Xuất phát điểm của tuyến giáp lành tính

Tuyến giáp là cơ quan nội tiết quan trọng trong cơ thể, tham gia vào quá trình điều hòa chuyển hóa và phát triển. Tuy nhiên, không ít người phát hiện có khối u tại tuyến giáp trong các lần thăm khám sức khỏe định kỳ. Trong số đó, phần lớn là các u tuyến giáp dạng lành tính. Vậy xuất phát điểm của tuyến giáp lành tính là gì? Hiểu rõ nguồn gốc hình thành sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và theo dõi sức khỏe tuyến giáp.

1. Những xuất phát điểm hình thành nên u tuyến giáp lành tính

1.1. Rối loạn hấp thu i-ốt

– I-ốt là vi chất thiết yếu cho hoạt động của tuyến giáp, tuy nhiên việc cung cấp không đúng mức – dù là thiếu hay thừa – đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng tuyến này.

– Thiếu i-ốt: Khi cơ thể không được cung cấp đủ i-ốt, tuyến giáp phải làm việc nhiều hơn để tổng hợp hormone, dẫn đến tình trạng phì đại tuyến, hình thành các khối bướu hoặc nhân tuyến giáp.

– Thừa i-ốt: Ngược lại, tiêu thụ quá nhiều i-ốt cũng có thể kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức, gây ra các rối loạn chức năng và dẫn đến u tuyến giáp trong một số trường hợp.

– Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo người trưởng thành nên bổ sung khoảng 150 microgam i-ốt mỗi ngày thông qua thực phẩm và muối i-ốt.

1.2. Tăng sinh tế bào tuyến giáp lành tính

Một số trường hợp, các tế bào tuyến giáp có thể tăng sinh bất thường nhưng không mang đặc tính ác tính. Sự tăng trưởng này có thể tạo thành các khối u đơn độc hoặc nhiều nhân, thường được xếp vào dạng lành tính. Những khối u này hiếm khi trở thành ung thư, nhưng vẫn cần theo dõi định kỳ để phát hiện sớm những thay đổi bất thường nếu có.

1.3. Viêm tuyến giáp mạn tính

Tình trạng viêm tuyến giáp kéo dài – thường gặp nhất là viêm tuyến giáp Hashimoto – có thể gây tổn thương mô và làm rối loạn hoạt động nội tiết. Viêm kéo dài khiến tuyến giáp phản ứng bằng cách tạo thành các khối nhân, gây bướu giáp đơn nhân hoặc đa nhân. Đa số các nhân này có tính chất lành tính, nhưng tình trạng suy giáp thường đi kèm.

1.4. Hình thành nang giáp

Nang tuyến giáp là những túi nhỏ chứa dịch hoặc chất keo, hình thành do thoái hóa mô tuyến hoặc sau tổn thương. Phần lớn các nang giáp là lành tính và không cần điều trị nếu không gây triệu chứng. Tuy nhiên, một tỷ lệ nhỏ có thể tiến triển bất thường, cần theo dõi bằng siêu âm hoặc sinh thiết.

1.5. Bướu giáp đa nhân

Khi có nhiều nhân cùng tồn tại trong tuyến giáp, tình trạng này được gọi là bướu giáp đa nhân. Nguyên nhân thường liên quan đến rối loạn chức năng tuyến giáp lâu dài, ảnh hưởng từ môi trường hoặc di truyền. Dù phần lớn là lành tính, nhưng số lượng và kích thước nhân có thể gây chèn ép hoặc biến chứng nếu không kiểm soát.

1.6. Các yếu tố nguy cơ khác có khả năng làm xuất hiện u tuyến giáp lành tính

Ngoài những nguyên nhân trực tiếp kể trên, một số yếu tố sau cũng được ghi nhận có thể góp phần vào sự hình thành u tuyến giáp:

– Chế độ ăn thiếu khoa học: Ăn ít rau củ, dư chất béo, thiếu khoáng chất vi lượng.

– Tiếp xúc với bức xạ vùng cổ: Đặc biệt trong thời thơ ấu.

