Gan nhiễm mỡ không do rượu là một bệnh lý phổ biến, xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan, nhưng không liên quan đến việc tiêu thụ rượu. Căn bệnh này thường gặp ở những người có lối sống ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh hoặc mắc các bệnh chuyển hóa như tiểu đường, béo phì. Nếu không được kiểm soát kịp thời, gan nhiễm mỡ không do rượu có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Menu xem nhanh:
1. Gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?
1.1 Định nghĩa và các giai đoạn phát triển của gan nhiễm mỡ không do rượu
Gan nhiễm mỡ không do rượu (tên tiếng Anh: Non-Alcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD) là tình trạng mỡ tích tụ trong gan với tỷ lệ trên 5% trọng lượng gan, nhưng không xuất phát từ nguyên nhân tiêu thụ rượu bia. Đây là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở những người thừa cân, béo phì, mắc tiểu đường hoặc có rối loạn chuyển hóa.
Bệnh gan nhiễm mỡ dạng này tiến triển theo hai giai đoạn chính:
– Gan nhiễm mỡ đơn thuần (tên tiếng Anh: NAFL – Non-Alcoholic Fatty Liver): Đây là giai đoạn đầu của bệnh, khi gan chỉ bị tích tụ mỡ nhưng chưa gây tổn thương hay viêm nhiễm. Ở giai đoạn này, bệnh không gây nguy hiểm ngay, nhưng nếu không kiểm soát tốt có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn.
– Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (tên tiếng Anh: NASH – Non-Alcoholic Steatohepatitis): Khi lượng mỡ trong gan tiếp tục tăng cao, có thể dẫn đến tình trạng viêm và tổn thương tế bào gan. Lúc này, bệnh có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan, suy gan hoặc thậm chí ung thư gan.
Tình trạng dư thừa mỡ trong gan có thể không liên quan đến việc tiêu thụ rượu bia.
1.2 Sự nguy hiểm của gan nhiễm mỡ không do rượu
Nhiều người mắc gan nhiễm mỡ nhưng không biết vì bệnh thường diễn biến âm thầm, ít có triệu chứng rõ rệt. Khi bệnh nặng hơn, người bệnh có thể gặp phải tình trạng mệt mỏi, đau âm ỉ vùng bụng bên phải, chán ăn, vàng da.
Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành xơ gan và suy gan, gây nguy hiểm đến tính mạng. Ngoài ra, bệnh gan nhiễm mỡ dạng này còn có liên quan đến nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như tiểu đường, bệnh tim mạch, cao huyết áp.
2. Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ ngoài rượu
2.1 Chế độ ăn uống thiếu khoa học
Chế độ ăn uống thiếu cân bằng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu. Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đường tinh luyện và thực phẩm chế biến có khả năng làm tăng tích tụ mỡ trong gan.
– Thực phẩm nhiều đường: Đường tinh luyện, nước ngọt có ga và bánh kẹo có thể làm tăng lượng đường trong máu, từ đó kích thích gan chuyển hóa đường thành mỡ.
– Chất béo bão hòa và chất béo trans: Những loại chất béo này có trong đồ chiên rán, thức ăn nhanh và các sản phẩm chế biến sẵn, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
– Tiêu thụ quá nhiều tinh bột: Ăn quá nhiều cơm, bánh mì trắng hoặc mì ống có thể làm tăng lượng insulin trong cơ thể, góp phần tích tụ mỡ trong gan.
2.2 Thừa cân, béo phì
Thừa cân và béo phì là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến gan nhiễm mỡ nói chung. Khi lượng mỡ trong cơ thể vượt quá mức cần thiết, gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa chất béo, dẫn đến sự tích tụ mỡ trong gan.
2.3 Bệnh tiểu đường và rối loạn chuyển hóa
Những người mắc tiểu đường type 2 hoặc mắc hội chứng chuyển hóa có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ. Điều này xảy ra liên quan đến việc cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả (đề kháng insulin), dẫn đến việc mỡ tích tụ nhiều hơn trong gan.
2.4 Yếu tố di truyền và ảnh hưởng từ môi trường
Di truyền cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định ai có nguy cơ cao bị gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu. Nếu gia đình có người mắc bệnh này, khả năng mắc bệnh của các thành viên cũng cao hơn. Ngoài ra, lối sống ít vận động và các yếu tố môi trường như ô nhiễm cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Chế độ ăn nhiều đường và chất béo là nguyên nhân quan trọng gây bệnh gan nhiễm mỡ dù ở bất cứ dạng nào.
3. Cách kiểm soát và điều trị gan nhiễm mỡ nguyên nhân không do rượu
3.1 Thay đổi chế độ ăn uống để kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ
Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng nhất trong việc kiểm soát gan nhiễm không phải do rượu. Người bệnh nên:
– Tăng cường rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt để cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất.
– Hạn chế tối đa việc tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và tinh bột tinh chế.
– Bổ sung các thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá mòi, hạnh nhân để giúp giảm viêm gan.
3.2 Tập luyện thể dục thường xuyên giúp hạn chế sự tích tụ mỡ trong gan
Tập thể dục giúp tăng cường chuyển hóa, đốt cháy mỡ thừa và giảm lượng mỡ trong gan. Các bài tập phù hợp cho người mắc bệnh gan nhiễm mỡ bao gồm:
– Đi bộ nhanh, chạy bộ hoặc đạp xe: Giúp đốt cháy calo, giảm cân và cải thiện sức khỏe tim mạch.
– Tập luyện sức bền: Các bài tập như nâng tạ có thể giúp tăng khối lượng cơ và giảm lượng mỡ trong gan.
3.3 Kiểm soát cân nặng là rất quan trọng trong điều trị gan nhiễm mỡ
Giảm cân là một trong những cách rất hiệu quả để giảm mỡ trong gan. Các nghiên cứu cho thấy, nếu giảm từ 5-10% trọng lượng cơ thể, tình trạng gan nhiễm mỡ có thể được cải thiện đáng kể.
Chuyên gia Gan mật – Thu Cúc TCI tư vấn điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu.
3.4 Sử dụng thuốc theo chỉ định
Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị gan nhiễm mỡ, nhưng một số loại thuốc có thể được sử dụng để kiểm soát các yếu tố nguy cơ liên quan, chẳng hạn như thuốc kiểm soát đường huyết, giảm mỡ máu. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ cần có sự hướng dẫn của bác sĩ.
Chuyên khoa Gan mật – Thu Cúc TCI là một trong những địa chỉ y tế uy tín trong lĩnh vực điều trị gan nhiễm mỡ. Với đội ngũ bác sĩ gan mật hàng đầu, trang thiết bị hiện đại và phương pháp điều trị tiên tiến, Thu Cúc TCI mang đến giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện cho những người mắc bệnh này bao gồm:
– Chẩn đoán nhanh, chính xác: TCI sử dụng các phương pháp xét nghiệm hiện đại như siêu âm đàn hồi mô gan, xét nghiệm sinh hóa gan để đánh giá chính xác tình trạng bệnh.
– Phác đồ điều trị cá nhân hóa: Mỗi bệnh nhân được xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt, giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.
– Hỗ trợ dinh dưỡng và luyện tập: Đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng giúp xây dựng chế độ ăn uống khoa học, kết hợp với hướng dẫn luyện tập phù hợp.
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp vấn đề về gan nhiễm mỡ không do rượu, hãy đến Thu Cúc TCI để được tư vấn và điều trị kịp thời, ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.
