Nuốt nghẹn là hiện tượng người bệnh khó nuốt, cảm giác thức ăn hoặc nước uống bị tắc nghẽn ở cổ họng hoặc ngực. Đây là triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh lý khác nhau và có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Tuy nhiên, một số người lại gặp phải tình trạng nuốt nghẹn nhiều hơn vào chiều tối. Điều này có thể do các nguyên nhân sinh lý, bệnh lý hoặc yếu tố liên quan đến thói quen sinh hoạt. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các nguyên nhân gây nuốt nghẹn về chiều và cách xử trí hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Các nguyên nhân gây nuốt nghẹn về chiều
1.1 Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) – Nguyên nhân phổ biến gây nuốt nghẹn về chiều
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nuốt nghẹn, đặc biệt là vào buổi chiều hoặc tối. Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, nó có thể gây kích thích niêm mạc thực quản, gây ra cảm giác nóng rát, đau ngực và nuốt nghẹn. Triệu chứng này thường trở nên tồi tệ hơn vào buổi chiều, khi người bệnh ăn uống hoặc nằm nghỉ sau bữa ăn.
Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân thường cảm thấy khó chịu hơn vào chiều tối do dạ dày hoạt động nhiều hơn trong ngày và sau các bữa ăn chính, áp lực trong dạ dày có thể tăng lên, dễ dàng gây trào ngược.
Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân gây nuốt nghẹn về chiều.
1.2 Các bệnh lý thực quản gây nuốt nghẹn về chiều
Những vấn đề về thực quản như viêm thực quản, co thắt thực quản hay u thực quản cũng có thể gây ra nuốt nghẹn. Khi bị tổn thương hoặc viêm nhiễm, thực quản có thể bị co lại, gây khó khăn trong việc di chuyển thức ăn xuống dạ dày. Các triệu chứng này thường nặng hơn vào chiều tối khi thực quản đã bị kích thích hoặc viêm trong suốt cả ngày.
Co thắt thực quản là tình trạng các cơ trong thành thực quản co bóp bất thường, làm cho việc nuốt trở nên khó khăn. Người bệnh có thể cảm thấy đau ngực hoặc có cảm giác nghẹn khi nuốt, đặc biệt sau khi ăn.
1.3 Căng thẳng
Căng thẳng và lo âu là một yếu tố có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm cảm giác nuốt nghẹn. Vào buổi chiều hoặc tối, sau một ngày dài làm việc hoặc đối mặt với nhiều vấn đề trong cuộc sống, bạn thường có xu hướng căng thẳng hơn, khiến cơ thể trở nên nhạy cảm hơn với các triệu chứng sinh lý. Việc căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến chức năng của thực quản và dạ dày, làm cho tình trạng nuốt nghẹn trở nên tồi tệ hơn.
1.4 Thói quen ăn uống không lành mạnh
Việc ăn uống vào chiều tối với khẩu phần lớn, ăn quá nhanh hoặc không nhai kỹ có thể gây áp lực lên dạ dày và thực quản, dẫn đến nuốt nghẹn. Thức ăn khó tiêu hóa hoặc uống nhiều nước trong bữa ăn cũng là những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.
Ngoài ra, việc ăn uống quá muộn trước khi đi ngủ có thể gây trào ngược dạ dày, vì khi nằm, axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản hơn. Điều này không chỉ gây khó chịu mà còn làm tăng nguy cơ nuốt nghẹn.
1.5 Khối u hoặc tổn thương vùng cổ họng
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, các khối u ở cổ họng hoặc tuyến giáp cũng có thể gây chèn ép và làm tắc nghẽn đường dẫn thức ăn, gây ra triệu chứng nuốt nghẹn. Những khối u này có thể lành tính hoặc ác tính và cần được phát hiện, điều trị sớm.
1.6 Lão hóa và các bệnh lý liên quan đến tuổi tác
Ở người cao tuổi, chức năng của cơ thực quản thường suy giảm, dẫn đến việc thức ăn khó di chuyển từ miệng xuống dạ dày. Các bệnh lý như Parkinson, đột quỵ, hoặc thoái hóa thần kinh cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng nuốt, gây ra hiện tượng nuốt nghẹn, đặc biệt là vào chiều tối khi người bệnh đã mệt mỏi sau cả ngày dài.
