Thoái hóa khớp gối là bệnh lý xương khớp thường xảy ra ở người trung niên và cao tuổi. Đây là tình trạng sụn khớp bị bào mòn, dẫn đến đau nhức, hạn chế vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu thoái hóa khớp gối có vai trò quan trọng trong điều trị và kiểm soát bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về các giai đoạn tiến triển cũng như triệu chứng đặc trưng của thoái hóa khớp gối, từ đó có hướng phòng ngừa và điều trị phù hợp.
Menu xem nhanh:
1. Những điều cần biết về thoái hóa khớp gối
1.1 Thoái hóa khớp gối là gì?
Thoái hóa khớp gối là tình trạng tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn, đi kèm với phản ứng viêm và thay đổi cấu trúc khớp. Khi sụn bị bào mòn, xương dưới sụn cọ sát vào nhau, gây đau đớn, sưng viêm và giảm chức năng vận động. Đây là bệnh lý mạn tính và thường tiến triển theo thời gian nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.
1.2 Các yếu tố nguy cơ gây thoái hóa khớp gối
Có nhiều yếu tố góp phần gây thoái hóa khớp gối, trong đó bao gồm:
– Lão hóa tự nhiên: Tuổi tác cao làm giảm khả năng tái tạo sụn khớp.
– Chấn thương và quá tải khớp: Lao động nặng, chơi thể thao cường độ cao hoặc chấn thương đầu gối có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa.
– Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể quá lớn tạo áp lực lên khớp gối, đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
– Di truyền: Một số người có cấu trúc xương khớp dễ bị tổn thương do yếu tố di truyền.
Ở giai đoạn đầu của thoái hóa khớp, một số triệu chứng mơ hồ có thể xuất hiện như cảm giác cứng khớp buổi sáng, đau nhẹ khi vận động.
2. Các giai đoạn tiến triển của thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối thường được chia thành bốn giai đoạn chính, từ nhẹ đến nặng, dựa trên mức độ tổn thương của sụn khớp và xương dưới sụn.
2.1 Giai đoạn 1: Thoái hóa khớp gối nhẹ
Ở giai đoạn đầu, tổn thương sụn khớp chưa rõ ràng và người bệnh có thể không cảm nhận được sự thay đổi. Một số triệu chứng bất thường ở khớp gối có thể mơ hồ xuất hiện như:
– Cảm giác cứng khớp vào buổi sáng nhưng nhanh chóng thuyên giảm.
– Đôi khi xuất hiện đau nhẹ khi vận động mạnh hoặc đứng lâu.
2.2 Giai đoạn 2: Thoái hóa khớp gối trung bình
Sụn khớp bắt đầu bị bào mòn rõ hơn, không gian khớp thu hẹp dần. Lúc này, các dấu hiệu thoái hóa khớp gối đã rõ rệt hơn:
– Đau nhức thường xuyên hơn, nhất là khi leo cầu thang hoặc ngồi xổm.
– Khớp gối có thể xuất hiện tình trạng sưng nhẹ do viêm.
– Cảm giác cứng khớp kéo dài hơn, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau thời gian không vận động.
2.3 Giai đoạn 3: Thoái hóa khớp gối nặng
Ở giai đoạn này, tổn thương sụn khớp đã nghiêm trọng, khoảng cách giữa các đầu xương hẹp đáng kể. Các triệu chứng khó chịu khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt:
– Đau khớp kéo dài, kể cả khi nghỉ ngơi.
– Xuất hiện tiếng lạo xạo hoặc lục cục khi cử động khớp gối.
– Khả năng vận động suy giảm, khó đứng lên ngồi xuống hoặc di chuyển xa.
2.4 Giai đoạn 4: Thoái hóa khớp gối rất nặng
Ở giai đoạn nặng hơn, các khớp có thể bị biến dạng, xuất hiện tình trạng cong vẹo chân.
