Viêm xoang ở trẻ em là bệnh lý nghiêm trọng vì xoang có vai trò quan trọng với cơ thể. Nếu không hỗ trợ điều trị kịp thời, nó có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Hỗ trợ điều trị viêm xoang là hỗ trợ điều trị các triệu chứng của bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Viêm xoang ở trẻ em là gì?
Vùng xương sọ mặt bao gồm 4 xoang là xoang trán, xoang sàng, xoang bướm và xoang hàm. Đây là các khoang rỗng trên vùng xương sọ mặt, chứa đầy không khí. Bên trong xoang được lót bởi lớp niêm mạc là các mô mềm.
Các lỗ xoang bị ứ dịch khiến trẻ bị nghẹt mũi, chảy nước mũi
Viêm xoang là tình trạng nhiễm trùng màng niêm mạc lót trong các xoang. Tình trạng viêm nhiễm gây phù nề, thu hẹp đường kính lỗ xoang, dịch ứ đọng trong xoang không thoát ra ngoài được. Xoang có liên hệ mật thiết với mũi nên bệnh viêm xoang còn được gọi là viêm mũi xoang.
Viêm xoang trẻ em là bệnh phổ biến xảy ra ở các quốc gia nhiệt đới gió mùa, đây là điều kiện thích hợp để tác nhân gây bệnh phát triển, nhất và vào các thời điểm giao mùa. Bệnh này cần hỗ trợ điều trị trong thời gian dài, rất dễ bị lại và biến chứng thành bệnh mạn tính.
Viêm mũi xoang ở trẻ em gồm 3 dạng chính tùy theo thời gian bệnh: Viêm xoang cấp tính, viêm xoang bán cấp và viêm xoang mạn tính, trong đó:
– Viêm xoang cấp tính: Bệnh kéo dài không quá 4 tuần, các triệu chứng bệnh giảm dần rồi khỏi hẳn. Thường xảy ra với xoang trán, xoang sàng, xoang bướm và viêm đa xoang.
– Viêm xoang bán cấp: Các triệu chứng bệnh kéo dài từ 4- 8 tuần.
– Viêm xoang mạn tính: Bệnh kéo dài trên 12 tuần, có thể tái đi tái lại nhiều lần trong một năm.
Bệnh viêm xoang thường gặp ở người lớn hơn trẻ em, trong đó phần lớn là trẻ em dưới 6 tuổi. Mặt khác, những trẻ gầy yếu, suy dinh dưỡng, sức đề kháng kém, sống trong môi trường ô nhiễm… sẽ dễ mắc bệnh hơn.
2. Nguyên nhân trẻ bị viêm xoang
Viêm xoang là bệnh lý nhiễm trùng các xoang do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Một số vi khuẩn gây viêm xoang trẻ em là vi khuẩn gây viêm đường hô hấp như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Pseudomonas aeruginosa, E.coli, Klebsiella… Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ di chuyển từ các cơ quan trong hệ hô hấp lên các xoang và gây tình trạng nhiễm trùng.
Viêm mũi xoang trẻ em có liên hệ mật thiết với các bệnh viêm đường hô hấp. Do đó, các bệnh nhân viêm xoang có thể gặp tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trước đó như:
– Viêm đường hô hấp trên: Các triệu chứng gồm ho, sốt nhẹ, ngạt mũi, chảy nước mũi… Trẻ bệnh bị lại nhiều lần trong năm.
– VIêm mũi dị ứng: Một số biểu hiện ở trẻ như chảy nước mũi, khò khè, ran ở phổi.
– Hen phế quản: Trẻ khó thở từng cơn, khó khăn khi thở ra do khí quản bị co thắt.
Nếu bé mắc các bệnh trên nhưng không được hỗ trợ điều trị đúng cách, kịp thời, bệnh kéo dài lâu khỏi sẽ khiến niêm mạc mũi bị phù nề, chặn đường thông với lỗ xoang làm dịch trong xoang ứ đọng, vi khuẩn tích tụ gây nhiễm trùng trở thành viêm mũi xoang.
3. Triệu chứng trẻ bị viêm xoang
Khi mới sinh, hệ thống xoang chưa hoàn chỉnh, nó sẽ được hoàn thiện dần cho tới khi trẻ 7 – 8 tuổi. Đồng thời, kích thước xoang ở trẻ em nhỏ hơn người lớn nên các triệu chứng viêm xoang ở trẻ em không rõ ràng, khó phân biệt với các chứng bệnh viêm đường hô hấp khác.
Khi bị viêm xoang, trẻ bị sốt nhẹ, có thể sốt cao
Triệu chứng viêm mũi xoang tương tự như các chứng viêm đường hô hấp nên dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, bé sẽ được nghi nhiễm viêm xoang nếu các triệu chứng viêm đường hô hấp kéo dài trên 1 tuần. Các triệu chứng đó bao gồm:
– Sốt nhẹ, có thể sốt cao từng cơn
– Chảy nước mũi, có màu vàng hoặc xanh
– Ngạt mũi, mũi điếc
– Ho nhiều vào ban đêm
– Dễ nôn trớ
– Nghiêng người sẽ chóng mặt
– Đau xung quanh vùng mắt từng cơn
– Hơi thở ngắn, ngủ ngáy
– Quấy khóc, không ngon giấc
– Mệt mỏi, chán ăn
– Đau đầu, phù quanh mắt, đau răng (thường xảy ra với trẻ lớn).
