Đậu mùa (ĐM) là bệnh truyền nhiễm cấp tính phát sinh do virus variola. Lây lan nhanh và có tỷ lệ tử vong cao, ĐM được đánh giá là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trong lịch sử nhân loại. Với rất nhiều phụ huynh, đây vẫn còn là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nhiều bí ẩn. Trong bài viết sau, Thu Cúc TCI xin chia sẻ một số thông tin cơ bản về ĐM, đọc ngay bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. Đậu mùa và một số thông quan cơ bản bố mẹ cần biết
1.1. Nguyên nhân phát sinh bệnh truyền nhiễm cấp tính đậu mùa ở trẻ em
Virus variola là nguyên nhân trực tiếp gây đậu mùa. Virus này thuộc họ Poxviridae, chi Orthopoxvirus. Virus variola có kích thước lớn, hình dạng hình vuông hoặc hình chữ nhật và có DNA sợi đôi.
Virus variola có kích thước lớn, hình dạng hình vuông hoặc hình chữ nhật và có DNA sợi đôi.
Virus variola có thể phát tán qua giọt bắn mũi, họng do người bệnh ho, hắt hơi ra không khí. Nên trẻ lây đậu mùa từ người bệnh chủ yếu qua đường hô hấp. Bên cạnh đó thì một số động vật, chẳng hạn như khỉ, sóc, chuột…, có thể mang virus variola; virus variola cũng có thể lây từ động vật sang trẻ qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp.
1.2. Dấu hiệu nhận biết bệnh truyền nhiễm cấp tính đậu mùa ở trẻ em
– Giai đoạn khởi phát (1 – 4 ngày): Sốt cao đột ngột (38 – 40 độ C), đau đầu, đau cơ xương khớp, ớn lạnh, đôi khi nôn mửa…
– Giai đoạn toàn phát (2 – 4 ngày sau khi sốt): Xuất hiện ban đỏ đồng loạt hoặc theo đợt, đầu tiên là ở mặt, sau đó lan ra toàn thân (thậm chí là xuất hiện cả ở miệng, mắt và bộ phận sinh dục) nhưng tập trung chủ yếu vẫn là ở mặt, tay, chân. Các ban có kích thước tương đương nhau, khoảng 5 – 10mm. Chúng phẳng, sờ vào cứng; theo thời gian tiến triển thành mụn nước, mụn mủ rồi vảy. Trong đó, mụn nước chứa nước trong, mụn mủ chứa mủ vàng, có thể gây ngứa và vảy nâu đen, bong ra sau 2 – 3 tuần, có thể để lại sẹo sau bong.
1.3. Biến chứng bệnh truyền nhiễm cấp tính đậu mùa ở trẻ em
Như đã chia sẻ phía trên, đậu mùa được đánh giá là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trong lịch sử nhân loại. Tỷ lệ tử vong ở người bệnh đậu mùa có thể lên đến 30%. Bệnh truyền nhiễm cấp tính này cũng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, trên nhiều cơ quan của cơ thể, như:
– Biến chứng da: Nhiễm trùng da, hoại tử da, sẹo.
– Biến chứng mắt: Viêm giác mạc, Viêm loét giác mạc, mù lòa.
– Biến chứng hệ hô hấp: Viêm phổi, suy hô hấp.
– Biến chứng hệ thần kinh: Viêm não, co giật, hôn mê.
– Biến chứng hệ tuần hoàn: Viêm cơ tim, suy tim.
Đậu mùa có thể gây ra những ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe người bệnh là bởi virus variola có độc lực cao, lại có khả năng lây lan mạnh mẽ. Ở thời điểm đậu mùa hoành hành, bệnh truyền nhiễm cấp tính này không có thuốc điều trị đặc hiệu.
