Ợ chua là một triệu chứng khá phổ biến ở phụ nữ. Đây là hiện tượng xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát ở ngực và cổ họng. Dù ợ chua không phải là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng nếu tình trạng kéo dài và không được điều trị đúng cách, nó có thể gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu nguyên nhân, cách chẩn đoán và các phương pháp điều trị phổ biến cho tình trạng ợ chua ở phụ nữ.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây ợ chua ở phụ nữ
1.1 Thay đổi hormone
Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ợ chua ở phụ nữ là do thay đổi nội tiết tố, đặc biệt trong các giai đoạn như mang thai, kinh nguyệt và tiền mãn kinh. Trong quá trình mang thai, lượng hormone progesterone tăng cao khiến cơ vòng thực quản dưới (LES) – cơ giữ axit trong dạ dày – bị giãn ra, tạo điều kiện cho axit trào ngược lên. Điều này giải thích tại sao nhiều phụ nữ mang thai thường gặp triệu chứng ợ chua, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba.
Ngoài ra, trong chu kỳ kinh nguyệt, sự biến đổi nồng độ estrogen và progesterone cũng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra hiện tượng trào ngược axit và ợ chua.
Thay đổi hormone, lo âu cẳng thẳng, chế độ ăn uống không hợp lý là những nguyên nhân khiến phụ nữ bị ợ chua.
1.2 Chế độ ăn uống và lối sống
Thực phẩm và thói quen ăn uống cũng là nguyên nhân chính gây ra tình trạng ợ chua ở phụ nữ. Một số loại thực phẩm như cà phê, socola, rượu, đồ cay nóng và thức ăn nhiều dầu mỡ có thể kích thích sản xuất axit trong dạ dày và làm giảm khả năng hoạt động của cơ vòng thực quản dưới. Bên cạnh đó, việc ăn quá nhanh, ăn nhiều thức ăn cùng lúc hoặc ăn khuya cũng khiến hệ tiêu hóa làm việc kém hiệu quả, làm tăng nguy cơ ợ chua.
Ngoài ra, việc hút thuốc lá và tiêu thụ các đồ uống có cồn cũng có thể làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, từ đó dẫn đến hiện tượng trào ngược axit.
1.3 Tình trạng căng thẳng và lo âu
Căng thẳng và lo âu cũng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, làm tăng nguy cơ ợ chua. Khi phụ nữ trải qua tình trạng căng thẳng kéo dài, cơ thể tiết ra cortisol – một loại hormone stress – có thể làm tăng tiết axit dạ dày và làm giảm khả năng hoạt động của cơ vòng thực quản dưới. Từ đó, axit dễ dàng trào ngược lên thực quản và gây ra triệu chứng ợ chua.
1.4 Các vấn đề y khoa
Ngoài các yếu tố trên, ợ chua ở phụ nữ còn có thể liên quan đến một số vấn đề sức khỏe khác như bệnh trào ngược dạ dày-thực quản (GERD), viêm loét dạ dày, thoát vị hoành hoặc bệnh lý túi mật. Đặc biệt, GERD là một trong những nguyên nhân chính gây ra triệu chứng ợ chua kéo dài ở nhiều người.
2. Cách chẩn đoán tình trạng ợ chua ở phụ nữ
2.1 Tự đánh giá triệu chứng ợ chua
Chẩn đoán tình trạng ợ chua bắt đầu từ việc tự đánh giá các triệu chứng. Các triệu chứng phổ biến của ợ chua bao gồm cảm giác nóng rát ở ngực, đau rát ở cổ họng, vị chua trong miệng, khó nuốt và ho kéo dài. Nếu những triệu chứng này xuất hiện thường xuyên, đặc biệt sau khi ăn hoặc khi nằm xuống, có khả năng bạn đang gặp phải vấn đề trào ngược axit dạ dày.
2.2 Khám sức khỏe và trao đổi với bác sĩ
Khi các triệu chứng kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, việc tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ là cần thiết. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh lý, thói quen ăn uống và lối sống để đưa ra những nhận định ban đầu.
2.3 Nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng
Nội soi là phương pháp chẩn đoán phổ biến để kiểm tra tình trạng trào ngược axit. Nhờ ống nội soi gắn camera được đưa vào thực quản, dạ dày, tá tràng, các bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, từ đó phát hiện những tổn thương do axit gây ra hoặc các vấn đề liên quan khác như viêm loét, thoát vị hoành.