Theo thời gian diễn biến, viêm xoang trẻ em gồm 3 loại viêm xoang cấp, viêm xoang bán cấp và viêm xoang mạn tính. Khi phát hiện trẻ có biểu hiện viêm xoang, cha mẹ nên tìm cách hỗ trợ điều trị cho bé ngay, tránh để bệnh tiến triển thành mạn tính. Khi đó, việc hỗ trợ điều trị trở nên khó khăn hơn và kéo dài hơn nhiều. Chưa kể, viêm xoang mạn tính sẽ tái đi tái lại nhiều lần, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé.
4. Viêm xoang trẻ em có nguy hiểm không?
Viêm xoang trẻ em nếu không được hỗ trợ điều trị kịp thời, đúng cách sẽ biến chứng thành các bệnh viêm các cơ quan xung quanh xoang và viêm đường hô hấp khác như viêm họng mạn tính viêm tai giữa ứ dịch, viêm phế quản mạn tính, polyp mũi, hen suyễn, bệnh nhức đầu dai dẳng, viêm dây thần kinh thị giác, viêm ổ mắt, viêm tấy ổ mắt, viêm mí mắt, viêm túi lệ…
Nguy hiểm hơn, viêm mũi xoang trẻ em còn có thể biến chứng thành các bệnh đe dọa tính mạng như viêm màng não, áp xe não, viêm não… Do vậy, cha mẹ không nên chủ quan với bệnh viêm xoang của con, cần hỗ trợ điều trị kịp thời, đúng cách ngay từ đầu. Không nên thấy bệnh thuyên giảm mà ngừng thuốc, bệnh có thể lại trở nặng hơn và tiến triển mạn tính, biến chứng nghiêm trọng.
5. Chẩn đoán viêm xoang ở trẻ em
Chẩn đoán viêm xoang trẻ em gồm chẩn đoán cận lâm sàng và chẩn đoán phân biệt, tránh nhầm lẫn với các bệnh viêm đường hô hấp khác.
5.1. Chẩn đoán cận lâm sàng
Chẩn đoán lâm sàng viêm xoang trẻ em
Chẩn đoán viêm tai giữa trẻ em, bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng bệnh, sau đó sẽ tiến hành một số kiểm tra cận lâm sàng để củng cố chẩn đoán bệnh gồm có:
– Nội soi mũi: Nếu trẻ bị viêm xoang, khi nội soi mũi sẽ thấy dịch nhầy đặc chảy từ cửa mũi sau xuống họng, niêm mạc mũi bị phù nề.
– Chụp X-quang Blondeau và Hirtz: Bác sĩ sẽ thấy hình ảnh xoang mờ, niêm mạc xoang dày và mức dịch khí bên trong các xoang.
– Chụp CT Scan: Quan sát rõ hình ảnh xoang bị tổn thương, thay đổi về cấu trúc giải phẫu xoang. Chụp CT có ý nghĩa với trường trường hợp bệnh nhi bị viêm xoang mạn tính cần can thiệp ngoại khoa bằng phẫu thuật, giúp bác sĩ định hướng phẫu thuật phù hợp.
– Ngoài ra, bé có thể được chỉ định chụp cộng hưởng từ RMI, siêu âm xoang, lấy mẫu dịch (dịch mũi xoang, dịch vòm họng)…
5.2. Chẩn đoán phân biệt
Chẩn đoán phân biệt nhằm phân biệt viêm xoang với các bệnh lý viêm khác có triệu chứng lâm sàng tương tự:
– Viêm đường hô hấp trên: Bệnh này chỉ kéo dài từ 5 – 7 ngày, trong khi đó viêm xoang kéo dài ít nhất 4 tuần, nếu phát triển thành viêm xoang mãn tính có thể kéo dài tới 3 tháng.
– Viêm mũi dị ứng: Trẻ cũng bị chảy nước mũi trong, ngạt mũi từng bên hoặc cả hai nhưng nước mũi trong, không đặc và có mủ xanh vàng như viêm xoang. Bên cạnh đó khi bị viêm mũi dị ứng, trẻ phát bệnh theo từng cơn khi chịu tác động của tác nhân gây dị ứng, trẻ sẽ ngứa mũi và hắt hơi liên tục, triệu chứng viêm mũi xoang không như vậy.