1.4. Điều trị bệnh truyền nhiễm cấp tính đậu mùa ở trẻ em
Không có thuốc điều trị đặc hiệu đậu mùa. Điều trị đậu mùa chủ yếu là điều trị hỗ trợ, với mục tiêu giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng, hỗ trợ hồi phục. Cụ thể, người bệnh đậu mùa thường được chăm sóc theo một số lưu ý như sau:
– Cách ly: Cách ly người bệnh để tránh phát tán virus variola ra cộng đồng.
– Bù nước, bù điện giải: Bù nước, bù điện giải bằng đường uống hoặc đường truyền tĩnh mạch là vô cùng quan trọng để giữ tính mạng của người bệnh. Dung dịch tốt nhất để bù nước, bù điện giải là oresol.
Dung dịch tốt nhất để bù nước, bù điện giải là oresol.
– Hạ sốt: Dùng thuốc hạ sốt, phổ biến nhất là paracetamol. Với paracetamol thì liều lượng an toàn để sử dụng là 10 – 15mg/kg/lần, 4 – 6 giờ/lần, không quá 4 lần/ngày.
– Giảm ngứa: Dùng thuốc chống ngứa như diphenhydramine, theo hướng dẫn sử dụng của bác sĩ.
– Điều trị nhiễm trùng thứ phát: Ban đậu mùa có thể vỡ và nhiễm trùng. Trong trường hợp đó, cần điều trị tình trạng nhiễm trùng đó bằng thuốc kháng sinh.
– Chăm sóc da: Giữ da sạch sẽ, tránh gãi vỡ mụn nước, mụn mủ để hạn chế sẹo.
– Theo dõi biến chứng: Theo dõi dấu hiệu cảnh báo và điều trị kịp thời các biến chứng có thể xảy ra.
2. Sự thật về đậu mùa không phải phụ huynh nào cũng biết
Ngày 8 tháng 5 năm 1980, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức tuyên bố thế giới đã thanh toán thành công đậu mùa. Đây là thành tựu y tế toàn cầu quan trọng, đánh dấu lần đầu tiên một bệnh truyền nhiễm bị thanh toán hoàn toàn trên thế giới.
Chiến dịch thanh toán đậu mùa được thực hiện thông qua chiến lược tiêm chủng hàng loạt.
Vắc-xin phòng đậu mùa là một công cụ quan trọng trong chiến dịch này. Vắc-xin an toàn và hiệu quả cao, giúp bảo vệ người được tiêm khỏi virus variola, nguyên nhân gây đậu mùa. Bên cạnh vắc-xin, trong chiến dịch này, một số biện pháp khác cũng được thực hiện, ví dụ như giám sát dịch tễ, truy vết và cách ly người bệnh.
Nhờ chiến dịch thanh toán đậu mùa, số ca mắc bệnh truyền nhiễm cấp tính này giảm dần từ hàng triệu ca mỗi năm xuống còn 0 ca vào năm 1977. Vào năm 1980, WHO chính thức tuyên bố thanh toán đậu mùa.
Chiến dịch thanh toán đậu mùa là một ví dụ điển hình về sức mạnh của y tế cộng đồng và hợp tác quốc tế. Chiến dịch này đã cho thấy tầm quan trọng của tiêm chủng trong việc kiểm soát và thanh toán các bệnh truyền nhiễm. Kinh nghiệm từ chiến dịch thanh toán đậu mùa đã và đang được áp dụng cho các chương trình y tế cộng đồng khác trên thế giới.
Chiến dịch thanh toán đậu mùa cho thấy tầm quan trọng của tiêm chủng.
Như vậy, đậu mùa là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, là nguyên nhân tử vong của hàng trăm triệu người và là nguyên nhân khiến một số lượng không ít những người khác phải chịu các biến chứng nặng nề như viêm cơ tim, viêm não… Tuy nhiên, hiện nay, bệnh truyền nhiễm cấp tính này đã bị thanh toán, virus variola chỉ còn được lưu trữ trong một số phòng thí nghiệm, bố mẹ có thể yên tâm.
