Bệnh cao huyết áp từ lâu đã được xem là một căn bệnh phổ biến ở người cao tuổi. Tuy nhiên, thực tế ngày nay cho thấy tình trạng này đang gia tăng nhanh chóng ở cả người trẻ, đặc biệt là nhóm trong độ tuổi từ 25 đến 45. Nguyên nhân xuất phát từ lối sống hiện đại thiếu vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh và căng thẳng kéo dài. Cao huyết áp không chỉ đơn thuần là chỉ số huyết áp bất thường, mà còn là yếu tố nguy cơ quan trọng dẫn đến các bệnh tim mạch, đột quỵ, thận và mắt. Vì vậy, việc nhận diện và phòng ngừa bệnh cao huyết áp sớm, dù ở độ tuổi nào, là điều vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Menu xem nhanh:
1. Hiểu đúng về bệnh cao huyết áp
1.1 Bệnh cao huyết áp là gì?
Bệnh cao huyết áp, hay còn gọi là tăng huyết áp, là tình trạng áp lực máu trong động mạch luôn ở mức cao trong một thời gian dài theo dõi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một người được xác định mắc bệnh cao huyết áp khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên trong nhiều lần đo khác nhau.
Điều đáng lo ngại là bệnh cao huyết áp thường không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. Nhiều người chỉ phát hiện ra khi đi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc khi xảy ra các biến chứng nghiêm trọng của cao huyết áp như đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.
Bệnh cao huyết áp là tình trạng chỉ số huyết áp tăng cao bất thường qua nhiều lần đo.
1.2 Phân loại bệnh cao huyết áp
Cao huyết áp được phân thành hai loại chính dựa theo nguyê nhân:
– Cao huyết áp nguyên phát: Dạng này chiếm tới 90 – 95% các trường hợp, không rõ nguyên nhân cụ thể nhưng liên quan chặt chẽ đến yếu tố di truyền và lối sống.
– Cao huyết áp thứ phát: Xảy ra do các bệnh lý nền như bệnh thận, rối loạn nội tiết hay sử dụng thuốc kéo dài.
1.3 Cao huyết áp không còn chỉ là bệnh của người già
Ngày nay, tỷ lệ người trẻ mắc bệnh cao huyết áp đang gia tăng nhanh chóng. Thống kê từ Bộ Y tế cho thấy, có đến 15 – 20% người trong độ tuổi 30 – 40 bị tăng huyết áp mà không hề hay biết. Nguyên nhân chủ yếu đến từ chế độ sinh hoạt thiếu lành mạnh như thức khuya, hút thuốc, ăn mặn, uống rượu bia và căng thẳng kéo dài.
2. Những nguyên nhân chủ yếu gây cao huyết áp ở người trẻ
2.1 Lối sống ít vận động
Với sự phát triển của công nghệ và xu hướng làm việc tại văn phòng, nhiều người trẻ rơi vào tình trạng ngồi quá lâu, ít hoạt động thể chất. Việc này không chỉ khiến cơ thể dễ tăng cân mà còn ảnh hưởng xấu đến quá trình lưu thông máu, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp.
2.2 Chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu khoa học
Một trong những yếu tố chính gây nên tình trạng huyết áp cao ở người trẻ là ăn uống thiếu kiểm soát. Thức ăn nhanh, đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối và chất béo bão hòa đang ngày càng trở nên quen thuộc trong khẩu phần ăn của người trẻ. Ngoài ra, việc uống nhiều rượu bia và nước ngọt có gas cũng khiến hệ tim mạch chịu áp lực lớn, dẫn đến tăng huyết áp.
2.3 Căng thẳng và áp lực lớn trong cuộc sống
Người trẻ hiện nay phải đối mặt với nhiều áp lực: từ công việc, học hành cho đến các mối quan hệ xã hội. Tình trạng căng thẳng kéo dài làm hệ thần kinh giao cảm hoạt động quá mức, dẫn đến co mạch máu và làm tăng huyết áp một cách âm thầm nhưng dai dẳng.
2.4 Di truyền và bệnh nền
Ngoài các yếu tố bên ngoài, di truyền cũng đóng vai trò nhất định trong nguy cơ tăng huyết áp. Nếu trong gia đình có người bị cao huyết áp, khả năng con cháu mắc bệnh sẽ cao hơn. Ngoài ra, các bệnh lý như béo phì, tiểu đường tuýp 2 hay rối loạn mỡ máu cũng là những nguyên nhân góp phần khiến người trẻ mắc bệnh sớm hơn.
Ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến huyết áp của người trẻ tăng cao.
3. Dấu hiệu cảnh báo sớm huyết áp cao cần lưu ý
3.1 Những biểu hiện âm thầm
Trong nhiều trường hợp, bệnh cao huyết áp không có triệu chứng cụ thể, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, một số dấu hiệu mà người trẻ nên cảnh giác gồm: đau đầu kéo dài, chóng mặt, hoa mắt, tim đập nhanh, cảm giác bồn chồn hoặc đau tức ngực nhẹ. Những triệu chứng này thường bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với stress hoặc thiếu ngủ.
3.2 Khi nào nên kiểm tra huyết áp?
Không nên đợi đến khi có triệu chứng mới kiểm tra huyết áp. Người trẻ, đặc biệt là những người có lối sống ít vận động hoặc làm việc căng thẳng, nên kiểm tra huyết áp định kỳ ít nhất mỗi 6 tháng một lần. Việc phát hiện sớm giúp can thiệp kịp thời và tránh được nhiều biến chứng nguy hiểm về sau.
4. Biến chứng nguy hiểm do bệnh cao huyết áp gây ra
4.1 Bệnh tim mạch
Cao huyết áp làm tăng gánh nặng cho tim, lâu dài khiến tim to ra và hoạt động kém hiệu quả. Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy tim, nhồi máu cơ tim và loạn nhịp tim. Đặc biệt ở người trẻ, các biến chứng này thường xảy ra đột ngột và để lại hậu quả nặng nề.
4.2 Đột quỵ não
Đột quỵ là một trong những biến chứng nghiêm trọng của tăng huyết áp. Khi huyết áp tăng cao đột ngột, mạch máu trong não có thể bị vỡ hoặc tắc nghẽn, gây xuất huyết hoặc nhồi máu não. Đây là nguyên nhân quan trọng gây tử vong và tàn tật trên toàn thế giới.
4.3 Suy thận và tổn thương mắt
Huyết áp cao kéo dài làm tổn thương các mao mạch nhỏ trong thận và mắt. Kết quả là người bệnh có thể bị suy giảm chức năng thận, dẫn đến suy thận mạn tính hoặc tổn thương võng mạc, giảm thị lực, thậm chí mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.
Khi thấy chỉ số huyết áp bất thường, cần theo dõi thường xuyên và thăm khám sớm với chuyên gia Tim mạch.
5. Giải pháp phòng ngừa bệnh cao huyết áp cho người trẻ
5.1 Thay đổi lối sống
Phòng ngừa cao huyết áp bắt đầu từ việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt hàng ngày. Người trẻ nên ưu tiên ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu kali và hạn chế muối, mỡ động vật. Việc duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày cũng giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả.
5.2 Quản lý căng thẳng là rất quan trọng
Căng thẳng tâm lý là yếu tố dễ bị bỏ qua nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến huyết áp. Học cách thư giãn, ngủ đủ giấc, tham gia các hoạt động giải trí, tập yoga hoặc thiền có thể giúp giảm căng thẳng và điều hòa huyết áp một cách tự nhiên.
5.3 Tầm soát định kỳ và điều trị sớm
Dù không có triệu chứng, người trẻ có yếu tố nguy cơ như béo phì, hút thuốc hoặc tiền sử gia đình nên chủ động khám sức khỏe định kỳ. Trong trường hợp đã được chẩn đoán mắc bệnh cao huyết áp, việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, dùng thuốc đúng cách và theo dõi sát sao là rất cần thiết.
Bệnh cao huyết áp không còn là vấn đề riêng của người già mà đã và đang là mối đe dọa âm thầm trong cộng đồng người trẻ. Sự thiếu quan tâm đến sức khỏe, lối sống thiếu khoa học và áp lực cuộc sống là những yếu tố thúc đẩy bệnh phát triển sớm hơn bao giờ hết. Thay vì để bệnh cao huyết áp đến rồi mới điều trị, mỗi người nên chủ động hành động bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kiểm tra huyết áp định kỳ và nâng cao hiểu biết về bệnh. Nhờ đó, chúng ta có thể sống khỏe mạnh hơn, tránh được những biến chứng nguy hiểm và nâng cao chất lượng cuộc sống một cách bền vững.
