Đau khớp mắt cá chân hay gặp ở những người tham gia hoạt động thể thao hoặc lao động nặng. Bị đau khớp mắt cá chân không nên xem nhẹ, vì nó có thể là dấu hiệu của tình trạng trật khớp, một chấn thương nghiêm trọng ảnh hưởng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị trật khớp mắt cá chân trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Trật khớp mắt cá chân
Trật khớp mắt cá chân là hiện tượng các xương tại khớp mắt cá chân bị lệch khỏi vị trí bình thường do tác động mạnh từ bên ngoài. Vùng mắt cá chân là nơi kết nối giữa xương chày, xương mác của cẳng chân và xương sên của bàn chân. Khớp mắt cá chân có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh sự cân bằng và linh hoạt khi chúng ta đi, chạy hoặc thực hiện các cử động hằng ngày.
Khi khớp này bị trật, không chỉ gây ra cơn đau khớp mắt cá chân mà còn dễ ảnh hưởng đến khả năng di chuyển. Nếu không được điều trị kịp thời, trật khớp mắt cá chân có thể dẫn đến tổn thương nặng nề hơn, như giãn dây chằng, tổn thương các mô mềm, và thậm chí là thoái hóa khớp sớm.
2. Nguyên nhân gây đau khớp mắt cá chân
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến trật khớp mắt cá chân, từ các chấn thương do tai nạn đến những yếu tố thể chất. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
Chấn thương do tai nạn: Các tai nạn giao thông hoặc ngã từ độ cao có thể gây ra một lực lớn tác động lên vùng mắt cá chân, dẫn đến tình trạng trật khớp.
Chấn thương thể thao: Những môn thể thao có cường độ cao như bóng đá, bóng rổ, hoặc chạy đường dài đều có thể gây ra các va chạm mạnh tại vùng chân, làm khớp mắt cá dễ bị lệch. Đặc biệt là khi người chơi không khởi động kỹ hoặc sử dụng giày dép không phù hợp.
Vận động sai tư thế: Những người thường xuyên di chuyển hoặc vận động sai tư thế, chẳng hạn như xoay chân đột ngột hoặc tiếp đất không đều, cũng dễ bị trật khớp mắt cá chân.
Yếu tố tuổi tác: Khi chúng ta già đi, các khớp xương dần mất đi sự dẻo dai và linh hoạt, dễ bị tổn thương hơn khi có tác động từ bên ngoài.
Thoái hóa xương khớp: Những người mắc các bệnh lý về xương khớp như viêm khớp hoặc thoái hóa khớp cũng có nguy cơ cao bị trật khớp do sự suy yếu của hệ cơ và dây chằng quanh khớp.
Thể dục thể thao đặc biệt là chạy lên cầu thang nếu không cẩn thận dễ gây trật mắt cá chân.
3. Biểu hiện trật khớp mắt cá chân
Triệu chứng của trật khớp mắt cá chân thường xuất hiện ngay sau khi chấn thương xảy ra và mức độ nghiêm trọng của chúng có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ tổn thương. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà người bệnh cần chú ý:
3.1 Đau khớp mắt cá chân
Đau nhức mạnh tại vùng mắt cá chân là triệu chứng đầu tiên và rõ rệt nhất. Cơn đau có thể lan rộng xuống bàn chân và lên cẳng chân.
3.2 Sưng và bầm tím
Vùng khớp mắt cá chân sẽ trở nên sưng phồng do máu và dịch tích tụ tại khu vực bị tổn thương. Trong một số trường hợp, vùng da xung quanh khớp có thể bị bầm tím.
3.3 Biến dạng khớp
Khi khớp bị trật, mắt cá chân có thể nhìn thấy rõ sự lệch vị trí, gây ra biến dạng bên ngoài. Điều này có thể nhận thấy bằng mắt thường hoặc khi sờ nắn khớp.
3.4 Khó khăn khi di chuyển
Người bị trật khớp mắt cá chân sẽ gặp khó khăn lớn trong việc di chuyển, thậm chí không thể đặt chân xuống hoặc đứng vững.
