Tuyến giáp rối loạn, một loại bệnh lý tự miễn dịch, mang đến thách thức nghiêm trọng đối với sự ổn định của cơ thể. Khi hệ thống miễn dịch “phản kháng” và tấn công tuyến giáp, những hệ luỵ của nó có thể tạo ra một loạt các vấn đề sức khỏe phức tạp, đặt ra những thách thức không chỉ về mặt y tế mà còn tinh thần và tâm lý.
Tuyến giáp rối loạn gây khó chịu cho người bệnh
Menu xem nhanh:
1. Tuyến giáp rối loạn là gì?
Hormone tuyến giáp, gồm thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa các chất trong cơ thể, mà còn có ảnh hưởng lớn đến cơ chế sinh trưởng, phát triển, và sản sinh của các tế bào. Sự cân bằng chính xác của hormone tuyến giáp là chìa khóa để duy trì sức khỏe toàn diện.
Thiếu hoặc thừa hormone tuyến giáp đều có thể tạo ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là trong các trường hợp của rối loạn tuyến giáp khi mang thai và ở trẻ nhỏ. Trong quá trình mang thai, nhu cầu về hormone tăng mạnh để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Mặt khác, ở trẻ nhỏ, sự cân bằng hormone tuyến giáp là quan trọng cho sự phát triển toàn diện của cơ thể và tâm trí.
Rối loạn tuyến giáp là tình trạng mà tuyến giáp bị ảnh hưởng, và điều này có thể gây ra ảnh hưởng đáng kể đến cả chức năng và cấu trúc của tuyến giáp. Chức năng của tuyến giáp chủ yếu dựa trên cơ chế phản hồi ngược của não bộ. Khi nồng độ hormone giảm thấp, vùng hạ đồi của não bộ sẽ sản xuất hormone kích thích tuyến yên (TSH), thúc đẩy tuyến giáp sản xuất hormone T3 và T4.
2. Phân loại rối loạn tuyến giáp
Bệnh tuyến giáp rối loạn là một hình thức bệnh nội tiết, đặc trưng bởi sự thay đổi bất thường về hàm lượng hormone tuyến giáp trong cơ thể. Phân loại bệnh này dựa trên nồng độ hormone tuyến giáp, và chia thành hai nhóm chính: cường giáp và suy giáp.
2.1. Cường giáp (tăng tiết hormone tuyến giáp)
Cường giáp là trạng thái khi tuyến giáp sản xuất một lượng lớn hormone giáp (T3 và T4), dẫn đến tình trạng dư thừa. Có nhiều nguyên nhân gây ra cường giáp, trong đó bao gồm bệnh Basedow và bệnh Graves, hai loại bệnh tự miễn dịch mà hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp và kích thích sản xuất hormone quá mức. Các triệu chứng thường bao gồm tăng cường hoạt động, giảm cân, căng thẳng, và thậm chí là các vấn đề về tim mạch. Điều trị cường giáp thường bao gồm việc sử dụng các loại thuốc ức chế hormone tuyến giáp hoặc thậm chí là phẫu thuật để giảm kích thước tuyến giáp.
2.2. Suy giáp (nhược giáp)
Suy giáp là trạng thái khi tuyến giáp không sản xuất đủ lượng hormone giáp cần thiết cho cơ thể. Suy giáp có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm việc thiếu iodine trong chế độ dinh dưỡng, vấn đề về cấu trúc của tuyến giáp, hoặc do quá trình tự miễn dịch phá hủy tuyến giáp. Các triệu chứng thường liên quan đến sự giảm cường độ hoạt động, tăng cân, và thậm chí là sự chậm phát triển. Điều trị suy giáp thường bao gồm việc sử dụng hormone giáp nhân tạo để bổ sung cho lượng hormone thiếu hụt.
Quá trình phân loại giữa cường giáp và suy giáp là quan trọng để xác định phương pháp điều trị hiệu quả và giúp điều chỉnh lượng hormone tuyến giáp trong cơ thể một cách cân đối.
