Nóng rát bao tử ợ chua: Nguyên nhân và cách khắc phục

Ngày cập nhật: 12/08/2025

Chia sẻ:

Nóng rát bao tử ợ chua là tình trạng khá phổ biến, gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Người bệnh thường cảm thấy vùng thượng vị bỏng rát, kèm theo vị chua hoặc đắng trào lên cổ họng, đặc biệt sau khi ăn no hoặc nằm ngay sau bữa ăn. Nếu kéo dài, tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý dạ dày – thực quản cần được điều trị sớm.

1. Nóng rát bao tử ợ chua là gì?

Nóng rát bao tử là cảm giác bỏng rát, khó chịu ở vùng thượng vị (giữa ngực, ngay dưới xương ức), thường lan lên cổ hoặc họng. Ợ chua là hiện tượng dịch vị axit trào ngược lên thực quản, tạo cảm giác chua hoặc đắng trong miệng.

Khi hai triệu chứng này xuất hiện cùng lúc, nguyên nhân thường liên quan đến trào ngược dạ dày – thực quản hoặc viêm loét dạ dày tá tràng. Axit dịch vị dư thừa và sự suy yếu của cơ thắt thực quản dưới khiến dịch vị dễ dàng đi ngược lên trên, gây ra nóng rát và ợ chua.

Nóng rát bao tử kèm ợ chua thường do trào ngược

2. Nguyên nhân gây nóng rát dạ dày và ợ chua

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng này, trong đó phổ biến nhất gồm:

2.1. Thói quen ăn uống không hợp lý

Ăn quá no hoặc ăn quá nhanh.

Dùng nhiều thực phẩm cay, chua, chiên rán, nhiều dầu mỡ.

Uống nhiều cà phê, trà đặc, rượu bia, nước ngọt có gas.

Ăn tối muộn rồi đi ngủ ngay.

2.2. Stress và áp lực kéo dài

Căng thẳng tâm lý làm tăng tiết axit dịch vị, gây kích thích niêm mạc dạ dày và làm tăng nguy cơ nóng rát bao tử ợ chua.

2.3. Bệnh lý dạ dày – thực quản

Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Cơ thắt thực quản dưới yếu, không đóng kín khiến dịch vị trào lên.

Viêm loét dạ dày tá tràng: Niêm mạc bị tổn thương do axit, vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) hoặc thuốc NSAIDs.

Thoát vị hoành: Dạ dày trượt lên qua cơ hoành, làm tăng nguy cơ trào ngược.

2.4. Các yếu tố khác

Mang thai (hormone progesterone làm giãn cơ thắt thực quản).

Béo phì, mỡ bụng nhiều.

Sử dụng thuốc chống viêm, corticoid kéo dài.

Thói quen ăn uống bất lợi với nhiều đồ chiên rán dễ gây bệnh dạ dày, nóng bao tử

3. Triệu chứng đi kèm nóng dạ dày và ợ chua

Ngoài nóng rát bao tử ợ chua, người bệnh có thể gặp các triệu chứng liên quan như: Ợ hơi, ợ đắng, cảm giác nghẹn ở cổ. Cùng với đó là tình trạng đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn hoặc nôn. Nhiều trường hợp còn bị ho khan, khàn tiếng (do axit kích thích thanh quản). Hoặc đau tức ngực, nhất là khi cúi xuống hoặc nằm. Nếu triệu chứng kéo dài trên 2 tuần, tái phát nhiều lần hoặc kèm sút cân, nuốt nghẹn, nôn ra máu… cần đi khám ngay để loại trừ ung thư dạ dày – thực quản.

4. Nguy cơ biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Nóng rát bao tử ợ chua không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng:

Viêm thực quản: Niêm mạc thực quản bị axit ăn mòn, dễ gây loét và chảy máu.

Hẹp thực quản: Sẹo xơ khiến lòng thực quản hẹp lại, gây khó nuốt.

Barrett thực quản: Biến đổi tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Loét dạ dày – tá tràng: Axit bào mòn sâu vào thành dạ dày.

5. Cách khắc phục và điều trị

5.1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn

Ăn thành nhiều bữa nhỏ, nhai kỹ, không ăn quá no.

Tránh thực phẩm cay, chua, nhiều dầu mỡ, chocolate, cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas.

Không nằm ngay sau khi ăn, nên chờ ít nhất 2–3 giờ.

Kê cao đầu giường 10–15cm nếu hay trào ngược ban đêm.

Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục nhẹ nhàng.

Giảm stress bằng thiền, yoga, hít thở sâu.

5.2. Sử dụng thuốc (theo chỉ định bác sĩ)

Sau khi thăm khám lâm sàng và làm các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn một số thuốc. Trong đó có thuốc giảm tiết axit – Nhóm ức chế bơm proton (PPI). Bên cạnh đó có thuốc kháng histamin H2: Ranitidin, famotidin. Hay thuốc trung hòa axit (Antacid), thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày. Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc lâu dài vì có thể che lấp triệu chứng và gây tác dụng phụ.

5.3. Điều trị nguyên nhân

Nếu do vi khuẩn HP: Điều trị phác đồ kháng sinh kết hợp PPI và bismuth.

Nếu do thuốc NSAIDs: Ngưng hoặc đổi thuốc an toàn hơn.

Nếu do thoát vị hoành hoặc GERD nặng: Có thể cần can thiệp phẫu thuật.

Nội soi dạ dày chẩn đoán hiệu quả các tổn thương tại dạ dày.

6. Một số mẹo có thể giúp giảm bớt chứng ợ chua, nóng dạ dày

Uống một ly nước ấm hoặc sữa ít béo để làm dịu niêm mạc.

Dùng gừng tươi, mật ong hoặc trà hoa cúc.

Ăn chuối chín hoặc bột yến mạch để trung hòa bớt axit.

Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tạm thời, không thay thế điều trị y khoa.

7. Khi nào cần đi khám ngay?

Bạn nên tìm đến bác sĩ khi:

Triệu chứng nóng rát bao tử ợ chua kéo dài trên 2 tuần dù đã thay đổi chế độ ăn.

Đau nhiều, nôn ra máu, phân đen.

Sụt cân không rõ nguyên nhân.

Nuốt nghẹn, nuốt đau.

Phát hiện sớm và điều trị đúng sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Tóm lại, nóng rát bao tử ợ chua là dấu hiệu thường gặp nhưng không nên chủ quan. Phần lớn trường hợp có thể cải thiện bằng việc điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và điều trị đúng nguyên nhân. Để bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa, hãy lắng nghe cơ thể, hạn chế thói quen xấu và thăm khám định kỳ khi có bất kỳ bất thường nào.