Trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài là tình trạng bệnh lý thường gặp nhất là ở những trẻ bị sinh non, thiếu tháng. Bệnh đặc biệt nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Vậy nguyên nhân gây ra vàng da ở trẻ là gì và cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị vàng da? Mời cha mẹ tham khảo các thông tin của chúng tôi qua bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu về bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh
Vàng da là bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh thiếu tháng khiến quá trình chuyển hóa bilirubin dư thừa không thể xảy ra và dẫn đến tình trạng vàng da ở trẻ. Lượng bilirubin dư thừa nhiều thì quá trình vàng da ở trẻ càng kéo dài.
1.1 Những biểu hiện của hiện tượng vàng da
Biểu hiện của bệnh vàng da của trẻ thường thể hiện rõ nhất ở mắt và da. Màu vàng có thể xuất hiện từ 2 đến 4 ngày sau khi sinh và có thể bắt đầu từ mặt trước rồi lan dần xuống khắp cơ thể. Mức độ vàng da thường đạt đỉnh điểm trong khoảng từ 3 đến 7 ngày sau sinh.
Hầu hết các trường hợp trẻ vàng da là bình thường và có thể tự biến mất sau một thời gian, tuy nhiên, cũng có một số trường hợp vàng da còn có thể tiềm ẩn những nguy cơ bệnh lý khác. Tình trạng vàng da nặng có thể làm tăng nguy cơ bilirubin vào não và gây tổn thương não vĩnh viễn.
1.2 Nguyên nhân gây ra tình trạng vàng ở trẻ
Tình trạng vàng da ở trẻ nguyên nhân được cho là do gan của trẻ chưa trưởng thành để có thể loại bỏ được bilirubin trong máu – sắc tố màu vàng của các chất thải khi hồng cầu bị phá vỡ. Khi trẻ còn ở trong bụng mẹ, gan của mẹ sẽ chịu trách nhiệm đảm nhiệm quá trình này. Sau khi trẻ chào đời, trẻ phải tự gánh vác trong khi cơ thể của trẻ lại còn sản xuất thêm một lượng lớn các tế bào máu và được thoái hóa tương đối nhanh. Hiện tượng vàng da của trẻ lúc này được gọi là vàng da sinh lý.
1.3 Trẻ bị vàng da kéo dài có nguy hiểm không?
Trẻ bị vàng da kéo dài rất biệt nguy hiểm. Nếu trẻ không được phát hiện và điều trị, trẻ sẽ có nguy cơ bị nhiễm độc thần kinh, nguy hiểm hơn có thể tử vong hoặc để lại các di chứng nặng nề.
Khi phát hiện trẻ có các dấu hiệu vàng da kéo dài, cơ thể trẻ vàng bất thường và không có dấu hiệu thuyên giảm. Cách tốt nhất cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sức khỏe để được bác sĩ đánh giá chính xác nguyên nhân từ đó có phương án điều trị hiệu quả, an toàn.
Mức độ vàng da thường đạt đỉnh điểm trong khoảng từ 3 đến 7 ngày sau sinh.
2. Thế nào là tình trạng trẻ bị vàng da kéo dài?
Vàng da kéo dài ở trẻ là tình trạng mà trẻ bị vàng da kéo dài lên đến trên 1 tuần (dù trẻ đã sinh đủ tháng) hay trên 2-3 tuần (trẻ sinh non trước 37 tuần).
Theo ý kiến của các chuyên gia, vàng da kéo dài nguyên nhân là do bilirubin trong cơ thể của trẻ tăng cao và dẫn đến hiện tượng da và màng cứng bị chuyển sang màu vàng.
Khi gan hay đường dẫn mật vị bị viêm hoặc bất thường của tế bào gan và đường dẫn mật vị đều có thể làm cho lượng sắc tố mật trong máu tăng lên và gây nên hiện tượng da, niêm mạc nhuộm vàng của sắc tố mật vì chúng có màu vàng.
Sau đây là nhóm những trẻ sơ sinh có nguy cơ bị vàng da kéo dài:
– Trẻ bị sinh non: Những trẻ bị sinh non trước 37 tuần có nguy cơ cao mắc các bệnh vàng da sinh lý cao hơn trẻ sinh đủ ngày bởi lúc này gan của trẻ không đủ khả năng xử lý được bilirubin một cách nhanh chóng.
– Trẻ bị bầm tím trong quá trình sinh: Quá trình chuyển dạ và sinh nở bằng phương pháp sinh thường hay sinh mổ đều có thể làm trẻ bị bầm tím trên cơ thể. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu trẻ sơ sinh có vết bầm tím trên cơ thể sẽ có nguy cơ cao về mức độ vượt quá ngưỡng bình thường của bilirubin.