3. Nguyên nhân tuyến giáp rối loạn
3.1. Suy giáp gây tuyến giáp rối loạn
3.1.1. Vùng tuyến yên
– Iodine thiếu hụt: Iodine là yếu tố quan trọng để tạo ra hormone tuyến giáp. Thiếu hụt iodine trong chế độ dinh dưỡng có thể là nguyên nhân chính gây suy giáp.
– Các vấn đề về cấu trúc: Các vấn đề về cấu trúc của tuyến yên cũng có thể dẫn đến suy giáp.
Các vấn đề tuyến yên có thể gây suy giáp
3.1.2. Tuyến giáp và vùng hạ đồi
– Tuyến giáp bị tấn công tự miễn dịch: Trong trường hợp của bệnh Basedow và bệnh Graves, hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp, gây suy giáp.
– Bệnh lý tuyến giáp: Những vấn đề cụ thể liên quan đến tuyến giáp có thể làm giảm khả năng sản xuất hormone, gây ra suy giáp.
3.2. Cường giáp gây tuyến giáp rối loạn
3.2.1. Bệnh Graves
Tự miễn dịch: Hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp, kích thích sản xuất quá mức hormone.
3.2.2. Bướu giáp độc đa nhân và tăng tiết quá mức hormone giáp
– Tăng tiết quá mức: Tuyến giáp có thể sản xuất quá nhiều hormone giáp, dẫn đến cường giáp.
– Bướu giáp: Sự phát triển không đều của tuyến giáp hoặc một số vấn đề về cấu trúc có thể gây cường giáp.
3.2.3. Lượng iodine bị tiêu thụ quá mức
Thiếu hụt hoặc nhiều iodine: Sự thiếu hụt hoặc thừa hóa chất iodine trong cơ thể có thể làm thay đổi sản xuất hormone tuyến giáp.
3.3. Bướu giáp
3.3.1. Hạt Giáp
– Nang giáp và bướu giáp lành tính: Các khối u bất thường trong tuyến giáp, có thể là do nang giáp hay bướu giáp không gây hại.
– Ung thư tuyến giáp: Một số trường hợp có thể là dạng ung thư, tạo thành khối u bất thường trong tuyến giáp.
3.3.2. Ung thư tuyến giáp
– Yếu tố tuổi: Ung thư tuyến giáp thường phổ biến ở phụ nữ và người trưởng thành, đặc biệt là dưới 55 tuổi.
– Tế bào đặc hiệu: Loại tế bào ung thư tuyến giáp cụ thể cũng đóng vai trò trong việc xác định loại ung thư và phương pháp điều trị.
Nhìn chung, hiểu rõ về nguyên nhân của rối loạn tuyến giáp là quan trọng để xác định phương pháp điều trị và quản lý tình trạng sức khỏe một cách hiệu quả.
4. Triệu chứng của tuyến giáp rối loạn
4.1. Triệu chứng suy giáp
– Cảm giác chán chường, mệt mỏi liên tục.
– Sự suy giảm khả năng tập trung và tri giác.
– Các vấn đề liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt, bao gồm cường kinh hoặc rong kinh.
– Phù nề có thể xuất hiện do sự giảm thấp của hormone tuyến giáp, gây tích nước.
– Người bị suy giáp có thể trải qua đau nhức cơ và cơn đau khó chịu.
– Có thể xảy ra tăng cân do giảm chuyển hóa cơ bản.
– Sự tăng cholesterol có thể là một biểu hiện của suy giáp.
– Nhạy cảm với nhiệt độ cao hoặc ngược lại, cảm giác không thoải mái.
Suy giáp gây mệt mỏi, thiếu sức sống
4.2. Triệu chứng cường giáp
– Buồn nôn và khả năng tập trung giảm do tăng tiết hormone tuyến giáp.
– Trạng thái kích thích kéo dài có thể xuất hiện, gây cảm giác căng thẳng và run tay.
– Nhịp tim nhanh và hồi hộp là biểu hiện phổ biến của cường giáp.
– Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, có thể dẫn đến cường kinh.
– Trạng thái tâm lý không ổn định, cảm giác lo lắng và căng thẳng.
– Tăng cường năng lượng và trạng thái hứng khởi.
