Tuyến giáp, một bộ phận quan trọng của hệ thống nội tiết, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát năng lượng, tăng trưởng, và các chức năng quan trọng khác của cơ thể. Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao hơn về bệnh tuyến giáp, và nhiều yếu tố khác nhau có thể góp phần vào sự phát triển của các vấn đề liên quan đến tuyến giáp trong giai đoạn mang thai. Hãy tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này để hiểu về nguy cơ gây bệnh tuyến giáp ở bà bầu nhé.
Bệnh tuyến giáp ở bà bầu không hề đơn giản
Menu xem nhanh:
1. Những thay đổi khi mắc bệnh tuyến giáp ở bà bầu
1.1. Thay đổi về hormone
1.1.1. βhCG (human chorionic gonadotropin)
– Trong 3 tháng đầu thai kỳ, tăng cao βhCG có thể làm giảm nhẹ hóc môn TSH.
– Cường giáp cận lâm sàng là tình trạng thơm cảm TSH dưới giới hạn bình thường, nhưng không ảnh hưởng lớn đến chức năng tuyến giáp.
1.1.2. Estrogen
– Estrogen làm tăng hóc môn tuyến giáp gắn protein trong huyết thanh.
– Hormone tuyến giáp tự do (FT3, FT4) không tăng, không ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.
1.2. Thay đổi về kích thước tuyến giáp
– Kích thước tuyến giáp có thể tăng khoảng 10-15%, gọi là bướu cổ.
– Tỷ lệ này cao hơn ở phụ nữ sống ở vùng núi, nơi có thiếu hụt iodine.
– Siêu âm là biện pháp tốt nhất để phát hiện tăng kích thước tuyến giáp.
1.3. Quy trình kiểm tra và điều trị
– Nếu có tăng kích thước tuyến giáp, thai phụ cần kiểm tra chức năng tuyến giáp để đảm bảo rằng không có vấn đề về chức năng.
– Nếu có bướu cổ và kết quả xét nghiệm chức năng tuyến giáp bình thường, thì cần theo dõi chặt chẽ và không cần điều trị.
– Trong trường hợp có bất thường về chức năng, bác sĩ có thể đề xuất điều trị iodine.
1.4. Chú ý đặc biệt
Nếu thai phụ có thay đổi về kích thước tuyến giáp và/hoặc triệu chứng liên quan, cần đến gặp bác sĩ để đánh giá và theo dõi.
2. Chức năng tuyến giáp đối với mẹ và bé
2.1. Chức năng tuyến giáp ở mẹ
– Chức năng tuyến giáp ảnh hưởng đến sự sản xuất hormone tuyến giáp, bao gồm thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3).
– Những hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì năng lượng, tăng trưởng, và chức năng các cơ quan quan trọng trong cơ thể.
Thai nhi hoàn toàn phụ thuộc vào hormone tuyến giáp của mẹ ở giai đoạn đầu
2.2. Tác động đặc biệt trong 10-12 tuần đầu thai kỳ
Trong giai đoạn này, đứa trẻ hoàn toàn phụ thuộc vào hormone tuyến giáp của mẹ do chưa có khả năng tự sản xuất đủ lượng hormone.
2.3. Tự sản xuất hóc môn tuyến giáp ở bé
Khoảng 3 tháng đầu tiên, cơ thể của thai nhi sẽ bắt đầu tự sản xuất hormone tuyến giáp.
2.4. Phụ thuộc vào lượng i ốt từ mẹ
– Dù đã có khả năng sản xuất hormone tuyến giáp, bé vẫn phải phụ thuộc chính vào lượng I ốt mẹ ăn vào.
– Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo bổ sung 200 mcg I ốt/ngày để đảm bảo chức năng tuyến giáp của cả mẹ và bé.
2.5. Ảnh hưởng đến phát triển bé
– Chức năng tuyến giáp là quan trọng cho sự phát triển toàn diện của bé, đặc biệt là trong việc phát triển hệ thần kinh và hệ tiêu hóa.
2.6. Rủi ro nếu chức năng tuyến giáp kém
– Nếu có rối loạn về chức năng tuyến giáp ở mẹ, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của bé.
– Thiếu hụt I ốt cũng có thể gây ra vấn đề về tuyến giáp ở bé.
