Sỏi thận là một trong những bệnh lý phổ biến ở hệ tiết niệu, ảnh hưởng đến nhiều người. Bệnh có thể diễn tiến âm thầm, nhưng khi kích thước sỏi tăng lên, nó có thể gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm. Một trong số đó là ứ nước thận, tình trạng xảy ra khi dòng chảy của nước tiểu bị cản trở, khiến thận bị giãn và sưng lên do tích tụ nước tiểu. Vậy tại sao sỏi thận lại là nguyên nhân hàng đầu gây ra thận bị ứ nước? Và đâu là phương pháp điều trị hiệu quả giúp giải quyết vấn đề này từ gốc?
Menu xem nhanh:
1. Cơ chế gây ứ nước thận do sỏi thận
Sỏi thận là những tinh thể khoáng chất kết tinh lại trong thận, có thể có kích thước nhỏ như hạt cát hoặc lớn bằng viên sỏi. Khi sỏi di chuyển trong đường tiết niệu, đặc biệt là niệu quản – ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang, nó có thể gây tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn.
1.1 Sỏi thận làm cản trở dòng chảy của nước tiểu gây ứ nước thận
Khi sỏi có kích thước lớn hoặc nằm ở vị trí hẹp trong niệu quản, nó sẽ chặn đường đi của nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Nước tiểu không thể thoát ra ngoài một cách bình thường, dẫn đến tình trạng ứ đọng bên trong thận. Điều này khiến bể thận và đài thận giãn ra, gây nên ứ nước thận. Nếu không được xử lý kịp thời, áp lực bên trong thận sẽ ngày càng tăng, làm tổn thương các mô thận và có thể dẫn đến suy thận.
Khi sỏi thận kích thước lớn hoặc khi sỏi thận di chuyển xuống niệu quản theo dòng chảy của nước tiểu sẽ tăng nguy cơ gây tắc nghẽn, ứ đọng nước tiểu tại thận hay thận ứ nước
1.2 Tổn thương niêm mạc niệu quản do sỏi thận
Sỏi thận không chỉ gây tắc nghẽn mà còn có thể làm tổn thương lớp niêm mạc của niệu quản khi di chuyển. Những vết trầy xước nhỏ do sỏi gây ra sẽ tạo ra phản ứng viêm tại chỗ, làm thành niệu quản sưng lên và thu hẹp đường kính. Điều này càng làm tăng nguy cơ ứ đọng nước tiểu, khiến thận ứ nước diễn biến nghiêm trọng hơn.
1.3 Nhiễm trùng đường tiết niệu và hình thành sỏi mới
Ngoài việc gây tắc nghẽn, sỏi thận còn tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển trong đường tiết niệu, dẫn đến nhiễm trùng. Khi viêm nhiễm kéo dài, các mô xơ sẹo có thể hình thành, làm hẹp niệu quản vĩnh viễn và làm tình trạng ứ nước ở thận trở nên trầm trọng hơn. Đồng thời, nước tiểu bị ứ đọng cũng làm gia tăng nguy cơ lắng đọng khoáng chất, khiến sỏi thận tiếp tục hình thành và tạo ra vòng lặp bệnh lý nguy hiểm.
2. Biểu hiện của ứ nước thận do sỏi thận, tiết niệu
Những người bị sỏi thận thường không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi sỏi bắt đầu di chuyển hoặc gây tắc nghẽn. Khi tình trạng thận ứ nước xảy ra, người bệnh có thể gặp phải nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.
2.1 Đau lưng, đau hông và đau bụng dữ dội
Một trong những dấu hiệu điển hình của ứ nước thận do sỏi thận là cơn đau quặn thận. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, dữ dội, lan từ vùng thắt lưng xuống bụng dưới và đôi khi xuống cả vùng háng. Cơn đau có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ, thường tăng lên khi sỏi di chuyển trong niệu quản.
