Hướng dẫn cách chăm sóc mắt cận đúng cách, tránh tăng độ

Mắt cận nếu không được chăm sóc đúng cách sẽ rất dễ tăng độ, gây mỏi mắt, nhức đầu và ảnh hưởng đến học tập, công việc. Việc xây dựng thói quen sinh hoạt, dinh dưỡng và kiểm tra thị lực định kỳ giúp người bị cận duy trì đôi mắt khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ tiến triển nặng hơn.

1. Tìm hiểu về tật cận thị

1.1. Mắt cận là gì?

Mắt cận (hay cận thị) là tình trạng tật khúc xạ khiến hình ảnh hội tụ trước võng mạc thay vì đúng trên võng mạc. Mắt cận nhìn rõ vật ở gần nhưng mờ khi nhìn xa. Cận thị thường xuất hiện ở lứa tuổi học sinh, sinh viên hoặc những người làm việc nhiều với máy tính, điện thoại.

1.2. Nguyên nhân khiến mắt bị cận

Tật cận thị hình thành do sự kết hợp của yếu tố di truyền, môi trường và thói quen sinh hoạt.

– Yếu tố di truyền: Trẻ có cha hoặc mẹ bị cận thị có nguy cơ cao mắc cận hơn so với trẻ bình thường.

– Thói quen sinh hoạt sai cách: Đọc sách, học tập hoặc làm việc ở khoảng cách quá gần, ngồi sai tư thế trong thời gian dài khiến mắt phải điều tiết liên tục.

– Tiếp xúc nhiều với thiết bị điện tử: Sử dụng điện thoại, máy tính, tivi trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi gây mỏi mắt và tăng độ cận nhanh.

– Thiếu ánh sáng khi học tập hoặc làm việc: Ánh sáng yếu khiến mắt phải căng ra để nhìn rõ, lâu dần dẫn đến suy giảm thị lực.

– Thiếu ngủ hoặc căng thẳng kéo dài: Khi cơ thể mệt mỏi, mắt không được thư giãn đúng cách, dễ dẫn đến rối loạn điều tiết và tăng độ ở mắt cận.

– Thiếu dinh dưỡng: Thiếu vitamin A, C, E và các khoáng chất cần thiết cho mắt cũng làm giảm sức khỏe thị giác, khiến mắt dễ bị khô và yếu.

2. Vì sao mắt cận thường tăng độ nhanh?

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến độ cận của mắt

Một số yếu tố làm mắt cận tăng độ nhanh gồm:

– Thói quen sinh hoạt không khoa học: Học tập, làm việc trong thời gian dài mà không cho mắt nghỉ ngơi khiến cơ mắt điều tiết liên tục.

– Tư thế và khoảng cách nhìn sai: Cúi sát khi đọc sách, xem điện thoại hoặc ngồi quá gần màn hình gây áp lực lớn lên mắt.

– Không đeo kính đúng độ: Đeo kính yếu hơn hoặc mạnh hơn thị lực thực tế khiến mắt phải điều tiết nhiều, dẫn đến tăng độ nhanh.

– Thiếu ngủ, căng thẳng kéo dài: Ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của cơ điều tiết mắt.

– Thiếu dinh dưỡng: Chế độ ăn thiếu vitamin A, lutein, kẽm và omega-3 khiến mắt dễ mỏi và giảm khả năng thích nghi.

2.2. Hậu quả khi không kiểm soát độ cận kịp thời

Nếu để mắt cận tăng độ liên tục mà không can thiệp, có thể dẫn đến:

– Giảm chất lượng thị lực: Mắt mờ nhanh, khó nhìn xa, ảnh hưởng đến học tập và công việc.

– Cận thị nặng (trên 6 độ): Làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý võng mạc, thoái hóa hoàng điểm hoặc bong võng mạc.

– Lệ thuộc kính hoàn toàn: Không đeo kính sẽ không thể nhìn rõ vật ở xa.

– Ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý: Khiến người bệnh tự ti, ngại giao tiếp.

Kiểm soát độ của mắt cận từ sớm không chỉ giúp duy trì thị lực ổn định mà còn giảm nguy cơ biến chứng mắt nghiêm trọng trong tương lai.

3. Cách chăm sóc mắt cận đúng cách giúp hạn chế tăng độ

3.1. Thiết lập thói quen sinh hoạt khoa học cho mắt cận

– Tuân thủ quy tắc 20-20-20: Sau mỗi 20 phút nhìn màn hình, nên nhìn ra xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây để mắt được thư giãn.