6. Cách hỗ trợ điều trị trẻ bị viêm xoang ở trẻ em
Hỗ trợ điều trị viêm xoang trẻ em cần đảm bảo một số nguyên tắc như sau:
– Giảm các triệu chứng lâm sàng của bệnh viêm xoang để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho bé
– Kiểm soát nguyên nhân, tác nhân gây bệnh và các yếu tố gây dị ứng như vi khuẩn, virus, nấm, lông động vật, phấn hoa, khói bụi, thuốc lá…
– Ngoài ra, hỗ trợ điều trị các bệnh nền như suy giảm miễn dịch, trào ngược dạ dày, trào ngược thực quản… và các bất thường khác liên quan đến xoang mũi.
Với viêm xoang ở trẻ em, biện pháp hỗ trợ điều trị chủ yếu là can thiệp nội khoa, tức là sử dụng thuốc là chính. Phụ thuộc vào mức độ tiến triển tình trạng bệnh mà bác sĩ kê đơn thuốc phù hợp. Một số loại thuốc được sử dụng như thuốc kháng sinh, thuốc giảm sung huyết mũi, thuốc thông các lỗ xoang, thuốc giảm phù nề niêm mạc, thuốc làm lỏng dịch tiết để không ứ đọng trong các xoang…
Về có bản, tình trạng viêm xoang nhẹ sẽ được kiểm soát khi dùng thuốc. Tuy nhiên, nếu bệnh trở nặng biến thành viêm xoang cấp hay viêm xoang mạn tính, cha mẹ cần đưa bé đến khám chuyên khoa để bác sĩ có chỉ định hỗ trợ điều trị phù hợp, có thể can thiệp phẫu thuật ngoại khoa. Một số trường hợp có thể được chỉ định phẫu thuật ngoại khoa như sau:
– Phim chụp scan cho thấy dấu hiệu viêm xoang mạn tính
– Viêm mũi xoang bị lại nhiều hơn 6 lần/ năm
– Trẻ xuất hiện các triệu chứng nặng như chảy máu mũi, điếc mũi, nhức đầu, chảy mủ tai, mủ nhầy ứ đọng trong mũi, mủ chảy xuống họng…
– Phát hiện biến dạng cấu trúc mũi, polyp, VA phì đại…
Một số lưu ý khác trong quá trình hỗ trợ điều trị viêm xoang trẻ em như sau:
– Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dừng thuốc, đổi thuốc, tăng liều lượng thuốc khác với chỉ định. Tái khám đúng lịch hẹn để bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và có biện pháp điều chỉnh phù hợp.
– Dọn dẹp môi trường sống sạch sẽ, tránh các tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp như khói bụi, thuốc lá… và các tác nhân gây dị ứng, mẫn cảm khác.
– Khi ra ngoài, cha mẹ phải đeo khẩu trang cho bé, hạn chế hít phải khói bụi ô nhiễm.
– Sử dụng máy tạo ẩm nếu điều kiện không khí khô, tạo môi trường có đủ độ ẩm cho bé.
7. Cách phòng bệnh viêm xoang ở trẻ em
Viêm mũi xoang nếu không được chẩn đoán và hỗ trợ điều trị kịp thời, đúng cách có thể biến chứng nghiêm trong, ảnh hưởng đến sức khỏe của bé, thậm chí nguy hiểm tính mạng. Do vậy, tốt nhất cha mẹ nên thực hiện một số biện pháp phòng bệnh dưới đây:
– Tránh cho bé tiếp xúc với người đang bị viêm đường hô hấp như viêm họng, viêm phế quản, cảm lạnh… để bé tránh bị lây bệnh. Những bệnh này có thể tiến triển thành viêm xoang.
– Không cho bé tiếp xúc với khói bụi, thuốc lá, tác nhân gây dị ứng nếu bé có cơ địa dị ứng. Điều này đảm bảo cách ly bé khỏi vi khuẩn gây bệnh, tránh gây kích thích hệ hô hấp.
Tập thói quen rửa tay bằng xà phòng cho bé
– Tập cho bé thói quen rửa tay sạch sẽ trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi từ ngoài vào nhà, sau khi tiếp xúc với người ốm, hạn chế chạm tay lên mặt đặc biệt là mắt – mũi – miệng
– Vệ sinh tai – mũi – họng hàng ngày cho bé bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9%
– Vệ sinh nhà cửa và các đồ dùng sinh hoạt sạch sẽ, tạo độ ẩm không khí. Nên khử khuẩn định kỳ những đồ vật bé thường sử dụng hàng ngày như khăn mặt, cốc đánh răng, bát đũa, đồ chơi, đồ dùng học tập…
Như vậy, để phòng tránh viêm xoang ở trẻ em biến chứng nghiêm trọng, phụ huynh cần ghi nhớ triệu chứng bệnh và nghiêm túc thực hiện biện pháp hỗ trợ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó, thực hiện các biện pháp phòng bệnh để trẻ hạn chế mắc viêm xoang và hạn chế bị lại.
Các thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo, hiệu quả điều trị tùy cơ địa của từng khách hàng. Để đảm bảo hiệu quả hỗ trợ điều trị quý độc giả nên đến khám trực tiếp để nghe tư vấn của bác sĩ.