– Yếu tố về nhóm máu: Những trẻ sinh ra bởi mẹ có nhóm máu O hoặc Rh cũng tiềm ẩn nhiều khả năng trẻ sinh ra bị vàng da sớm. Trẻ nếu có nhóm máu không tương thích với nhóm máu của mẹ có thể phát triển các kháng thể phá hủy các tế bào hồng cầu và gây ra sự gia tăng đột ngột nồng độ bilirubin.
– Các tác nhân khác như: nhiễm trùng, thiếu enzyme, sự bất thường của các tế bào hồng cầu… cũng đều khiến trẻ sơ sinh vàng da kéo dài.
Vàng da kéo dài ở trẻ là tình trạng mà trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài lên đến trên 1 tuần (dù trẻ đã sinh đủ tháng)
3. Trẻ bị vàng da kéo dài, cha mẹ cần lưu ý gì?
3.1 Điều trị cho trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài
Với những trường hợp vàng da nhẹ, bệnh có thể tự khỏi khi trẻ trưởng thành. Cha mẹ nên cho trẻ ăn thường xuyên từ 8 đến 12 lần/ngày để giúp trẻ truyền bilirubin qua cơ thể.
Với những trường hợp nặng, bác sĩ có thể cho trẻ làm xét nghiệm máu để đánh giá và kiểm tra mức độ bilirubin. Quang trị là một trong những phương pháp điều trị vàng da hiệu quả và an toàn hiện nay, việc sử dụng ánh sáng để phá vỡ bilirubin được đánh giá cao, hiện có 2 loại đèn điều trị vàng da:
– Phương pháp chiếu đèn thông thường: Ánh sáng cực tím sẽ được chiếu khi trẻ nằm trên giường, ánh sáng này giúp phá vỡ các bilirubin và không gây áp lực và tổn thương gan của trẻ, đèn chiếu sẽ dừng lại sau từ 3-4 tiếng để mẹ cho trẻ bú.
– Phương pháp chiếu đèn điều trị sợi quang: Với phương pháp này, trẻ sẽ được bao bọc trong chăn có chữa sợi quang học đặc biệt và tỏa ánh sáng trực tiếp lên là da của trẻ sơ sinh. Lúc này, mẹ vẫn có thể cho trẻ bú bình thường.
Quang trị là một trong những phương pháp điều trị vàng da hiệu quả và an toàn hiện nay
3.2 Cách chăm sóc trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài
– Mẹ cần đảm bảo trẻ được cung cấp đủ dinh dưỡng thông qua nguồn sữa mẹ.
– Nên tích cực cho trẻ bú thường xuyên, điều này sẽ giúp da của trẻ sáng dần lên. Hạn chế dùng sữa công thức hoặc nước lọc thay thế.
– Mẹ nên đánh thức trẻ để trẻ bú ngay cả khi trẻ đang ngủ.
– Nếu mẹ chưa có sữa sau sinh, có thể sử dụng sữa công thức để thay thế, tuy nhiên, nên có sự tư vấn của bác sĩ.
– Nên giữ ấm cho trẻ hàng ngày và chú ý trong việc chăm sóc rốn, vệ sinh thân thể của trẻ.
– Mẹ nên tắm nắng cho trẻ đúng cách và đủ giờ, thời điểm tắm có thể vào sáng sớm và xế chiều. Lúc này nắng đã dịu và tốt cho da bệnh lý. Tắm nắng tuy không có tác dụng chữa khỏi bệnh nhưng là yếu tố quan trọng làm ngưng tình trạng vàng da kéo dài và diễn biến xấu.
Mẹ nên tắm nắng cho trẻ đúng cách và đủ giờ, thời điểm tắm có thể vào sáng sớm và xế chiều
Để đảm bảo cho sự phát triển toàn diện của trẻ cũng như nắm được việc trẻ có bị vàng da hay không, cha mẹ nên đăng ký khám sàng lọc sau sinh cho con đặc biệt là trẻ sinh non. Nếu tình trạng vàng da của trẻ kéo dài sẽ dẫn tới những biến chứng rất nguy hiểm.
Do đó, ngay khi nghi ngờ trẻ có dấu hiệu vàng da, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ chuyên khoa Nhi thăm khám và điều trị kịp thời, tránh tình trạng chủ quan và tự ý chữa tại nhà bằng cách biện pháp dân gian chưa được kiểm chứng.
