Nguyên nhân bị trĩ ngoại và những điều cần biết

Trĩ ngoại ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Nhiều người thường băn khoăn nguyên nhân bị trĩ ngoại là gì, tại sao lại xuất hiện và có thể phòng ngừa bằng cách nào. Việc nắm rõ yếu tố nguy cơ không chỉ giúp bạn hiểu đúng về bệnh mà còn là cơ sở để thay đổi lối sống, hạn chế tái phát và chủ động điều trị kịp thời.

1. Nguyên nhân bị trĩ ngoại: Yếu tố nào tăng nguy cơ bị trĩ ngoại?

Trĩ ngoại hình thành chủ yếu do sự giãn quá mức của các đám rối tĩnh mạch quanh hậu môn. Khi máu không lưu thông thuận lợi, áp lực tăng dần, các búi tĩnh mạch sẽ phình to và lòi ra bên ngoài. Có nhiều nguyên nhân khiến tình trạng này xảy ra:

2.1. Chế độ dinh dưỡng kém khoa học gây táo bón và trĩ ngoại

Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn tới trĩ ngoại chính là thói quen ăn uống thiếu cân bằng. Khi khẩu phần ăn ít chất xơ, thiếu rau xanh, hoa quả tươi và không bổ sung đủ nước, hệ tiêu hóa dễ bị rối loạn, đặc biệt là tình trạng táo bón. Táo bón buộc người bệnh phải gắng sức rặn khi đại tiện, khiến áp lực dồn nén lên tĩnh mạch vùng hậu môn. Lâu dần, các tĩnh mạch này giãn nở bất thường và hình thành búi trĩ. Bên cạnh đó, chế độ ăn quá nhiều thịt đỏ, gia vị cay nóng hoặc thường xuyên sử dụng đồ uống có cồn cũng làm rối loạn tiêu hóa, tạo điều kiện cho trĩ ngoại phát triển nhanh hơn.

2.2. Ảnh hưởng từ tính chất công việc

Đặc thù nghề nghiệp cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc trĩ ngoại. Những người làm văn phòng, ngồi bất động trong nhiều giờ liền hoặc ít vận động khiến máu khó lưu thông ở vùng chậu, từ đó dẫn đến tình trạng ứ trệ tuần hoàn và phình giãn tĩnh mạch hậu môn. Trong khi đó, người lao động nặng như bốc vác, thường xuyên nâng hoặc mang vác vật nặng lại tạo ra áp lực mạnh lên ổ bụng, làm gia tăng nguy cơ hình thành búi trĩ. Ngoài ra, các thói quen không tốt như ngồi xổm lâu, rặn mạnh khi đi vệ sinh hoặc quan hệ tình dục qua đường hậu môn cũng có thể gây tổn thương, khiến trĩ ngoại dễ khởi phát.

2.3. Tác động từ thai nhi trong thai kỳ

Ở phụ nữ mang thai, sự phát triển của thai nhi khiến tử cung chèn ép trực tràng cũng như hệ tĩnh mạch vùng chậu. Điều này làm cản trở dòng máu lưu thông, dẫn đến giãn tĩnh mạch và nguy cơ trĩ ngoại gia tăng.

2.4. Các yếu tố khác

Ngoài những nguyên nhân trên, một số bệnh lý mạn tính cũng có thể tác động gián tiếp đến trĩ ngoại. Chẳng hạn, người bị rối loạn tiêu hóa lâu ngày, bệnh đường hô hấp với triệu chứng ho kéo dài, hoặc gặp tình trạng tiểu khó thường xuyên phải gắng sức, đều tạo áp lực lên vùng bụng dưới và hậu môn. Khi áp lực này lặp lại nhiều lần, tĩnh mạch hậu môn bị suy yếu, từ đó dễ hình thành búi trĩ ngoại.

3. Triệu chứng nhận biết trĩ ngoại

Trĩ ngoại thường biểu hiện khá rõ ràng ngay từ giai đoạn sớm. Người bệnh sẽ cảm thấy đau rát, ngứa ngáy và có khối nhỏ lòi ra quanh hậu môn. Ban đầu khối này mềm, nhưng về sau có thể to dần, gây vướng víu và khó chịu khi ngồi hoặc vận động. Một số trường hợp, búi trĩ bị thắt nghẹt, máu đông tụ lại tạo thành cục máu đông gây đau dữ dội. Đây là dấu hiệu cảnh báo bệnh đã tiến triển nặng, cần thăm khám và xử lý kịp thời.

