Lợi bị sưng: Dấu hiệu cảnh báo vấn đề răng miệng nghiêm trọng
Lợi bị sưng là tình trạng khá phổ biến, có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn. Nhiều người khi thấy lợi sưng nhẹ thường chủ quan, cho rằng chỉ là phản ứng tạm thời do chải răng mạnh hoặc thức ăn cọ xát. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý răng miệng tiềm ẩn. Nếu không được xử lý sớm, tình trạng viêm sưng có thể tiến triển, ảnh hưởng đến mô lợi, xương ổ răng, thậm chí gây mất răng. Do đó, hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý khi lợi bị sưng là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe răng miệng lâu dài.
1. Nguyên nhân khiến lợi sưng
Lợi bị sưng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thói quen chăm sóc răng miệng đến các bệnh lý. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất của tình trạng này:
– Mọc răng khôn ở người lớn hoặc răng sữa ở trẻ nhỏ: Khi răng khôn mọc lệch, mọc ngầm hoặc mọc thẳng nhưng thiếu chỗ, phần lợi phía trên bị viêm, sưng, đôi khi có mủ. Ở trẻ nhỏ, khi mọc răng sữa, lợi cũng có thể sưng tạm thời do răng đang đâm qua mô lợi.
– Viêm lợi: Đây là nguyên nhân sưng lợi phổ biến nhất. Khi mảng bám và vi khuẩn tích tụ lâu ngày ở viền lợi, chúng gây kích ứng, khiến mô lợi sưng đỏ, đau rát. Nếu không điều trị kịp thời, viêm lợi có thể tiến triển thành viêm nha chu, gây tổn thương cấu trúc nâng đỡ răng.
– Răng sâu hoặc viêm tủy: Khi sâu răng ăn sâu vào tủy, vi khuẩn có thể lan xuống vùng lợi quanh răng, gây sưng, đau.
– Áp xe răng: Là tình trạng tụ mủ do nhiễm trùng ở chân răng hoặc quanh lợi. Áp xe khiến vùng lợi sưng phồng rõ rệt, đau nhức dữ dội, có thể kèm sốt hoặc nổi hạch vùng cổ.
– Tác dụng phụ của thuốc: Thuốc chống động kinh, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc điều trị tăng huyết áp hay một số loại thuốc khác có thể làm lợi phì đại và sưng đỏ.
– Thay đổi nội tiết tố: Phụ nữ dậy thì, mang thai hoặc mãn kinh thường có nồng độ hormone thay đổi, khiến lợi nhạy cảm và dễ sưng hơn bình thường.
– Chế độ ăn uống, sinh hoạt: Thiếu vitamin C, vệ sinh răng miệng kém, hút thuốc lá hoặc căng thẳng kéo dài cũng là yếu tố làm suy yếu sức đề kháng của mô lợi, khiến lợi dễ bị viêm sưng.
2. Sưng lợi có nguy hiểm không?
Nhiều người nghĩ rằng sưng lợi chỉ là tình trạng nhẹ, tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, thực tế, lợi bị sưng nếu không được xử lý đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
Trước hết, viêm lợi nếu kéo dài sẽ tiến triển thành viêm nha chu – tình trạng viêm nhiễm lan xuống các mô nâng đỡ răng. Khi đó, răng lung lay, tiêu xương ổ răng, thậm chí mất răng vĩnh viễn.
Thứ hai, nếu lợi bị sưng do áp xe hoặc viêm tủy, vi khuẩn có thể lan rộng sang các vùng lân cận, gây nhiễm trùng xương hàm, viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng huyết. Đây là các biến chứng nặng nề, có thể ảnh hưởng đến toàn thân.
Bên cạnh đó, sưng lợi còn gây đau nhức, khó ăn uống, mất tự tin trong giao tiếp do hơi thở có mùi khó chịu. Với phụ nữ mang thai, viêm lợi còn làm tăng nguy cơ sinh non hoặc trẻ nhẹ cân.
Vì vậy, dù biểu hiện sưng lợi có thể nhẹ ban đầu, người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan mà cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và điều trị triệt để.
3. Cách xử lý và phòng ngừa tái phát sưng lợi
3.1. Cách xử lý lợi bị sưng
Khi lợi bị sưng, việc đầu tiên là giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ và giảm viêm tạm thời. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp hỗ trợ, không thay thế cho việc thăm khám nha khoa.
Một số biện pháp xử lý và hỗ trợ tại nhà bao gồm:
– Giữ vệ sinh răng miệng: Đánh răng nhẹ nhàng 2 lần mỗi ngày bằng bàn chải lông mềm, kết hợp chỉ nha khoa để làm sạch kẽ răng.
– Súc miệng bằng nước muối loãng: Nước muối có tác dụng sát khuẩn nhẹ, giúp giảm sưng và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.
– Chườm lạnh: Với lợi sưng kèm đau, có thể chườm lạnh ngoài má 10 – 15 phút để giảm sưng đau tạm thời.
– Ăn uống mềm, tránh đồ cay nóng: Các món ăn cứng, cay hoặc nhiều đường dễ làm tổn thương lợi và khiến viêm sưng nặng hơn.
– Không tự ý dùng thuốc: Việc sử dụng kháng sinh hoặc thuốc giảm đau cần có chỉ định của bác sĩ.
Nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày, hoặc có dấu hiệu sưng to, chảy mủ, đau lan lên đầu, người bệnh nên đến nha khoa để được kiểm tra và điều trị đúng nguyên nhân.
3.2. Cách phòng ngừa lợi bị sưng tái phát
Để tránh tình trạng sưng lợi tái phát, người bệnh cần duy trì thói quen chăm sóc răng miệng khoa học. Những lưu ý chăm sóc răng miệng quan trọng bao gồm:
– Đánh răng đúng cách: Đánh theo chiều dọc hoặc xoay tròn nhẹ nhàng từ lợi đến răng, không chà ngang mạnh.
– Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày: Làm sạch kẽ răng nơi bàn chải không thể tiếp cận.
– Súc miệng bằng dung dịch kháng khuẩn sau khi ăn để giảm mảng bám.
– Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi chứa vitamin C giúp lợi khỏe mạnh, hạn chế viêm.
– Hạn chế thuốc lá, rượu bia, đồ ngọt, vì đây là tác nhân khiến lợi yếu và dễ viêm.
– Khám răng định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề răng miệng tiềm ẩn.
Duy trì chăm sóc đều đặn không chỉ giúp ngăn sưng lợi mà còn mang lại hàm răng chắc khỏe, hơi thở thơm mát và nụ cười tự tin hơn.
Lợi bị sưng là tình trạng phổ biến tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được quan tâm đúng mức. Nguyên nhân có thể xuất phát từ mọc răng khôn, viêm lợi, sâu răng, áp xe hay thay đổi nội tiết tố. Tùy mức độ và biểu hiện, người bệnh cần có hướng xử lý phù hợp, không nên tự ý điều trị tại nhà mà bỏ qua việc thăm khám chuyên khoa.
Một chế độ chăm sóc răng miệng khoa học, kết hợp khám nha khoa định kỳ là biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa sưng lợi và các bệnh lý răng miệng khác. Hãy nhớ rằng, lợi khỏe là nền tảng cho một hàm răng chắc và chăm sóc lợi mỗi ngày chính là đầu tư cho nụ cười rạng rỡ lâu dài.