Nội soi thường được chỉ định khi triệu chứng ợ chua kéo dài, không đáp ứng với điều trị hoặc có các dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng như sụt cân không rõ nguyên nhân, nôn ra máu hoặc khó nuốt.
2.4 Kiểm tra pH thực quản chẩn đoán ợ chua ở phụ nữ
Để đánh giá mức độ trào ngược axit, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện kiểm tra pH thực quản. Đây là phương pháp đo lượng axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản trong một khoảng thời gian nhất định. Phương pháp này thường được sử dụng khi có nghi ngờ về GERD nhưng nội soi không phát hiện tổn thương rõ rệt.
Có nhiều phương pháp chẩn đoán ợ chua ở phụ nữ.
2.5 Đo áp lực thực quản
Phương pháp đo áp lực thực quản được sử dụng để đánh giá chức năng của cơ vòng thực quản dưới. Nếu cơ vòng này hoạt động kém, axit dạ dày sẽ dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra triệu chứng ợ chua. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc xác định nguyên nhân gây ợ chua ở những trường hợp phức tạp.
Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc là một trong số ít bệnh viện ở miền Bắc ứng dụng phương pháp đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ vào quy trình chẩn đoán các bệnh lý tiêu hóa. Các máy đo này được nhập khẩu từ Mỹ và được sử dụng bởi đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm của Thu Cúc TCI, đảm bảo sự an toàn và thoải mái tối đa. Bên cạnh đó, các công nghệ nội soi hiện đại, chụp X-quang kỹ thuật số cũng góp phần mang đến kết quả chính xác.
3. Phương pháp điều trị ợ chua
3.1 Điều chỉnh chế độ ăn uống giúp giảm ợ chua ở phụ nữ
Một trong những biện pháp đầu tiên và hiệu quả nhất để kiểm soát ợ chua là thay đổi chế độ ăn uống. Phụ nữ nên tránh xa các thực phẩm kích thích sản xuất axit như cà phê, đồ cay nóng, rượu và thức ăn nhiều dầu mỡ. Thay vào đó, nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ, rau xanh và thực phẩm nhẹ dễ tiêu hóa như chuối, bánh mì nướng, yến mạch và sữa chua.
Bên cạnh đó, việc ăn chậm, nhai kỹ và chia nhỏ bữa ăn trong ngày cũng giúp ngăn ngừa tình trạng trào ngược axit do làm giảm áp lực cho dạ dày.
3.2 Thay đổi thói quen sinh hoạt
Thói quen sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát ợ chua. Việc duy trì cân nặng hợp lý, tránh nằm ngay sau khi ăn, và giữ đầu cao khi ngủ sẽ giúp ngăn ngừa axit trào ngược. Ngoài ra, hạn chế hút thuốc và tránh tiêu thụ rượu bia cũng là những biện pháp cần thiết.
3.3. Sử dụng thuốc
Nếu thay đổi chế độ ăn uống và lối sống không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để giảm triệu chứng ợ chua. Các loại thuốc phổ biến bao gồm thuốc kháng axit, thuốc ức chế bơm proton (PPI) và thuốc chẹn H2. Những loại thuốc này giúp giảm lượng axit sản xuất trong dạ dày, từ đó làm giảm triệu chứng ợ chua. Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian uống thuốc, đồng thời theo dõi các phản ứng khi sử dụng thuốc để báo với bác sĩ khi có bất thường và điều chỉnh phù hợp.
Một số loại thuốc có thể được chỉ định để làm giảm tình trạng ợ chua.
3.4. Phẫu thuật
Trong những trường hợp bệnh nghiêm trọng và các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét nhằm củng cố cơ vòng thực quản dưới, ngăn ngừa axit trào ngược lên thực quản.
Ợ chua là triệu chứng phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt trong các giai đoạn có sự thay đổi hormone hoặc do các yếu tố lối sống và chế độ ăn uống. Việc chẩn đoán và điều trị ợ chua kịp thời không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn như viêm thực quản hay loét dạ dày. Để duy trì sức khỏe tiêu hóa tốt, phụ nữ cần chú ý đến thói quen ăn uống, lối sống và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế khi cần thiết.
