Các phương pháp chẩn đoán phát hiện sớm ung thư gan

Ung thư gan là một căn bệnh nguy hiểm, thường tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi đã bước sang giai đoạn muộn, khiến quá trình điều trị gặp nhiều thách thức. Tuy vậy, nếu phát hiện sớm ung thư gan và điều trị đúng hướng, người bệnh vẫn có khả năng kiểm soát tình trạng sức khỏe. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin về các phương pháp chẩn đoán, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe định kỳ.

1. Dấu hiệu thường gặp khi phát hiện sớm ung thư gan

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường của cơ thể là bước đầu tiên và quan trọng để phát hiện ung thư gan. Mặc dù các triệu chứng này có thể không đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, nhưng việc chú ý và đi khám kịp thời sẽ giúp ích rất nhiều.

1.1. Những triệu chứng chính phổ biến khi có dấu hiệu của u gan

Khi gan bắt đầu có vấn đề do sự xuất hiện của khối u, cơ thể có thể phát ra một số tín hiệu cảnh báo. Một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy là sự thay đổi màu sắc ở da và mắt. Da có thể trở nên vàng hơn, đặc biệt là phần lòng trắng của mắt, thường kèm theo ngứa da, nước tiểu sẫm màu và phân nhạt màu hơn bình thường. Đây là những triệu chứng của vàng da.

Bên cạnh đó, người bệnh có thể trải qua tình trạng giảm cân không chủ đích và mất cảm giác ngon miệng, ngay cả khi chỉ ăn một lượng nhỏ cũng cảm thấy no. Cảm giác mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng hoặc cảm giác không khỏe nói chung, đôi khi giống như bị cảm cúm, cũng là những triệu chứng thường gặp. Ngoài ra, việc sờ thấy một khối u hoặc cảm giác đầy tức ở vùng bụng phía bên phải, dưới xương sườn, cũng là một dấu hiệu đáng lưu tâm.

1.2. Triệu chứng khác hiếm hơn cần chú ý

Ngoài các triệu chứng phổ biến kể trên, vẫn có những biểu hiện ít gặp hơn nhưng có thể là tín hiệu cảnh báo tổn thương nghiêm trọng trong gan:

– Đầy hơi dữ dội, đau ở vai phải

– Thay đổi nội tiết tố bất thường như phì đại tuyến vú ở nam giới

– Tình trạng sốt âm ỉ kéo dài mà không xác định được nguyên nhân cụ thể

– Ngứa da toàn thân hoặc nổi mẩn

– Suy nhược, hoa mắt, chóng mặt do hạ đường huyết

– Da ửng đỏ bất thường do tăng hồng cầu

– Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa tái phát nhiều lần

Lưu ý: Những triệu chứng trên không nhất thiết là biểu hiện của ung thư gan, tuy nhiên bạn vẫn nên đi khám khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường kéo dài.

2. Phương pháp chẩn đoán thường thấy để phát hiện sớm ung thư gan

2.1. Xét nghiệm máu là bước đầu có thể chẩn đoán ung thư gan

Xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong việc sàng lọc và hỗ trợ chẩn đoán phát hiện sớm ung thư gan. Hai chỉ số đặc biệt được quan tâm trong xét nghiệm máu liên quan đến ung thư gan là AFP và PIVKA II

AFP là một loại protein có thể tăng cao trong máu khi gan gặp tổn thương hoặc có tế bào ung thư. Các ngưỡng AFP giúp đánh giá như sau:

– AFP

– 10-200 ng/ml: nghi ngờ ung thư gan

– 200-500 ng/ml: Có thể bị ung thư gan hoặc viêm gan mạn tính.

– AFP > 500 ng/ml: nghi ngờ ung thư tế bào gan, ung thư tinh hoàn hoặc ung thư buồng trứng

Xét nghiệm PIVKA II: có độ nhạy cao trong chẩn đoán ung thư tế bào gan nguyên phát, với kết quả dương tính khi PIVKA II > 60 mAU/ml.

