Viêm gan B là bệnh lý truyền nhiễm gây ra bởi virus viêm gan B hay còn gọi là HBV. Bệnh có tốc độ lan truyền nhanh chóng, đặc biệt có thể lây truyền từ mẹ sang con nên mục đích chính của mũi tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh là giúp ngăn ngừa nguy cơ trẻ nhiễm bệnh từ mẹ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, trẻ sơ sinh khi được tiêm phòng viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh sẽ đem lại hiệu quả miễn dịch lớn.
Menu xem nhanh:
1. Tầm quan trọng của tiêm ngừa viêm gan B cho trẻ sơ sinh
1.1. Bệnh viêm gan B và những di chứng nguy hiểm
Viêm gan B là bệnh lý truyền nhiễm gây ra bởi virus viêm gan B hay còn gọi là HBV. Bệnh có tốc độ lan truyền nhanh chóng thông qua 3 con đường chính là từ mẹ sang con, đường máu và tình dục.
Viêm gan B được xếp vào danh sách bệnh có độ nguy hiểm cao do ít biểu hiện thành triệu chứng rõ ràng, khiến người bệnh chủ quan và khó phát hiện bản thân đã mắc bệnh. Trong nhiều trường hợp, bệnh chỉ được phát giác khi đã trở nặng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan.
Nếu không được điều trị kịp thời hoặc điều trị không hiệu quả, bệnh sẽ dẫn đến biến chứng xơ gan trong vòng 20 năm hoặc sớm hơn. Bên cạnh đó, virus viêm gan B làm tăng nguy cơ tăng sinh tế bào gan ác tính xuyên suốt thời gian diễn biến viêm gan thành xơ gan, hệ quả thành biến chứng ung thư trong vòng 10 năm sau xơ gan.
1.2. Tầm quan trọng của tiêm phòng viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh
Hằng năm trên thế giới có ít nhất 1 triệu người tử vong do các bệnh lý liên quan đến gan. Gần một phần ba dân số thế giới nhiễm HBV trong đó khoảng 400 triệu người mắc bệnh gan mãn tính. Tại Việt Nam, tỉ lệ nhiễm HBV dao động từ 10-20%, trong đó phần lớn (10-16%) là phụ nữ có thai và (2-6%) trẻ em. Hiện nay viêm gan B chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do đó việc tiêm phòng đầy đủ cho mọi đối tượng, đặc biệt là trẻ nhỏ là biện pháp phòng bệnh hiệu quả tối ưu..
Tuy nhiên tại sao cần tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh mà không đợi muộn hơn? Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, trẻ sơ sinh khi được tiêm phòng viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh sẽ đem lại hiệu quả miễn dịch lớn. Không chỉ riêng Việt Nam mà 81 quốc gia khác trên thế giới cũng đang áp dụng tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ đầu, trong đó có cả các nước phát triển như Mỹ, Canada,…
Do HBV có thể lây từ mẹ sang con nên mục đích chính của việc tiêm phòng viêm gan B trong 24 giờ đầu cho trẻ là giúp ngăn ngừa nguy cơ trẻ nhiễm bệnh từ mẹ. Trẻ sơ sinh nếu mắc viêm gan B có nguy cơ tử vong lên đến 25% và biến chứng sang các bệnh mãn tính như xơ gan, ung thư gan,… lên tới 90%. Vì vậy càng sớm tiêm phòng viêm gan B cho trẻ càng tốt. Nếu tiêm trong vòng 24 giờ sau sinh, khả năng miễn dịch của trẻ với HBV từ mẹ là 85 – 90%. Khả năng miễn dịch giảm dần theo từng ngày nếu tiêm muộn hơn và gần như biến mất vào ngày thứ 7 sau sinh.
Mục đích chính của việc tiêm phòng viêm gan B trong 24 giờ đầu cho trẻ là giúp ngăn ngừa nguy cơ trẻ nhiễm bệnh từ mẹ.
2. Phác đồ tiêm mũi tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh
2.1. Phác đồ tiêm mũi tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh: Trong 24 giờ đầu sau sinh
Sử dụng vắc xin viêm gan B với bản chất vắc xin là kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B với các lưu ý:
– Lịch tiêm: Tiêm 1 mũi trong 24 giờ đầu sau sinh, tiêm tại bệnh viện trẻ sinh ra.
– Liều dùng: 0.5ml/ 1 liều.
– Đường dùng: Tiêm bắp.
2.2. Phác đồ tiêm mũi tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh: Trong những tháng tiếp theo
Sử dụng vắc xin Engerix B 0.5ml (Bỉ/GSK) với bản chất vắc xin là kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B với các lưu ý:
– Đối tượng sử dụng: Trẻ sơ sinh đến 19 tuổi.
