Ợ chua sôi bụng là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải, có thể xuất hiện sau khi ăn hoặc khi bụng đói. Tuy nhiên, nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, kéo dài, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là những bệnh lý liên quan đến dạ dày và thực quản.Vậy ợ chua sôi bụng xuất phát từ nguyên nhân nào? Có nguy hiểm không? Khi nào cần đi khám bác sĩ? Hãy cùng tìm hiểu nhé
Menu xem nhanh:
1. Ợ chua sôi bụng là gì?
1.1. Ợ chua là gì?
Ợ chua là tình trạng trào ngược axit dạ dày lên thực quản, kèm theo cảm giác nóng rát ở vùng thượng vị (trên rốn) và vị chua trong miệng. Khi axit tiếp xúc với niêm mạc thực quản, nó có thể gây kích ứng, khó chịu và nếu kéo dài có thể dẫn đến viêm thực quản hoặc các biến chứng nguy hiểm khác.
1.2. Sôi bụng là gì?
Sôi bụng là âm thanh phát ra từ dạ dày và ruột khi hệ tiêu hóa đang hoạt động. Đây là hiện tượng bình thường do nhu động ruột co bóp để đẩy thức ăn, dịch tiêu hóa và không khí di chuyển trong đường ruột. Tuy nhiên, nếu bụng sôi kèm theo các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón, có thể là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa.
1.3. Khi nào ợ chua đi kèm với sôi bụng?
Ợ chua và sôi bụng có thể xảy ra đồng thời trong các trường hợp sau:
– Sau khi ăn quá nhiều thực phẩm khó tiêu, đồ cay nóng, dầu mỡ hoặc uống nhiều đồ uống có ga.
– Khi bị rối loạn tiêu hóa do căng thẳng, stress hoặc ăn uống không đúng giờ giấc.
– Khi mắc các bệnh lý về dạ dày như trào ngược dạ dày – thực quản, viêm loét dạ dày hoặc hội chứng ruột kích thích.
Nếu hiện tượng này chỉ diễn ra thỉnh thoảng và không gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, bạn có thể điều chỉnh bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Nhưng nếu nó xảy ra thường xuyên, hãy chú ý theo dõi và đi khám sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Ợ chua sôi bụng là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải, có thể xuất hiện sau khi ăn hoặc khi bụng đói.
2. Nguyên nhân gây ợ chua sôi bụng
2.1. Nguyên nhân sinh lý
Những nguyên nhân này thường liên quan đến chế độ ăn uống và lối sống, bao gồm:
2.1.1. Ăn uống không khoa học
– Ăn quá nhanh, nhai không kỹ khiến dạ dày phải làm việc nhiều hơn để tiêu hóa thức ăn, dễ dẫn đến đầy hơi, sôi bụng và ợ chua.
– Ăn quá no hoặc ăn sát giờ đi ngủ có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, dễ gây trào ngược axit.
– Sử dụng quá nhiều thực phẩm kích thích như đồ ăn cay nóng, rượu bia, cà phê có thể làm tăng tiết axit, gây ợ chua.
2.1.2. Căng thẳng, stress kéo dài
– Stress làm tăng tiết axit dạ dày, gây ra hiện tượng trào ngược, dẫn đến ợ chua.
– Rối loạn hệ thần kinh ruột có thể khiến nhu động ruột hoạt động không ổn định, gây sôi bụng và khó tiêu.
2.2. Nguyên nhân bệnh lý (do rối loạn tiêu hóa)
Nếu ợ chua sôi bụng xảy ra thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như:
2.2.1. Trào ngược dạ dày – thực quản
– Cơ vòng thực quản dưới bị suy yếu, không đóng kín khiến axit trào ngược lên thực quản, gây ợ chua và nóng rát vùng ngực.
– Triệu chứng đi kèm: cảm giác chua trong miệng, đau rát họng, khó nuốt, ho dai dẳng, đầy hơi.
2.2.2. Viêm loét dạ dày – tá tràng
– Nguyên nhân: Vi khuẩn H. pylori, lạm dụng thuốc giảm đau NSAIDs, chế độ ăn uống không hợp lý.
– Triệu chứng: đau vùng thượng vị, buồn nôn, chán ăn, sụt cân, đầy hơi, ợ chua.
2.2.3. Hội chứng ruột kích thích
Là rối loạn chức năng của ruột, không có tổn thương thực thể nhưng gây sôi bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
2.2.4. Thiếu enzyme tiêu hóa
Khi cơ thể không sản xuất đủ enzyme tiêu hóa, thức ăn không được phân hủy hiệu quả, gây đầy hơi, sôi bụng, khó tiêu.
