Hiện tượng nấc cụt xảy ra là do sự co thắt đột ngột của cơ hoành. Với mỗi lần co lại của cơ hoành, các dây thanh âm đột nhiên đóng lại, gây ra tiếng nấc. Thông thường hiện tượng này có thể tự khỏi nhưng nấc kéo dài hơn 48 giờ có thể cho thấy tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Theo thống kê của Mayo Clinic, có khoảng 1/100.000 người bị tình trạng nấc kéo dài hơn 1 tháng.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây nấc cụt ở người lớn
1.1. Giãn căng dạ dày
Những cơn nấc ngắn, kéo dài dưới 48 giờ, thường xuất hiện khi dạ dày bắt đầu căng giãn ra sau khi ăn no hoặc uống nhiều nước. Đồ uống có cồn đặc biệt có khả năng làm giãn dạ dày và gây ra chứng nấc cục. Tình trạng căng nở dạ dày ảnh hưởng đến cơ hoành và có thể ảnh hưởng tới chức năng của nó.
Hiện tượng nấc cụt xảy ra là do sự co thắt đột ngột của cơ hoành
1.2. Thay đổi nhiệt độ
Thay đổi nhiệt độ đột ngột, chẳng hạn như bước ra ngoài vào một ngày rất lạnh hoặc ăn/ uống đồ rất nóng/ lạnh có thể gây ra nấc cục. Cơ chế liên kết nhiệt độ thay đổi với sự co thắt của cơ hoành không rõ ràng.
1.3. Căng thẳng gây nấc cụt
Sự phấn khích, lo lắng và căng thẳng có thể gây ra những cơn nấc ngắn. Tương tự như yếu tố thay đổi nhiệt độ, mối liên quan giữa căng thẳng và hiện tượng nấc vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên trạng thái căng thẳng có thể gây ra kiểu thở bất thường, có liên kết tới chức năng của cơ hoành.
Sự phấn khích, lo lắng và căng thẳng có thể gây ra những cơn nấc ngắn
1.4. Thần kinh kích thích
Hai dây thần kinh quan trọng là dây thần kinh vagus và thần kinh phrenic có chức năng điều chỉnh sự co lại của cơ hoành. Sự kích thích của những dây thần kinh này có thể gây ra chứng nấc kéo dài hơn 48 giờ. Theo Mayo Clinic, thủ phạm phổ biến dẫn tới sự kích thích là một sợi tóc hoặc thứ gì đó chạm vào màng nhĩ, đau họng, khối u ở cổ, bướu cổ hoặc trào ngược.
1.5. Phẫu thuật
Nấc cũng có thể xuất hiện sau phẫu thuật dạ dày – tá tràng, mổ gan mật,…Thường là do sau khi phẫu thuật bụng, dạ dày bị giãn ra, gây ra nấc cụt. Các yếu tố khác như gây tê và đặt nội khí quản, gây kích ứng cổ họng, cũng có thể gây ra hiện tượng nấc.
1.6. Các bệnh lý khác gây nấc cụt
Một loạt các bệnh lý về rối loạn trao đổi chất như bệnh tiểu đường, suy thận và mất cân bằng điện giải có thể gây ra những lần nấc kéo dài. Thuốc được sử dụng để điều trị những rối loạn như barbiturates, steroid và thuốc an thần cũng có thể gây nấc. Các rối loạn não bao gồm khối u, viêm não, đột quỵ hoặc chấn thương sọ não có thể làm gián đoạn tín hiệu thần kinh tới cơ hoành, gây ra nấc kéo dài.
Uống nước thật chậm và bịt mũi trong khi nuốt là một cách đơn giản để chữa nấc cụt
2. Mẹo chữa nấc cụt
Nấc tạm thời sẽ tự biến mất sau 1 khoảng thời gian ngắn và đáp ứng tốt với các biện pháp cơ học đơn giản. Ví dụ như:
– Nín thở thật lâu có thể (kèm với rặn nhẹ dưới 10 giây), thổi gắng sức 10 hơi dài vào một cái túi giấy (hoặc nín thở trong cái túi), làm tăng CO2 trong máu.
– Dùng hai ngón tay ấn – ép vào hai động mạch ở vùng cổ (động mạch cảnh) gây ức chế dây thần kinh quặt ngược dẫn đến giảm co thắt cơ hoành hết nấc. Lúc đầu ép nhẹ, sau tăng dần đến khi có cảm giác nặng và tức thì giảm ấn – ép. Trẻ nhỏ biểu hiện cảm giác này bằng cách trẻ gạt tay ra.
– Nuốt một thìa giấm hay hay một thìa đường khô, nhai và nuốt bánh mỳ khô (kèm nín thở), có tác dụng kích thích niêm mạc vùng hầu họng.
– Uống nước thật chậm và bịt mũi trong khi nuốt, uống một cốc nước lạnh và bịt tai trong khi uống, uống một cốc nước ấm có pha một thìa mật ong.
– Làm sợ hoặc giật mình đột ngột.
Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng nấc cụt. Bạn có thể áp dụng các biện pháp cơ học trên để chữa nấc. Tuy nhiên tình trạng nấc kéo dài có thể cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Do đó hãy gặp bác sĩ khi bị nấc kéo dài để được hỗ trợ tư vấn tốt nhất.