– Tránh đọc sách hoặc sử dụng điện thoại khi ánh sáng không đủ.

– Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử liên tục quá 2 giờ – nên xen kẽ nghỉ ngắn để giảm căng cơ mắt.

– Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi ngày) giúp mắt cận hồi phục sau ngày dài làm việc.

Thói quen sinh hoạt hợp lý chính là “chìa khóa” giúp kiểm soát độ cận tự nhiên mà không cần can thiệp y học.

3.2. Duy trì khoảng cách và tư thế nhìn đúng khi học, làm việc

– Duy trì khoảng cách khoảng 30–40 cm khi đọc, viết hoặc sử dụng điện thoại.

– Khi dùng máy tính, mắt nên cách màn hình khoảng 50-60 cm và đặt màn hình thấp hơn tầm mắt 10-15 độ.

– Ngồi thẳng lưng, không nằm hoặc cúi sát mặt khi học hoặc đọc.

– Đảm bảo ánh sáng chiếu từ phía sau hoặc bên trái, tránh chói hoặc phản sáng vào mắt.

3.3. Chế độ dinh dưỡng dành cho mắt cận

– Tăng cường các thực phẩm chứa nhiều dưỡng chất tốt cho mắt như vitamin A, C, E và kẽm

– Ăn cá hồi, cá thu, trứng và các loại hạt để cung cấp omega-3, hỗ trợ điều tiết mắt.

– Uống đủ nước để giúp mắt luôn ẩm, hạn chế khô rát và mỏi mắt.

– Hạn chế đồ ngọt, thức ăn nhanh và nước có gas, vì có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn máu của mắt cận.

3.4. Nghỉ ngơi và luyện tập cho mắt thường xuyên

– Mỗi ngày nên dành 5-10 phút để massage quanh mắt cận, giúp thư giãn cơ điều tiết.

– Thực hiện các bài tập nhìn xa -gần, đảo tròng mắt sang trái, phải, lên, xuống để cải thiện khả năng tập trung thị giác.

– Tránh làm việc quá sức trong thời gian dài và dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời ít nhất 30 phút/ngày.

4. Những sai lầm khi chăm sóc mắt cận nhiều người mắc phải

Nhiều người dù hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ thị lực nhưng vẫn mắc những sai lầm phổ biến khiến độ của mắt cận tăng nhanh và gây mỏi mắt kéo dài.

4.1. Đeo kính sai độ hoặc không kiểm tra định kỳ

Một trong những lỗi phổ biến là đeo kính sai độ hoặc không kiểm tra mắt định kỳ. Việc tự ý mua kính mà không đo khúc xạ tại cơ sở chuyên khoa khiến mắt phải điều tiết quá mức, dẫn đến đau đầu, nhức mỏi và tăng độ nhanh. Ngoài ra, nhiều người không tái khám sau 6-12 tháng nên không kịp phát hiện thay đổi thị lực để điều chỉnh kính phù hợp.

4.2. Lạm dụng thiết bị điện tử và ánh sáng xanh

Bên cạnh đó, lạm dụng thiết bị điện tử và ánh sáng xanh cũng là nguyên nhân phổ biến khiến mắt cận dễ mệt mỏi và tăng độ. Việc nhìn màn hình điện thoại, máy tính trong thời gian dài khiến mắt khô, giảm khả năng điều tiết; trong khi ánh sáng xanh từ màn hình có thể gây rối loạn giấc ngủ và tổn thương giác mạc. Không sử dụng kính chống ánh sáng xanh hoặc không bật chế độ bảo vệ mắt cận khi làm việc là thói quen cần được thay đổi.

4.3. Tin vào mẹo dân gian không có cơ sở y học

Nhiều người tin vào mẹo dân gian không có cơ sở y học như ăn thật nhiều cà rốt hay nhỏ nước muối loãng để giảm độ. Thực tế, những phương pháp này không thể cải thiện tật khúc xạ mà còn khiến bệnh nặng hơn nếu bỏ qua điều trị y khoa.

Việc chăm sóc mắt cận đúng cách không chỉ giúp hạn chế tăng độ mà còn góp phần bảo vệ thị lực lâu dài. Mỗi thói quen nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày – từ tư thế ngồi học, thời gian sử dụng thiết bị điện tử, đến chế độ dinh dưỡng – đều ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đôi mắt. Vì vậy, người bị cận thị, đặc biệt là trẻ em và học sinh, nên được kiểm tra thị lực định kỳ, đeo kính đúng độ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ nhãn khoa.