– Lịch tiêm thông thường: Tiêm 3 mũi theo phác đồ 0-1-6 tháng.
– Lịch tiêm nhanh khi đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh: Tiêm 4 mũi theo phác đồ 0 – 1 – 2 – 12 tháng.
– Lịch tiêm nhanh hơn với đối tượng di chuyển đến vùng dịch cao hoặc tiêm chủng vắc xin viêm gan B trong 1 tháng trước khi khởi hành: Tiêm 4 mũi cơ bản theo phác đồ 0 – 7 – 21 ngày và mũi thứ 4 vào tháng thứ 12 sau mũi đầu tiên.
– Liều dùng: 0.5ml.
– Đường dùng: Tiêm bắp.
– Liều nhắc lại theo khuyến cáo tại Việt Nam: Sau 5 – 8 năm.
– Với những đối tượng đang thẩm phân máu hoặc suy giảm miễn dịch, sau tiêm đợt chủng ngừa cơ bản không đạt được nồng độ kháng thể bảo vệ (lớn hơn 10IU/L) cần tiêm liều bổ sung.
– Trường hợp đã biết hoặc được cho là phơi nhiễm với HBV: Tiêm Engerix B liều đầu tiên cùng với globulin miễn dịch kháng viêm gan B tại các vị trí khác nhau theo phác đồ 0 – 1 – 2 – 12 tháng.
Sử dụng vắc xin Heberbiovac HB 1ml (Cuba/CIGB) với bản chất vắc xin là kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B với các lưu ý:
– Đối tượng sử dụng: Trẻ trên 10 tuổi và người lớn.
– Lịch tiêm thông thường: Tiêm 3 mũi theo phác đồ 0-1-6 tháng.
– Lịch tiêm nhanh khi đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh: Tiêm 4 mũi theo phác đồ 0 – 1 – 2 – 12 tháng.
– Lịch tiêm nhanh hơn với đối tượng di chuyển đến vùng dịch cao hoặc tiêm chủng vắc xin viêm gan B trong 1 tháng trước khi khởi hành: Tiêm 4 mũi cơ bản theo phác đồ 0 – 7 – 21 ngày và mũi thứ 4 vào tháng thứ 12 sau mũi đầu tiên.
– Liều dùng: 1ml/ 1 liều.
– Đường dùng: Tiêm bắp.
Người lớn có nhu cầu tiêm phòng viêm gan B có thể sử dụng vắc xin Heberbiovac HB 1ml.
2.3. Điều kiện và lưu ý khi tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh
Có thể thực hiện tiêm vắc xin phòng viêm gan B trong vòng 24 giờ đầu sau sinh đối với những trẻ đạt các điều kiện sau:
– Nhịp thở ổn định.
– Da dẻ hồng hào.
– Không phát hiện bất thường.
– Trẻ bú tốt.
Ngược lại, các trường hợp dưới đây không nên thực hiện tiêm phòng viêm gan B trong 24 giờ đầu:
– Trẻ có dị tật bẩm sinh.
– Trẻ ốm, sốt.
– Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc bị ảnh hưởng sức khỏe do các yếu tố trong quá trình sinh gồm mẹ đẻ khó, ngạt nước ối,… cần được giám sát và nhận chỉ định từ bác sĩ chuyên môn mới được tiêm phòng.
Nhìn chung, vắc xin phòng viêm gan B sẽ có hiệu quả tối ưu nếu trẻ sơ sinh được tiêm phòng trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Trong trường hợp quên không tiêm hoặc chưa đạt đủ điều kiện để tiêm phòng thì cần tiêm bổ sung ngay khi có thể trong vòng 7 ngày sau sinh, càng sớm càng tốt.
Nếu sau 7 ngày trẻ vẫn chưa thực hiện tiêm phòng viêm gan B thì không cần tiêm vắc xin viêm gan B đơn giá nữa mà khi đủ 2 tháng tuổi sẽ tiêm 3 mũi vắc xin 5 trong 1 ComBE Five, mỗi mũi cách nhau 1 tháng để phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib và viêm gan B hoặc tiêm vắc xin 6 trong 1 Infanrix hexa để phòng 5 bệnh trên và bại liệt.
Nếu sau 7 ngày trẻ vẫn chưa tiêm phòng viêm gan B thì không cần tiêm vắc xin viêm gan B đơn giá nữa mà khi đủ 2 tháng tuổi sẽ thực hiện tiêm vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1.
Trên đây là những thông tin về tiêm phòng viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Nếu bạn có nhu cầu tư vấn thêm về tiêm chủng, hãy liên hệ Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI để được hỗ trợ nhé.