Các phương pháp hỗ trợ trong quá trình chẩn đoán ung thư gan

– Đánh giá chức năng gan (bilirubin, transaminase…)

– Chỉ số trong công thức máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu)

– Xét nghiệm viêm gan B, C

– Chức năng đông máu

– Kiểm tra đường huyết, cholesterol

Mặc dù xét nghiệm máu không thể xác định chính xác có ung thư hay không, nhưng là công cụ quan trọng để đưa ra các chỉ định chẩn đoán chuyên sâu tiếp theo.

2.2. Phương pháp chẩn đoán phát hiện sớm ung thư gan bằng hình ảnh

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ nhìn rõ các cấu trúc bên trong gan, phát hiện và đánh giá kích thước, vị trí của khối u.

Siêu âm gan: Đây là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cơ bản, nhanh chóng và dễ thực hiện. Siêu âm sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh của gan, giúp phát hiện khối u. Trong ung thư gan, siêu âm có thể thấy các khối u có biểu hiện tăng âm với viền sáng quanh u. Tuy nhiên, siêu âm chỉ phát hiện được các khối u có kích thước lớn do độ phân giải hình ảnh hạn chế. Kết quả siêu âm thường được kết hợp với xét nghiệm máu để sàng lọc ban đầu và có thể dùng để hướng dẫn sinh thiết khối u gan

Chụp CT (Cắt lớp vi tính): cho hình ảnh rõ nét về gan, giúp đánh giá chính xác vị trí, kích thước, hình dạng của khối u và mạch máu xung quanh. Phương pháp này rất hiệu quả với khối u từ 1cm trở lên. CT 3 pha giúp quan sát sự thay đổi ngấm thuốc của gan theo thời gian, hỗ trợ phân biệt tổn thương lành hay ác tính.

Chụp MRI: có độ nhạy cao hơn so với CT, đặc biệt hiệu quả trong trường hợp khối u nhỏ hoặc khi siêu âm, CT chưa rõ ràng. MRI 3 pha hoặc MRI mạch máu giúp đánh giá mức độ xâm lấn của khối u và tổn thương trong gan rõ ràng hơn.

2.3. Sinh thiết để phát hiện sớm ung thư gan

Sinh thiết gan được coi là phương pháp cuối cùng và chính xác nhất để chẩn đoán xác định ung thư gan. Đây là thủ thuật lấy một mẫu mô nhỏ từ gan để các nhà giải phẫu bệnh học xem dưới kính hiển vi, tìm kiếm các dấu hiệu của tế bào ung thư.

– Sinh thiết kim nhỏ: Sử dụng một kim mỏng để lấy mẫu dịch, mô hoặc tế bào.

– Sinh thiết lõi kim: Sử dụng một kim lớn hơn một chút để lấy mẫu mô.

– Nội soi ổ bụng: Một thủ thuật phẫu thuật để quan sát các cơ quan bên trong bụng. Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ trên bụng và đưa một ống nhỏ, có đèn (ống nội soi) vào để quan sát và lấy mẫu mô.

Mặc dù có độ chính xác cao, sinh thiết thường được thực hiện khi các phương pháp khác không đủ cơ sở để đưa ra chẩn đoán.

3. Yếu tố ảnh hưởng tới chẩn đoán u gan

Việc phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm không chỉ phụ thuộc vào các kỹ thuật chẩn đoán mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như:

– Tình trạng gan nền: Những người có tiền sử viêm gan B, C mạn tính hoặc xơ gan có nguy cơ cao bị ung thư gan, cần được kiểm tra định kỳ.

– Thể trạng chung của người bệnh: Bao gồm sức khỏe tổng quát, khả năng miễn dịch, chức năng gan và các cơ quan khác.

– Kích thước và vị trí khối u: Những khối u nhỏ, nằm sâu trong mô gan thường khó phát hiện hơn bằng siêu âm hay CT.

– Mức độ phát triển của bệnh: Các phương pháp chẩn đoán càng phát huy hiệu quả khi bệnh chưa di căn.

Phát hiện sớm ung thư gan đóng vai trò then chốt trong việc điều trị và kiểm soát bệnh. Với sự phát triển của y học, các phương pháp chẩn đoán như xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết đã giúp tăng tỉ lệ phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm đáng kể. Tuy nhiên, điều quan trọng vẫn là sự chủ động từ mỗi người: kiểm tra sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư nếu có yếu tố nguy cơ, và lắng nghe những thay đổi từ cơ thể.