2.7. Chăm sóc và theo dõi đặc biệt
Phụ nữ mang thai nên thường xuyên kiểm tra chức năng tuyến giáp để đảm bảo rằng cả mẹ và bé đều nhận được đủ hormone và I ốt cần thiết.
Chức năng tuyến giáp ảnh hưởng sâu sắc đến cả mẹ và bé trong thai kỳ. Việc duy trì một chế độ ăn giàu I ốt và kiểm tra chức năng tuyến giáp định kỳ là quan trọng để đảm bảo sự phát triển và sức khỏe của cả hai.
3. Nguy cơ bệnh tuyến giáp ở bà bầu
3.1. Nguy cơ của basedow và cường tuyến giáp ở bà bầu
– Nguy cơ đẻ non và tiền sản giật: Nguy cơ tăng khi phụ nữ mang thai bị Basedow. Ngoài ra, có thể gặp các vấn đề như suy tim, nhiễm độc giáp cấp.
– Basedow có thể được cải thiện hoặc nặng hơn ở hậu sản: Có thể cải thiện trong 3 tháng cuối thai kỳ. Cũng có thể trở nên nặng hơn sau sinh.
3.2. Nguy cơ của basedow và cường giáp đối với thai nhi
– Cường giáp không kiểm soát tốt dẫn đến các vấn đề như tim bẩm sinh, thai chậm phát triển, đẻ non, thai chết lưu, và dị tật bẩm sinh.
– Tăng cao TSI (kháng thể kích thích tuyến giáp): TSI qua nhau thai và có thể tác động đến tuyến giáp của thai nhi, gây cường giáp ở trẻ sơ sinh. Cần định lượng TSI ở 3 tháng cuối thai kỳ.
3.3. Nguy cơ suy tuyến giáp ở bà bầu
– Gây thiếu máu (hồng cầu giảm), đau cơ, yếu cơ.
– Nguy cơ suy tim sung huyết, tiền sản giật, bất thường về nhau thai.
– Trẻ sinh ra có thể nhẹ cân và chảy máu sau sinh.
– Biến chứng hầu hết xảy ra ở những thai phụ suy giáp nặng.
3.4. Nguy cơ suy giáp đối với em bé
– Hormone tuyến giáp cần thiết cho sự phát triển não trẻ.
– Trẻ sinh ra suy giáp bẩm sinh có thể gặp vấn đề nghiêm trọng về nhận thức và phát triển hệ thống thần kinh.
– Sàng lọc suy giáp bẩm sinh là cần thiết để điều trị sớm.
4. Điều trị bệnh tuyến giáp ở bà bầu
4.1. Điều trị cường tuyến giáp ở bà bầu
4.1.1. Cường giáp nhẹ
Theo dõi chặt chẽ nếu có một số triệu chứng và hormone tăng nhẹ.
4.1.2. Điều trị bằng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp
– Lựa chọn giữa Methimazole (Thyrozol) và PTU.
– Cần theo dõi chặt chẽ để tránh suy giáp cho mẹ và thai nhi.
– Chọn liều thấp và duy trì FT4 ở giới hạn cao của bình thường.
4.1.3. Điều trị bằng thuốc ức chế Bêta giao cảm
– Sử dụng để giảm triệu chứng đánh trống ngực và run do cường giáp.
– Dùng liều nhỏ và tạm thời.
Bệnh tuyến giáp ở bà bầu điều trị bằng thuốc ức chế Bê ta giao cảm
4.2. Điều trị suy giáp ở bà bầu
4.2.1. Sử dụng hóc môn tuyến giáp tổng hợp
– Liều lượng: Tăng liều hóc môn tuyến giáp lên 25-50% khi mang thai, đôi khi có thể tăng gấp đôi tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bà bầu.
– Điều chỉnh tối ưu trước khi mang thai: Bà bầu nên điều chỉnh liều levothyroxine tối ưu trước khi mang thai. Bên cạnh đó bà bầu cần kiểm tra TSH ngay khi có thai để bác sỹ điều chỉnh TSH về mức bình thường.
4.2.2. Theo dõi chức năng tuyến giáp
– Kiểm tra chức năng tuyến giáp mỗi 6-8 tuần trong suốt quá trình mang thai để đảm bảo chức năng tuyến giáp bình thường.
– Nếu có sự thay đổi về liều levothyroxine, bà bầu cần kiểm tra chức năng tuyến giáp sau 4 tuần.
