Tai biến mạch máu não được coi là căn bệnh “tử thần” vì những diễn biến phức tạp và ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh đối với , nếu không có biện pháp điều trị kịp thời sẽ rất dễ dẫn đến tử vong. Chính vì vậy, việc tìm hiểu nguyên nhân gây tai biến mạch máu não để chủ động phòng ngừa là cách hữu hiệu giúp bảo vệ sức khỏe của chính bạn và người thân.
Menu xem nhanh:
1. Tai biến mạch máu não là bệnh gì?
Tai biến mạch máu não là tình trạng máu và oxy cung cấp đến một phần não hoặc toàn bộ não bị gián đoạn, khiến các tế bào não bị tổn thương và dần hoại tử. Vùng não bị tổn thương càng lan rộng, mức độ tổn thương càng nặng thì di chứng để lại sẽ nhiều và nguy hiểm hơn, thậm chí có thể dẫn đến nguy cơ tử vong.
Tai biến mạch máu não tồn tại ở 2 thể đó là nhồi máu não (do cục máu đông xuất hiện gây tắc mạch máu) và xuất huyết não (do chảy máu não). Dù là trường hợp nào, người bệnh cũng cần được đưa đi cấp cứu sớm để hạn chế các di chứng.
Tai biến mạch máu não có thể xảy ra bất cứ khi nào mà không có dấu hiệu báo trước.
2. Tai biến mạch máu não xuất phát từ những nguyên nhân nào?
Bệnh tai biến mạch máu não thường xuất phát từ những yếu tố sau:
2.1 Cao huyết áp
Cao huyết áp chính là nguyên nhân hàng đầu gây tai biến mạch máu não. Nghiên cứu cho thấy, người bị cao huyết áp có nguy cơ mắc tai biến cao gấp 3 – 4 lần so với người có chỉ số huyết áp ở mức bình thường. Nguyên nhân là do khi huyết áp tăng cao sẽ khiến thành mạch bị giãn dần ra và tích tụ tổn thương. Khi đó, hệ thống tiểu cầu và các sợi fibrin sẽ đi đến để vá lại vết thương, từ đó dẫn tới hình thành các cục máu đông. Nếu áp lực dòng máu đột ngột tăng mạnh có nguy cơ khiến cho mạch máu não bị vỡ.
2.2 Xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là hiện tượng động mạch bị xơ cứng do các mảng bám như chất béo, mỡ máu tích tụ khiến lòng mạch bị thu nhỏ và làm cản trở dòng máu lưu thông lên nuôi dưỡng các tế bào não. Khi đó sẽ xảy ra hiện tượng máu ùn ứ, tắc lại và tạo thành những cục máu đông. Nếu những cục máu đông này chạy lên não, đến nơi hẹp sẽ kẹt lại và làm tắc mạch máu não, từ đó dẫn đến thiếu máu não cục bộ.
2.3 Đái tháo đường
Đái tháo đường cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng tai biến mạch máu não. Hầu hết người mắc đái tháo đường đều có nguy cơ bị mỡ máu cao, lượng cholesterol xấu trong máu vượt mức cho phép. Do vậy, nguy cơ tai biến mạch máu não ở người mắc đái tháo đường cũng tăng cao nếu người bệnh không được kiểm soát và điều trị kịp thời.
2.4 Dị dạng mạch máu não
Theo các chuyên gia, hiện tượng dị dạng mạch máu não thường xảy ra ở dạng khiếm khuyết bẩm sinh và tiến triển một cách âm thầm. Theo thời gian, mạch máu dị dạng có xu hướng giãn ra và yếu đi, đến khi mạch máu căng tức quá mức có thể dẫn đến vỡ mạch máu, gây chảy máu não.
2.5 Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não đến từ bệnh lý về tim
Những người mắc các bệnh lý về tim như rung nhĩ, hẹp van hai lá có rung nhĩ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, u nhầy nhĩ trái, lỗ thông bầu dục… sẽ có nguy cơ cao mắc tai biến mạch máu não. Bởi những bệnh này có thể làm gia tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong tim, từ đó cục máu đông sẽ trôi theo dòng máu hướng đến não và dẫn đến thiếu máu não.
Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc chống đông kháng vitamin K sau phẫu thuật thay van tim cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai biến mạch máu não. Nguyên nhân là do thuốc chống đông có thể làm giảm khả năng đông máu, nếu kết hợp cùng các yếu tố thuận lợi như chấn thương, tăng huyết áp… sẽ làm tăng nguy cơ chảy máu não.
2.6 Các nguyên nhân gây tai biến mạch máu não khác
Ngoài những bệnh lý kể trên, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não ở người bệnh như: giảm huyết áp (huyết áp tụt đột ngột hơn 40mmHg), viêm tắc tĩnh mạch, u não, viêm động mạch, dị dạng động mạch cảnh, thoái hóa mạch máu não, rối loạn chức năng đông máu, thừa cân, béo phì…
Ngoài ra, một số thói quen sống thiếu khoa học như thường xuyên hút thuốc lá, sử dụng nhiều rượu bia, ít vận động, lạm dụng thuốc tránh thai… cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh tai biến mạch máu não.
Cao huyết áp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nguy cơ tai biến mạch máu não.
3. Phòng ngừa tai biến mạch máu não ở người bệnh
Mặc dù tai biến mạch máu não là bệnh lý nguy hiểm, song có thể giảm được đáng kể nguy cơ mắc bệnh nếu người bệnh thực hiện tốt các cách phòng ngừa sau:
3.1 Kiểm soát tốt bệnh lý
Những người mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, các bệnh về tim mạch… nên điều trị tích cực để kiểm soát bệnh hiệu quả. Người bệnh cần thực hiện uống thuốc theo đơn của bác sĩ và tái khám định kỳ theo đúng lịch hẹn để xử lý kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường. Việc kiểm soát tốt các bệnh lý nguy cơ chính là cách giúp phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não hiệu quả nhất đối với người bệnh.
3.2 Duy trì thói quen sống tích cực
– Không nên uống rượu bia, hút thuốc lá và không sử dụng các chất kích thích gây hại tới sức khỏe.
– Duy trì mức cân nặng hợp lý, không nên để cơ thể ở tình trạng thừa cân, béo phì.
– Vận động, luyện tập thể dục thể thao hàng ngày, nên tập mỗi lần ít nhất 30 phút và tập ít nhất vào 5 buổi/tuần.
– Không nên để tinh thần bị căng thẳng, stress kéo dài.
– Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý: ăn nhiều rau củ quả, hạn chế ăn quá mặn, không ăn nhiều mỡ động vật, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn…
– Nên kiểm tra sức khỏe định kỳ đều đặn để sớm phát hiện những bất thường của cơ thể để có hướng xử trí kịp thời.
– Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ đột quỵ hoặc bất cứ dấu hiệu bất thường nào khác, cần nhập viện càng sớm càng tốt.
Kiểm soát tốt bệnh lý với các bác sĩ chuyên khoa chính là cách phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não hiệu quả nhất.
Tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Chính vì vậy, hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách cảnh giác với những nguyên nhân gây tai biến mạch máu não, đồng thời xây dựng một lối sống lành mạnh, tích cực.
