Triệu chứng bệnh Crohn là gì, nguyên nhân và điều trị

Bệnh Crohn là một dạng viêm ruột mạn tính, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ đoạn nào trong ống tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn. Đây là một trong những bệnh lý tiêu hóa phức tạp, có thể gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng và biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm triệu chứng bệnh Crohn là yếu tố then chốt giúp người bệnh kiểm soát tình trạng bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống và hạn chế rủi ro sức khỏe lâu dài.

1. Giải thích bệnh Crohn là gì?

Bệnh Crohn hay còn gọi là viêm ruột từng vùng, là một rối loạn viêm mạn tính ảnh hưởng đến đường tiêu hóa. Không giống như những bệnh viêm ruột khác, Crohn có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào của hệ tiêu hóa nhưng phổ biến nhất vẫn là đoạn cuối ruột non và đoạn đầu của đại tràng.

Tình trạng viêm trong bệnh Crohn có thể lan sâu vào các lớp mô của thành ruột, gây đau, tiêu chảy kéo dài, mệt mỏi và giảm cân nghiêm trọng. Đây là một căn bệnh mạn tính, có thể tiến triển từng đợt bùng phát xen kẽ với những giai đoạn bệnh tạm ổn, gây ra không ít khó khăn cho người bệnh trong cuộc sống hàng ngày.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh Crohn

Cho đến hiện tại, nguyên nhân chính xác gây ra bệnh Crohn vẫn chưa được y học xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy sự kết hợp của yếu tố di truyền, bất thường trong hệ miễn dịch và tác động từ môi trường sống có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Một số người có tiền sử gia đình mắc bệnh Crohn sẽ có nguy cơ cao hơn. Bên cạnh đó, các phản ứng miễn dịch bất thường của cơ thể cũng có thể khiến hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các tế bào trong ống tiêu hóa. Ngoài ra, thói quen hút thuốc, chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, căng thẳng kéo dài cũng được cho là có liên quan đến sự tiến triển của bệnh.

3. Triệu chứng bệnh Crohn điển hình

Một trong những thách thức lớn khi điều trị bệnh Crohn là triệu chứng có thể khởi phát âm thầm hoặc xuất hiện đột ngột, không có dấu hiệu cảnh báo rõ ràng. Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng bệnh Crohn cũng rất đa dạng, từ nhẹ đến nặng, khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa thông thường.

3.1. Triệu chứng bệnh Crohn ở đường tiêu hóa

Trong giai đoạn hoạt động, người bệnh thường gặp phải tình trạng đau âm ỉ vùng bụng dưới, tiêu chảy kéo dài nhiều lần trong ngày, kèm theo cảm giác mệt mỏi và chán ăn. Một số trường hợp có thể xuất hiện sốt nhẹ, loét miệng, sụt cân nhanh chóng dù ăn uống đầy đủ. Ngoài ra, phân có thể lẫn máu hoặc dịch nhầy, gây lo lắng cho người bệnh.

3.2. Triệu chứng ngoài đường tiêu hóa

Không chỉ giới hạn ở các triệu chứng tiêu hóa, bệnh Crohn ở thể nặng còn gây ra nhiều biểu hiện ngoài đường ruột như viêm da, viêm khớp, viêm mắt hoặc các rối loạn chức năng gan mật.

Ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên, bệnh Crohn còn có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và sinh dục. Việc chậm lớn hoặc dậy thì muộn có thể là dấu hiệu cảnh báo quan trọng cần được theo dõi và can thiệp kịp thời.

3.3. Biến chứng nguy hiểm của bệnh Crohn

Nếu không được kiểm soát hiệu quả, bệnh Crohn có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng. Tình trạng viêm kéo dài có thể gây loét thành ruột, dẫn đến tắc nghẽn, hình thành sẹo và làm hẹp lòng ruột. Một số người bệnh còn xuất hiện lỗ rò, đặc biệt tại khu vực gần hậu môn, gây đau đớn và dễ nhiễm trùng.

Nứt hậu môn là một biến chứng phổ biến khác, thường gây đau khi đi đại tiện và có thể dẫn đến chảy máu. Ngoài ra, do tiêu chảy kéo dài và khả năng hấp thụ dinh dưỡng bị giảm, người bệnh Crohn thường rơi vào trạng thái suy dinh dưỡng, thiếu máu và loãng xương.