Đây là giai đoạn cuối cùng của thoái hóa khớp gối. Sụn gần như mất hoàn toàn, hai đầu xương cọ xát trực tiếp vào nhau gây đau đớn dữ dội. Một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị biến dạng khớp, cong vẹo chân. Khi tình trạng này xảy ra, người bệnh có thể phải phẫu thuật thay khớp nhân tạo để duy trì khả năng vận động.
3. Dấu hiệu thoái hóa khớp gối cần chú ý
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu thoái hóa khớp gối giúp người bệnh có phương pháp điều trị kịp thời, làm chậm tiến triển của bệnh.
3.1 Đau khớp kéo dài – Dấu hiệu thoái hóa khớp gối thường gặp
Cơn đau thường bắt đầu âm ỉ và tăng dần theo thời gian. Đau có thể xuất hiện khi vận động nhiều, đứng lâu hoặc thay đổi thời tiết. Ở giai đoạn nặng, ngay cả khi nghỉ ngơi, người bệnh vẫn có cảm giác đau nhức.
3.2 Cứng khớp vào buổi sáng
Cứng khớp là một trong những dấu hiệu thoái hóa khớp gối phổ biến. Người bệnh thường cảm thấy khó cử động khớp vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu. Triệu chứng này có thể kéo dài từ vài phút đến hàng giờ tùy vào mức độ thoái hóa.
3.3 Tiếng kêu lạo xạo trong khớp khi cử động
Khi sụn khớp bị bào mòn, các đầu xương ma sát trực tiếp với nhau tạo ra âm thanh lục cục hoặc lạo xạo khi vận động. Tiếng kêu này thường đi kèm với cảm giác đau hoặc khó chịu.
3.4 Hạn chế vận động – Dấu hiệu thoái hóa khớp gối nặng
Thoái hóa khớp gối khiến biên độ cử động của khớp giảm dần. Người bệnh gặp khó khăn khi đi lại, leo cầu thang hoặc ngồi xổm. Ở giai đoạn nặng, khả năng đi lại có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
3.5 Sưng viêm khớp gối
Viêm do thoái hóa có thể gây sưng tấy vùng khớp, kèm theo nóng đỏ. Một số trường hợp có thể có tràn dịch khớp gối, khiến khớp sưng to và đau nhiều hơn.
Dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và các phương pháp hiện đại, các bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác tình trạng thoái hóa khớp gối.
4. Phương pháp kiểm soát và điều trị thoái hóa khớp gối
Để kiểm soát bệnh hiệu quả, người bệnh cần kết hợp nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và can thiệp y khoa khi cần thiết.
4.1 Điều chỉnh chế độ ăn uống
Một chế độ dinh dưỡng hợp lý có thể giúp làm chậm quá trình thoái hóa. Người bệnh nên tăng cường thực phẩm giàu collagen, canxi và omega-3 như cá hồi, rau xanh và hạt chia. Đồng thời, cần hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa và đường tinh luyện để tránh tình trạng viêm.
4.2 Duy trì vận động hợp lý
Tập thể dục nhẹ nhàng giúp duy trì sự linh hoạt của khớp và tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh đầu gối. Các bài tập như đi bộ, bơi lội hoặc yoga có thể giúp giảm đau và cải thiện chức năng khớp.
4.3 Sử dụng thuốc điều trị
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid hoặc các sản phẩm bổ sung glucosamine để hỗ trợ phục hồi sụn khớp. Sau khi nhận đơn thuốc, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối, tránh tự ý thay đổi liều lượng và loại thuốc hoặc ngưng thuốc khi cho được sự đồng ý của bác sĩ.
4.4 Phẫu thuật thay khớp khi cần thiết
Trong trường hợp thoái hóa khớp gối giai đoạn cuối, phẫu thuật thay khớp nhân tạo có thể là lựa chọn tối ưu giúp người bệnh phục hồi khả năng vận động, tuy nhiên cần có chỉ định của bác sĩ dựa trên thăm khám kỹ càng.
Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý phổ biến, nhưng nếu nhận biết sớm và có biện pháp kiểm soát phù hợp, người bệnh hoàn toàn có thể duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn. Việc theo dõi các dấu hiệu thoái hóa khớp gối và áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực của bệnh.