2.2 Tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu có màu bất thường
Người bệnh có thể cảm thấy đau buốt khi đi tiểu do sỏi cọ xát vào niệu quản hoặc bàng quang. Nước tiểu có thể có màu đỏ hoặc hồng do có lẫn máu, thậm chí có mùi hôi nếu có nhiễm trùng kèm theo.
2.3 Sốt, ớn lạnh và mệt mỏi
Nếu thận ứ nước tiếp tục tiến triển nặng và kèm theo nhiễm trùng đường tiết niệu, người bệnh có thể bị sốt cao, ớn lạnh, cảm giác mệt mỏi kéo dài. Đây là dấu hiệu nguy hiểm cho thấy vi khuẩn có thể đã xâm nhập vào máu, đòi hỏi điều trị khẩn cấp.
3. Giải pháp điều trị từ gốc cho thận ứ nước do sỏi thận
Việc điều trị ứ nước thận do sỏi thận cần tập trung vào việc loại bỏ nguyên nhân gây tắc nghẽn và ngăn chặn bệnh tái phát. Các phương pháp điều trị có thể khác nhau tùy vào kích thước sỏi, mức độ tắc nghẽn và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
Tùy vào từng tình trạng sỏi gây thận ứ nước ở người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp loại bỏ phù hợp để nhanh chóng cải thiện tình trạng ứ đọng nước tiểu
3.1 Điều trị nội khoa: Giảm đau và hỗ trợ đào thải sỏi
Nếu sỏi thận có kích thước nhỏ (dưới 5mm), bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giãn cơ trơn niệu quản để giúp sỏi dễ dàng di chuyển ra ngoài. Đồng thời, các thuốc giảm đau cũng được kê đơn để kiểm soát cơn đau quặn thận. Uống nhiều nước cũng là một biện pháp quan trọng giúp tăng lượng nước tiểu, hỗ trợ quá trình đào thải sỏi tự nhiên.
3.2 Can thiệp ngoại khoa: Loại bỏ sỏi và giải phóng tắc nghẽn, ngăn chặn ứ nước thận tiến triển
Khi sỏi có kích thước lớn hoặc gây tắc nghẽn nghiêm trọng, các phương pháp can thiệp ngoại khoa sẽ được áp dụng.
– Tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích: Sử dụng sóng xung kích để phá vỡ sỏi thành mảnh nhỏ, giúp sỏi dễ dàng đi ra ngoài theo đường tiểu.
– Nội soi tán sỏi qua niệu quản: Dùng ống nội soi có gắn laser để phá sỏi và lấy ra ngoài theo đường tiểu, hoàn toàn không mổ mở.
– Tán sỏi qua da đường hầm nhỏ: Áp dụng khi sỏi lớn, sỏi san hô và gây tắc nghẽn nghiêm trọng bằng cách tạo một đường hầm siêu nhỏ khoảng 5mm như đầu đũa vào thận, sau đó bắn phá bằng laser và hút trực tiếp ra bên ngoài.
Tán sỏi nội soi ống mềm tại TCI không mổ, giúp loại bỏ triệt để sỏi thận gây tắc nghẽn nước tiểu
3.3 Ngăn ngừa tái phát bằng lối sống và chế độ ăn uống hợp lý
Sau khi loại bỏ sỏi thận, việc thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tái phát. Người bệnh nên uống đủ nước mỗi ngày, hạn chế ăn thực phẩm giàu oxalate (như rau bina, sô cô la, trà đặc), giảm lượng muối và đạm động vật để tránh hình thành sỏi mới.
Sỏi thận, tiết niệu là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến ứ nước thận, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm điển hình là suy thận, mất chức năng thận nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận diện sớm triệu chứng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp có thể giúp bảo vệ thận khỏi tổn thương vĩnh viễn. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh, uống đủ nước và thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh lý này. Nếu gặp phải triệu chứng nghi ngờ, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