Những nguyên nhân gây ra thường liên quan đến chế độ ăn uống và lối sống
3. Ợ chua sôi bụng có nguy hiểm không?
3.1. Biến chứng có thể gặp
Nếu không điều trị sớm, ợ chua sôi bụng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:
– Viêm thực quản: Axit trào ngược liên tục làm tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến viêm loét, thậm chí ung thư thực quản.
– Suy dinh dưỡng, sụt cân: Rối loạn tiêu hóa kéo dài có thể làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, gây sụt cân, cơ thể suy nhược.
– Xuất huyết tiêu hóa: Viêm loét dạ dày nặng có thể gây chảy máu, dẫn đến nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.
3.2. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên đi khám nếu thấy xuất hiện các triệu chứng sau:
– Ợ chua sôi bụng kéo dài hơn 2 tuần.
– Đau bụng dữ dội, buồn nôn, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Khó nuốt, cảm giác nuốt nghẹn khi ăn.
4. Cách chẩn đoán chính xác ợ chua sôi bụng
Để xác định nguyên nhân chính xác gây ợ chua sôi bụng, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp chẩn đoán dưới đây:
4.1. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng của bệnh nhân, bao gồm tần suất ợ chua, cảm giác nóng rát, đau tức vùng thượng vị, mức độ sôi bụng cũng như yếu tố khởi phát. Đồng thời, bác sĩ có thể kiểm tra thực thể vùng bụng để phát hiện dấu hiệu căng tức hay bất thường nào khác.
4.2. Nội soi tiêu hóa
Nội soi dạ dày – thực quản là phương pháp quan trọng giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày để phát hiện viêm loét, tổn thương hoặc dấu hiệu của trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Kết quả nội soi giúp đánh giá mức độ tổn thương và loại trừ các bệnh lý khác như viêm loét dạ dày, ung thư dạ dày.
4.3. Đo áp lực nhu động thực quản HRM
Đây là phương pháp đánh giá chức năng nhu động thực quản bằng cách đo áp lực tại nhiều vị trí khác nhau. HRM giúp phát hiện rối loạn vận động thực quản – một nguyên nhân có thể gây ợ chua kéo dài mà không phải do trào ngược thông thường.
4.4. Đo pH thực quản 24 giờ
Đây là phương pháp giúp đo lường lượng axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản trong vòng 24 giờ. Một ống thông nhỏ được đưa vào thực quản và kết nối với thiết bị ghi dữ liệu để theo dõi độ pH. Kết quả đo pH thực quản giúp đánh giá chính xác mức độ trào ngược và mối liên quan giữa trào ngược với các triệu chứng ợ chua, sôi bụng mà người bệnh gặp phải.
4.5. Xét nghiệm Hp (Helicobacter pylori)
Vi khuẩn HP là tác nhân gây viêm loét dạ dày, làm tăng tiết axit, góp phần gây ra ợ chua sôi bụng. Việc xét nghiệm HP có thể thực hiện qua test hơi thở, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân hoặc sinh thiết qua nội soi.
HRM giúp phát hiện rối loạn vận động thực quản – một nguyên nhân có thể gây ợ chua kéo dài mà không phải do trào ngược thông thường.
5. Cách khắc phục và phòng ngừa ợ chua sôi bụng
5.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống
– Ăn chậm, nhai kỹ để giảm áp lực cho dạ dày.
– Tránh ăn quá no hoặc ăn sát giờ đi ngủ.
– Hạn chế thực phẩm kích thích như rượu bia, đồ cay nóng.
5.2. Thay đổi thói quen sinh hoạt
Không nằm ngay sau khi ăn, nên đi bộ nhẹ nhàng để hỗ trợ tiêu hóa.
Giữ tinh thần thoải mái, giảm tình trạng căng thẳng bằng các hoạt động như yoga, thiền.
Tập thể dục thường xuyên nhằm cải thiện chức năng tiêu hóa.
5.3. Điều trị y tế
Nếu tình trạng kéo dài, bác sĩ có thể kê thuốc giảm tiết axit, bổ sung enzyme tiêu hóa hoặc điều trị vi khuẩn H. pylori nếu có nhiễm trùng.
Ợ chua sôi bụng có thể là hiện tượng bình thường do chế độ ăn uống, nhưng nếu kéo dài, nó có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống, thay đổi lối sống và khám bác sĩ kịp thời sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này hiệu quả.