2. Cách xử trí tình trạng nuốt nghẹn về chiều
Để điều trị nuốt nghẹn một cách hiệu quả, cần xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, một số biện pháp dưới đây có thể giúp giảm bớt triệu chứng và ngăn ngừa nuốt nghẹn.
2.1 Điều chỉnh chế độ ăn uống
– Ăn chậm, nhai kỹ: Để giảm thiểu nguy cơ nuốt nghẹn, hãy ăn chậm và nhai kỹ thức ăn trước khi nuốt. Điều này giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn và giảm áp lực lên thực quản.
– Tránh ăn quá no: Hạn chế ăn các bữa ăn quá lớn vào buổi chiều tối. Điều này giúp dạ dày không bị căng quá mức, từ đó giảm nguy cơ trào ngược axit.
– Tránh thực phẩm gây trào ngược: Một số thực phẩm như cà phê, đồ cay nóng, thức ăn nhiều dầu mỡ, và đồ uống có ga có thể làm tăng nguy cơ trào ngược và gây nuốt nghẹn.
Ăn uống lành mạnh giúp giảm nguy cơ nuốt nghẹn về chiều.
2.2 Thay đổi thói quen sinh hoạt
– Không nằm ngay sau khi ăn: Để tránh trào ngược axit, không nên nằm nghỉ ngay sau khi ăn. Hãy chờ ít nhất 2-3 giờ sau bữa ăn trước khi đi ngủ.
– Kê cao gối khi ngủ: Nếu bạn thường bị nuốt nghẹn do trào ngược, kê cao gối hoặc nâng phần đầu giường khi ngủ có thể giúp giảm triệu chứng.
– Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh: Ăn đúng giờ, tránh ăn quá muộn vào buổi tối sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn và giảm nguy cơ nuốt nghẹn.
2.3 Giảm căng thẳng
– Thư giãn: Dành thời gian để thư giãn và giảm căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ nuốt nghẹn do nguyên nhân tâm lý. Các bài tập thở, thiền định hoặc yoga có thể là những phương pháp hữu ích.
– Tham gia hoạt động thể chất: Tập luyện thể dục đều đặn giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và cải thiện chức năng tiêu hóa, từ đó giảm nguy cơ trào ngược axit và nuốt nghẹn.
2.4 Sử dụng thuốc và điều trị y tế
– Thuốc kháng axit: Nếu bạn bị trào ngược axit gây nuốt nghẹn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng axit hoặc thuốc giảm sản xuất axit dạ dày để kiểm soát triệu chứng.
– Phẫu thuật hoặc can thiệp y tế: Trong trường hợp nuốt nghẹn do khối u, tổn thương thực quản hoặc các vấn đề nghiêm trọng khác, phẫu thuật hoặc các biện pháp can thiệp y tế có thể cần thiết để giải quyết nguyên nhân gốc rễ của tình trạng này.
2.5 Kiểm tra sức khỏe
Để phát hiện sớm các vấn đề về thực quản, dạ dày hoặc các bệnh lý tiềm ẩn khác, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi sát các triệu chứng của mình. Điều này giúp bạn ngăn ngừa tình trạng nuốt nghẹn trở nên nghiêm trọng và xử lý kịp thời nếu có bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào.
Nếu triệu chứng nuốt nghẹn kéo dài hoặc nghiêm trọng hơn, bạn nên đi khám để được chẩn đoán chính xác bằng các phương pháp hiện đại như nội soi thực quản – dạ dày, chụp X-quang với barium, đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM), đo pH thực quản 24 giờ… và điều trị đúng cách bằng các phương pháp dùng thuốc, phẫu thuật, vật lý trị liệu tùy từng trường hợp.
Nếu triệu chứng nuốt nghẹn kéo dài hoặc trầm trọng hơn, người bệnh cần đi khám để được chẩn đoán và điều trị đúng hướng.
Tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc, các phương pháp chẩn đoán và điều trị nuốt nghẹn về chiều được chỉ định phù hợp bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm tùy theo từng trường hợp bệnh nhân. Hệ thống thiết bị hiện đại cùng đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo bài bản mang tới cho người bệnh kết quả chính xác và cảm giác thoải mái, an tâm. Nếu có nhu cầu thăm khám, bạn vui lòng liên hệ 1900 55 88 92 để được tư vấn và hỗ trợ.