Một số nghiên cứu còn cho thấy bệnh Crohn làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ung thư đại trực tràng nếu không được theo dõi và kiểm soát chặt chẽ. Thậm chí, một số loại thuốc điều trị Crohn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, kéo theo rủi ro ung thư hạch hoặc ung thư da.

4. Phương pháp chẩn đoán bệnh Crohn

Để xác định chính xác bệnh Crohn, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng kết hợp với các kỹ thuật cận lâm sàng hiện đại. Xét nghiệm máu là bước đầu giúp phát hiện tình trạng thiếu máu hoặc nhiễm trùng. Đồng thời, xét nghiệm phân cũng được thực hiện để kiểm tra sự hiện diện của máu hoặc các dấu hiệu viêm trong phân.

Các kỹ thuật hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc cộng hưởng từ (MRI) giúp đánh giá mức độ tổn thương tại ruột. Nội soi đại tràng là phương pháp quan trọng để quan sát trực tiếp niêm mạc ruột, đồng thời lấy mẫu sinh thiết nhằm chẩn đoán mô bệnh học.

Trong một số trường hợp khó phát hiện tổn thương ruột non, bác sĩ có thể chỉ định nội soi viên nang để ghi lại hình ảnh bên trong đường tiêu hóa. Nhờ những công cụ chẩn đoán hiện đại này, bác sĩ có thể phân loại mức độ bệnh Crohn và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

5. Hướng điều trị bệnh Crohn hiện nay

Mặc dù bệnh Crohn chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn, tuy nhiên các tiến bộ trong y học hiện đại đã giúp kiểm soát tốt triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tùy vào mức độ bệnh và đáp ứng của cơ thể, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Đa số người bệnh Crohn được điều trị ban đầu bằng thuốc. Các loại thuốc chống viêm như corticosteroid có tác dụng làm giảm tình trạng viêm tại ruột. Nếu triệu chứng nặng hoặc không đáp ứng với thuốc kháng viêm, bác sĩ có thể sử dụng thêm thuốc ức chế miễn dịch để ngăn hệ miễn dịch tấn công mô ruột.

Một số trường hợp có thể cần sử dụng kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng hoặc điều trị lỗ rò. Người bệnh tiêu chảy nhiều cần được bù nước và điện giải kịp thời, đồng thời thực hiện chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất. Việc bổ sung vitamin B12, sắt, canxi và vitamin D cũng rất quan trọng nhằm ngăn ngừa thiếu máu và hỗ trợ sức khỏe xương khớp.

Trong những trường hợp bệnh tiến triển phức tạp, không đáp ứng điều trị nội khoa, phẫu thuật có thể được cân nhắc để cắt bỏ đoạn ruột bị tổn thương. Tuy nhiên, phẫu thuật không loại bỏ hoàn toàn bệnh và người bệnh vẫn cần dùng thuốc sau đó để ngăn tái phát.

6. Cách phòng ngừa và kiểm soát bệnh Crohn hiệu quả

Bên cạnh việc điều trị y tế, người bệnh Crohn nên xây dựng lối sống khoa học để kiểm soát triệu chứng hiệu quả hơn. Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng và thực phẩm chế biến sẵn là điều cần thiết. Đồng thời, người bệnh nên tránh hút thuốc, giảm căng thẳng và nghỉ ngơi hợp lý để hỗ trợ quá trình hồi phục.

Khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị từ bác sĩ là yếu tố quan trọng giúp duy trì bệnh ở thể ổn định. Việc theo dõi sát sao các biểu hiện mới cũng giúp phát hiện sớm các biến chứng, từ đó xử lý kịp thời và hiệu quả.
Triệu chứng bệnh Crohn có thể âm thầm hoặc dữ dội, nhưng đều tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện kịp thời. Hiểu rõ các dấu hiệu bệnh, chủ động đi khám và tuân thủ điều trị sẽ giúp người bệnh sống khỏe mạnh, hạn chế biến chứng và giữ vững chất lượng cuộc sống.