
Hệ thống hô hấp sẽ có những hàng rào để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật. Việc lọc không khí trong đường hô hấp có thể ngăn chặn những nguy cơ vi khuẩn, virus và chất kích thích từ bên ngoài vào phổi. Khí quản và phổi sẽ sản xuất chất nhầy và lấy chất bẩn ra ngoài. Hỗn hợp chất nhầy và tạp nhiễm có thể được đưa ra ngoài với các lông nhỏ li ti(lông chuyển), lông này sẽ lay động về phía trên và tốc độ cao nhất đạt đến 1000 lần/ phút.
Đối với những bệnh nhân hút thuốc lá, khi hút thuốc bạn đã vô tình bỏ qua cơ chế bảo vệ cơ thể số 1 – cơ thế lọc ở mũi. Bởi vậy người hút thuốc thường bài tiết nhiều đờm hơn so với người không hút thuốc và khả năng đưa đờm ra khỏi hệ hô hấp kém hơn.
1.2 Nguyên nhân thuốc lá ảnh hưởng và các bệnh lý hô hấp
Bởi hệ thống lông chuyển đối với người hút thuốc thường bị ảnh hưởng nghiêm trọng hoặc bị phá hủy. Khói thuốc cũng khiến cấu trúc tuyến tiết nhầy khiến thành phần chất nhầy thay đổi, Điều này khiến các tuyến tiết chất nhầy tắc, khả năng bài tiết đờm kém. Điều này khiến người hút thuốc đưa vào cơ thể nhiều chất độc hại, lưu trữ trong phổi và cản trở lưu thông không khí.
Phổi của người hút thuốc thường xuyên có diện tích bề mặt và mao mạch giảm khiến dòng máu lưu thông ở phổi giảm. Điều này dẫn tới giảm nguồn cung cấp chất dinh dưỡng và oxy đến phổi và các cơ quan khác nhằm duy trì chức năng và sự khỏe mạnh.
Phổi của người hút thuốc thường xuyên có diện tích bề mặt và mao mạch giảm khiến dòng máu lưu thông ở phổi giảm
Hút thuốc cũng khiến hiện tượng tăng tính đáp ứng đường thở bởi những chất độc ở khói thuốc khiến luồng khí hít vào và thở ra đều bị ảnh hưởng dẫn tới khó thở, ngáy… Người hút thuốc nhiều khiến chức năng không khí biến đổi trong khi thể tích thở ra giảm đi.
Khói thuốc khiến phổi giảm phát triển và gây viêm nhiễm. Những người hút thuốc ở độ tuổi càng trẻ thì tỷ lệ mắc các bệnh hô hấp càng cao so với những người hút thuốc muộn hơn.
Không chỉ người trực tiếp hút thuốc mà những người phơi nhiễm khói thuốc(hút thuốc gián tiếp) cũng có thể chịu ảnh hưởng và gặp phải những nguy cơ tương tự người hút thuốc.
2. Những bệnh hô hấp người hút thuốc lá có nguy cơ gặp phải
2.1 Tắc nghẽn phổi mạn tính
Đây là bệnh lý về những tổn thương phổi liên quan tới sự tắc nghẽn ở đường thở và bệnh bệnh thường đặc trưng bởi sự rối loạn trong không khí khi tắc nghẽn khó hồi phục hoàn toàn. Tắc nghẽn phổi mạn tính được chẩn đoán dựa trên đo hô hấp ký đồ với phương pháp giãn phế quản.
Hiện nay, có khoảng 600 triệu người mắc phải căn bệnh này(thống kê của WHO năm 2001). Bệnh có thể kéo dài nhiều năm dẫn tới tâm phế mạn hoặc tử vong. Đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tử vong, tương ứng với ung thư phổi. Tỷ lệ tử vong của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao hơn 10 lần so với người không hút thuốc.
Thuốc lá là nguyên nhân quan trọng dẫn tới phổi tắc nghẽn mạn tính, đa số bệnh nhân mắc phải căn bệnh này đều nghiện thuốc lá. Hút thuốc sẽ ảnh hưởng tới phổi nghiêm trọng nếu kết hợp với các yếu tố ô nhiễm môi trường, nhiễm trùng hoặc phơi nhiễm với khói độc…
2.2 Hen suyễn
Bệnh hen là đặc trưng bởi sự quá mức của đường dẫn khí. Phản ứng quá mức khiến bệnh nhân thở khò khè, ho hoặc khó thở.
Hút thuốc không trực tiếp dẫn tới cơn hen tuy nhiên có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn. Người bệnh hen suyễn nếu hút thuốc có thể khiến tăng tiết đờm, tăng nhạy cảm nhiễm trùng, giảm cử động lông chuyển phế quản, tăng giải phóng chất dị ứng tác dụng nhanh hay phá hủy đường dẫn khí nhỏ. Tỷ lệ tử vong của người bệnh hen có hút thuốc cao gấp 2 lần so với người bình thường.
Thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn
2.3 Nhiễm trùng hô hấp
Người hút thuốc có nguy cơ nhiễm trùng hô hấp nhiều hơn và nặng hơn so với người bình thường. Trẻ em có bố mẹ hút thuốc lá bị bệnh hô hấp thường nhiều hơn trẻ em có bố mẹ không hút thuốc lá. Người hút thuốc có nguy cơ viêm phổi và tử vong cao.
Phụ nữ có thai bị viêm phổi có thể dẫn tới tiên lượng xấu, thậm chí tử vong.
Đối với người bình thường, khi hút thuốc nhiều khiến miễn dịch kém và virus dễ tấn công khiến người bệnh dễ bị cúm. Đồng thời, vắc xin phòng cúm cũng thường ít hiệu quả hơn đối với những người hút quá nhiều thuốc lá.
Trên đây là những thông tin cần thiết về mối quan hệ giữa thuốc lá và các bệnh lý hô hấp. Qua đây có thể thấy rằng, thuốc lá không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe của hệ hô hấp nói riêng và sức khỏe tổng quan của con người nói chung mà còn có nguy cơ hình thành các bệnh lý nguy hiểm. Do đó, bạn nên sớm từ bỏ thói quen này để giải tỏa những nguy cơ bệnh có thể xảy ra.
Đồng thời, khi thấy những dấu hiệu bất thường nghi ngờ mắc bệnh hô hấp, bạn không nên chần chừ hay tự điều trị tại nhà mà hãy đến các cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh với phác đồ phù hợp.