Ngoài ra, trĩ ngoại còn gây chảy máu khi đi đại tiện. Ban đầu máu xuất hiện ít, chỉ dính trên giấy vệ sinh hoặc lẫn trong phân. Nhưng nếu bệnh kéo dài, máu có thể chảy nhiều hơn, gây thiếu máu và suy nhược cơ thể. Người bệnh thường có cảm giác ẩm ướt, khó chịu quanh hậu môn, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày.

4. Biến chứng nguy hiểm của trĩ ngoại

Nếu không được điều trị sớm, trĩ ngoại có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Một trong những biến chứng thường gặp là viêm nhiễm hậu môn do vệ sinh không đảm bảo. Các búi trĩ lòi ra ngoài dễ tiếp xúc với vi khuẩn, tạo điều kiện cho nhiễm trùng phát triển. Người bệnh có thể bị sưng đau, mưng mủ và ngứa rát kéo dài. Thuyên tắc tĩnh mạch hậu môn cũng là biến chứng nguy hiểm khi cục máu đông hình thành trong búi trĩ, gây đau dữ dội, thậm chí hoại tử nếu không xử lý.

Trĩ ngoại kéo dài còn ảnh hưởng lớn đến tâm lý và đời sống sinh hoạt. Người bệnh thường e ngại, mất tự tin và ngại quan hệ tình dục. Tình trạng chảy máu kéo dài cũng có thể dẫn đến thiếu máu mạn tính, làm suy giảm sức khỏe toàn thân. Đây là lý do tại sao việc hiểu rõ nguyên nhân bị trĩ ngoại và điều trị sớm lại quan trọng đến vậy.

5. Phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

5.1. Chẩn đoán – điều trị

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám trực tiếp vùng hậu môn, kết hợp với các xét nghiệm cần thiết nếu nghi ngờ có bệnh lý kèm theo. Trĩ ngoại thường dễ nhận biết hơn trĩ nội vì búi trĩ lòi hẳn ra ngoài. Sau khi xác định tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Điều trị trĩ ngoại có thể bắt đầu bằng các phương pháp bảo tồn như thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường chất xơ, uống nhiều nước và duy trì vận động hợp lý. Thuốc bôi và thuốc uống được chỉ định nhằm giảm đau, chống viêm và cải thiện lưu thông máu. Nếu bệnh tiến triển nặng, búi trĩ to, gây đau nhiều hoặc chảy máu nhiều, các thủ thuật can thiệp như đốt trĩ Laser Diode hoặc phẫu thuật sẽ được áp dụng.

5.2. Biện pháp phòng ngừa

Phòng ngừa trĩ ngoại chủ yếu dựa vào thay đổi lối sống. Người bệnh nên tập thói quen đi đại tiện đều đặn, không nhịn và không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh. Chế độ dinh dưỡng cần bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế thực phẩm cay nóng, dầu mỡ. Uống đủ nước mỗi ngày giúp làm mềm phân, giảm nguy cơ táo bón – nguyên nhân bị trĩ ngoại phổ biến. Bên cạnh đó, duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga hoặc bơi lội sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm áp lực lên vùng hậu môn.

Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng và ngủ đủ giấc cũng là yếu tố quan trọng. Với những người làm việc văn phòng hoặc phải ngồi nhiều, nên đứng dậy vận động nhẹ sau mỗi 1 – 2 giờ để giảm áp lực tĩnh mạch. Phụ nữ sau sinh cần chú ý vệ sinh hậu môn đúng cách, kết hợp chế độ ăn giàu chất xơ để phòng ngừa tái phát trĩ ngoại.

6. Kết luận

Việc hiểu rõ nguyên nhân bị trĩ ngoại sẽ giúp mỗi người chủ động hơn trong phòng ngừa và điều trị bệnh. Đây không chỉ là vấn đề sức khỏe đơn thuần mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Ngay khi xuất hiện triệu chứng, bạn nên thăm khám sớm để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp. Thay đổi lối sống khoa học, kết hợp chế độ ăn uống hợp lý và vận động thường xuyên chính là chìa khóa giúp hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh và ngăn ngừa tái phát.