3.5 Tê bì hoặc mất cảm giác
Khi các dây thần kinh bị chèn ép do trật khớp, người bệnh có thể cảm thấy tê bì, ngứa ran hoặc mất cảm giác tại vùng mắt cá chân, bàn chân và các ngón chân.
Khi bị trật khớp mắt cá chân bạn sẽ cảm thấy sưng, đau, khó cử động ở vùng mắt cá chân.
4. Những mối nguy hiểm khi bị trật khớp mắt cá chân
Trật khớp mắt cá chân không chỉ gây đau đớn tức thời mà còn tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm nghiêm trọng nếu không được xử lý đúng cách. Một số biến chứng nguy hiểm bao gồm:
Tổn thương dây chằng: Khi khớp bị trật, dây chằng và các mô mềm xung quanh có thể bị kéo giãn hoặc rách. Điều này không chỉ làm gia tăng cơn đau mà còn kéo dài thời gian hồi phục và gây ra các vấn đề mãn tính như viêm khớp.
Thoái hóa khớp sớm: Nếu trật khớp không được điều trị đúng cách, khớp có thể bị tổn thương lâu dài, dẫn đến thoái hóa khớp sớm. Điều này sẽ gây ra đau mãn tính và giảm khả năng vận động.
Mất chức năng khớp: Trong những trường hợp nghiêm trọng, trật khớp mắt cá chân có thể dẫn đến mất hoàn toàn chức năng khớp, khiến người bệnh không thể đi lại bình thường.
Chèn ép dây thần kinh và mạch máu: Khi khớp bị trật, các dây thần kinh và mạch máu có thể bị chèn ép, gây ra tình trạng tê liệt, thiếu máu lưu thông và đau mãn tính.
Khi bị trật khớp bạn nên cố định vùng tổn thương, sau đó đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị càng sớm càng tốt, tránh để lâu tổn thương dễ biến chứng nặng.
5. Cách điều trị trật khớp mắt cá chân
Điều trị trật khớp mắt cá chân cần sự can thiệp y tế kịp thời để đảm bảo khớp được phục hồi đúng cách và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
5.1 Sơ cứu tại chỗ
Ngay khi xảy ra chấn thương, cần giữ cho vùng mắt cá chân ổn định và không di chuyển để tránh làm tổn thương thêm. Người bị thương có thể sử dụng băng cố định hoặc nẹp tạm thời trước khi đến gặp bác sĩ.
5.2 Chườm lạnh khi bị đau khớp mắt cá chân
Chườm lạnh tại vùng bị chấn thương trong 15-20 phút mỗi lần, 2-3 lần mỗi ngày, sẽ giúp giảm sưng và đau. Tuy nhiên, không nên chườm đá trực tiếp lên da mà cần quấn đá trong khăn vải.
5.3 Nắn lại khớp
Bác sĩ sẽ tiến hành nắn lại khớp mắt cá về vị trí ban đầu. Quá trình này thường yêu cầu sự hỗ trợ của thuốc giảm đau hoặc gây mê nhẹ để tránh gây thêm đau đớn cho người bệnh.
5.4 Nẹp cố định hoặc bó bột
Sau khi khớp đã được đặt lại vị trí, bác sĩ có thể sử dụng nẹp hoặc bó bột để cố định khớp, giúp vùng tổn thương lành lại nhanh chóng và ngăn ngừa nguy cơ tái phát.
5.5 Vật lý trị liệu
Sau giai đoạn sơ cứu, người bệnh cần thực hiện các bài tập vật lý trị liệu nhằm phục hồi sự linh hoạt và sức mạnh cho vùng mắt cá chân. Các bài tập này giúp tái tạo khả năng vận động và ngăn ngừa tình trạng teo cơ.
5.6 Phẫu thuật
Trong những trường hợp nghiêm trọng, khi các dây chằng hoặc mô mềm bị tổn thương nặng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để tái tạo và khôi phục chức năng của khớp.
Mặc dù không thể hoàn toàn tránh khỏi nguy cơ trật khớp mắt cá chân, nhưng việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ này như khởi động kỹ trước khi vận động, sử dụng giày phù hợp, cẩn thận khi di chuyển.
