Ợ chua là một vấn đề sức khỏe phổ biến mà nhiều người gặp phải, nhưng ít người hiểu rõ về tác hại của nó cũng như cách chẩn đoán. Ợ chua không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Bài viết này sẽ tìm hiểu ợ chua có tác hại gì và cách chẩn đoán để giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và có biện pháp xử lý kịp thời.
Menu xem nhanh:
1. Ợ chua là gì?
Ợ chua là hiện tượng trào ngược dịch vị từ dạ dày lên thực quản, gây cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng. Triệu chứng này thường xảy ra sau khi ăn, đặc biệt là sau khi ăn những thực phẩm gây kích thích như đồ ăn cay, chua, béo hoặc uống các loại đồ uống có ga. Ợ chua còn có thể đi kèm với các triệu chứng khác như khó tiêu, buồn nôn, và đau bụng.
2. Ợ chua có tác hại gì đối với sức khỏe và cuộc sống của người bệnh?
2.1 Ợ chua có tác hại gì? – Gây tổn thương thực quản
Ợ chua thường xuyên có thể gây tổn thương thực quản. Dịch vị dạ dày có tính axit cao, khi trào ngược lên thực quản sẽ gây ra hiện tượng viêm thực quản. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm thực quản có thể dẫn đến loét thực quản hoặc thậm chí là ung thư thực quản.
2.2 Rối loạn giấc ngủ
Ợ chua thường xảy ra vào ban đêm, gây rối loạn giấc ngủ. Người bị ợ chua có thể bị thức giấc giữa đêm do cảm giác nóng rát hoặc buồn nôn, làm giảm chất lượng giấc ngủ và dẫn đến tình trạng mệt mỏi, kém tập trung vào ban ngày.
2.3 Giảm chất lượng cuộc sống
Ợ chua kéo dài gây khó chịu và lo lắng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh có thể phải thay đổi thói quen ăn uống, hạn chế các hoạt động yêu thích và thậm chí là tránh các bữa ăn xã giao, làm giảm chất lượng cuộc sống.
2.4 Hạn chế khả năng làm việc
Rối loạn giấc ngủ và cảm giác khó chịu do ợ chua có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu tập trung, và giảm hiệu suất làm việc.
2.5 Ợ chua có tác hại gì? – Dấu hiệu nguy cơ bệnh lý
Ợ chua kéo dài có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng khác như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), hoặc thậm chí là ung thư dạ dày. Những bệnh lý này nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm.
Ợ chua có thể gây tổn thương thực quản, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
3. Nguyên nhân gây ợ chua
3.1 Thực phẩm và đồ uống
Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể gây ợ chua bao gồm thức ăn cay, chua, béo, sôcôla, cà phê, đồ uống có ga và rượu. Những thực phẩm này kích thích sản xuất axit dạ dày và làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới, dễ gây trào ngược axit.
3.2 Thói quen sinh hoạt
Thói quen ăn uống không lành mạnh, ăn quá no, ăn đêm muộn, nằm ngay sau khi ăn và hút thuốc lá đều có thể làm tăng nguy cơ ợ chua.
3.3 Căng thẳng
Căng thẳng và lo lắng có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày, dẫn đến ợ chua. Người bị căng thẳng thường có xu hướng ăn uống không điều độ và ít vận động, cũng là yếu tố góp phần gây ợ chua.
3.4 Các bệnh lý tiêu hóa
Các bệnh lý tiêu hóa như viêm loét dạ dày, viêm thực quản hoặc trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) là những nguyên nhân phổ biến gây ợ chua.
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) là một trong những nguyên nhân chính gây ợ chua.
4. Cách chẩn đoán ợ chua
Chẩn đoán nguyên nhân và mức độ ợ chua rất quan trọng đối với việc điều trị. Thông thường các bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc hỏi về triệu chứng và lịch sử bệnh lý của bạn. Những câu hỏi thường bao gồm: khi nào bạn bị ợ chua, tần suất và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng hay liệu có yếu tố nào làm giảm hoặc tăng triệu chứng không. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chẩn đoán phù hợp gồm:
4.1 Nội soi thực quản – dạ dày
Nội soi là phương pháp phổ biến để chẩn đoán các vấn đề liên quan đến ợ chua. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống mềm có gắn camera nhỏ để quan sát bên trong thực quản và dạ dày, từ đó phát hiện các tổn thương hoặc viêm nhiễm.
4.2 Kiểm tra chức năng thực quản
– Đo pH thực quản 24 giờ
Phương pháp này giúp đo lường mức độ axit tại thực quản trong một khoảng thời gian nhất định, thông thường là 24 giờ. Dựa vào mức độ axit trong thực quản, các bác sĩ có thể xác định có trình trạng trào ngược axit dạ dày – thực quản hay không và xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh.
– Đo áp lực nhu động thực quản độ phân giải cao
Đo áp lực thực quản độ phân giải cao còn được gọi là đo HRM thực quản. Phương pháp này giúp kiểm tra vận động của thực quản, bao gồm hoạt động của cơ thắt thực quản dưới. Từ đó giúp đánh giá chức năng thực quản, hỗ trợ chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ợ chua.
Cả hai phương pháp chuyên sâu này đang được áp dụng tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc với hệ thống máy đo nhập khẩu từ Mỹ vô cùng hiện đại, an toàn, giúp mang lại hiệu quả chẩn đoán tối ưu. Đội ngũ bác sĩ giỏi thăm khám và đưa ra các chỉ định phù hợp, kết luận chính xác, các kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm sẽ thực hiện phương pháp này một cách nhẹ nhàng, thoải mái.
4.3 Chụp X-quang
Chụp X-quang thực quản và dạ dày có thể giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc, chẳng hạn như thoát vị hoành hoặc hẹp thực quản – những nguyên nhân có thể gây ợ chua.
Đo pH thực quản 24 giờ là một trong những phương pháp chẩn đoán nguyên nhân gây ợ chua.
5. Phương pháp điều trị và phòng ngừa ợ chua
5.1 Thay đổi thói quen ăn uống
Tránh các loại thực phẩm và đồ uống gây kích thích axit dạ dày. Nên ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn quá no một lần. Tránh ăn đêm muộn và nằm ngay sau khi ăn.
5.2 Thay đổi thói quen sinh hoạt
Nâng cao đầu khi ngủ để giảm nguy cơ trào ngược axit. Hạn chế tối đa việc hút thuốc và uống rượu. Tập thể dục đều đặn để duy trì cân nặng hợp lý.
5.3 Dùng thuốc
Các loại thuốc như thuốc kháng axit, thuốc ức chế bơm proton (PPI) và thuốc chẹn H2 có thể giúp giảm triệu chứng ợ chua. Tuy nhiên, cần sử dụng các loại thuốc trên theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả cao và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
5.4 Điều trị bệnh lý cơ bản
Nếu ợ chua là do các bệnh lý tiêu hóa như viêm loét dạ dày hoặc GERD, cần điều trị triệt để các bệnh lý này. Bác sĩ có thể đề xuất các liệu pháp điều trị phù hợp như thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm hoặc thậm chí phẫu thuật nếu cần thiết.
Ợ chua là một triệu chứng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ vì có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Hiểu rõ về tác hại của ợ chua và cách chẩn đoán sẽ giúp bạn phát hiện và điều trị kịp thời, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ các biến chứng nguy hiểm. Hãy chú ý đến thói quen ăn uống và sinh hoạt hàng ngày, và đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ khi có các triệu chứng bất thường để được tư vấn và điều trị đúng cách.