– Tiền sử gia đình: Những người có người thân mắc bệnh tuyến giáp có nguy cơ cao hơn.

– Tác động từ môi trường sống: Ô nhiễm không khí, hóa chất độc hại có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp.

– Rối loạn hormone: Phụ nữ – đặc biệt là trong giai đoạn mang thai hoặc mãn kinh – có tỷ lệ mắc u tuyến giáp cao hơn do ảnh hưởng nội tiết tố.

2. Dấu hiệu nhận biết u tuyến giáp ở dạng lành tính

U tuyến giáp lành tính là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở nữ giới. Phần lớn các khối u này không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên nếu không được phát hiện và theo dõi đúng cách, chúng vẫn có thể gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và sinh hoạt hằng ngày.

Triệu chứng của u tuyến giáp dạng lành thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu, hoặc dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe thông thường. Có người hoàn toàn không có biểu hiện, trong khi một số khác lại gặp phải nhiều dấu hiệu bất thường, mức độ triệu chứng cũng có thể tăng dần theo thời gian. Những biểu hiện thường gặp khi có u tuyến giáp lành tính:

– Xuất hiện khối u ở cổ:

Người bệnh có thể sờ thấy hoặc nhìn thấy vùng cổ nổi lên một khối bướu nhỏ, di động theo nhịp nuốt.

Kích thước khối u có thể ổn định hoặc tăng dần theo thời gian.

– Cảm giác vướng, nghẹn ở cổ:

Có cảm giác như bị đè nén hoặc vướng víu vùng cổ họng, nhất là khi nuốt thức ăn hoặc uống nước.

Với những khối u lớn, người bệnh có thể bị khó nuốt hoặc khó thở nhẹ do khối u chèn ép khí quản hoặc thực quản.

– Khó chịu vùng hầu họng:

Một số người cảm thấy đau họng âm ỉ kéo dài dù không viêm nhiễm.

Ho kéo dài, không rõ nguyên nhân, đôi khi ho khan hoặc có ít đờm.

– Giọng nói thay đổi:

Khối u phát triển gần thanh quản có thể gây khàn tiếng, giọng nói yếu hoặc thay đổi tông giọng.

– Triệu chứng toàn thân khác:

Tùy vào sự ảnh hưởng của khối u đến chức năng tuyến giáp (cường giáp hoặc suy giáp), người bệnh có thể xuất hiện các biểu hiện toàn thân như:

Rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới, mất ngủ, dễ cáu gắt, sụt cân nhanh nếu có biểu hiện cường giáp.

Da khô, táo bón, lạnh tay chân, mệt mỏi kéo dài, tăng cân dù ăn ít – là biểu hiện của suy giáp.

Đổ mồ hôi nhiều, chuột rút, tim đập nhanh, hồi hộp, lo lắng, dễ bị chóng mặt hoặc đau đầu.

3. Khi nào thì cần đi bệnh viện kiểm tra?

Người bệnh nên đi khám chuyên khoa Nội tiết hoặc Ung bướu khi có một trong những dấu hiệu sau:

– Phát hiện khối u vùng cổ phát triển nhanh hoặc gây khó thở, khó nuốt.

– Có các triệu chứng nghi ngờ rối loạn chức năng tuyến giáp, như:

– Cường giáp: Tim đập nhanh, lo âu, sút cân, mất ngủ.

– Suy giáp: Trí nhớ suy giảm, táo bón, lạnh người, trầm cảm nhẹ.

– Các biểu hiện đau họng, ho kéo dài không rõ nguyên nhân, khàn tiếng, mệt mỏi kéo dài.

Tóm lại, xuất phát điểm của tuyến giáp lành tính thường liên quan đến các yếu tố như rối loạn hormone, di truyền, thiếu i-ốt hoặc viêm nhiễm kéo dài. Dù là tổn thương không ác tính, u tuyến giáp lành tính vẫn cần được theo dõi định kỳ và điều trị phù hợp để tránh biến chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Đừng quên thăm khám sớm tại các cơ sở y tế uy tín để phát hiện và kiểm soát tốt các vấn đề về tuyến giáp ngay từ giai đoạn đầu.