Rối loạn tiêu hóa là vấn đề sức khỏe khá phổ biến ở trẻ em. Tuy không phải lúc nào cũng nguy hiểm nhưng nếu không được điều trị kịp thời, một số trường hợp rối loạn tiêu hóa có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Vậy, khi trẻ rối loạn tiêu hóa bố mẹ nên chăm sóc như thế nào để trẻ thuận lợi hồi phục? Trong bài viết sau Thu Cúc TCI xin chia sẻ lời khuyên của chuyên gia về vấn đề này, đọc ngay bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. 5 Triệu chứng rối loạn tiêu hóa điển hình thường gặp ở trẻ
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động không bình thường. Tình trạng này có các triệu chứng phổ biến như sau:
– Tiêu chảy: Trẻ đại tiện nhiều hơn bình thường (thường là trên 3 lần/ngày); phân trẻ lỏng, có màu vàng hoặc xanh.
– Táo bón: Trẻ đại tiện ít hơn bình thường; phân trẻ lớn và cứng.
– Nôn trớ: Nôn là phản ứng đẩy các chất trong dạ dày qua miệng nhờ tác động gắng sức của cơ thể tạo ra.
– Đau bụng: Trẻ có thể đau bụng với các cơn đau có hình thái, mức độ khác nhau, từ đau nhẹ tới đau quằn quại. Cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng dưới bên trái; đôi khi cũng có thể đau ở những vị trí khác.
Cơn đau thường xuất hiện ở vùng bụng dưới bên trái.
– Đầy bụng, chướng hơi: Do đầy bụng, chướng hơi, trẻ thường xuyên đánh hơi; đôi khi còn hôi miệng.
Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng rối loạn tiêu hóa có thể khác nhau ở mỗi trẻ. Một số trẻ chỉ có một vài triệu chứng, trong khi những trẻ khác có nhiều triệu chứng.
2. Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ rối loạn tiêu hóa
Hệ tiêu hóa của trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Bởi thế, nó dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố từ môi trường, dẫn đến rối loạn tiêu hóa. Theo đó, một số yếu tố từ môi trường phổ biến có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa ở trẻ là:
– Nhiễm trùng: Nhiễm trùng do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng là nguyên nhân phổ biến nhất gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Các tác nhân gây nhiễm trùng này có thể xâm nhập vào cơ thể trẻ qua đường hô hấp và đường tiêu hóa. Rotavirus, norovirus và adenovirus là những đại diện tiêu biểu trong nhóm nguyên nhân virus. E. coli, salmonella và shigella là những đại diện tiêu biểu trong nhóm nguyên nhân vi khuẩn. Giun sán, amip là những đại diện tiêu biểu trong nhóm nguyên nhân ký sinh trùng.
– Dị ứng thực phẩm: Trẻ có thể dị ứng với một số loại thực phẩm nhất định, chẳng hạn như sữa bò, trứng, đậu phộng… Khi ăn những thực phẩm này, hệ miễn dịch của trẻ sẽ phản ứng, dẫn đến các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, bao gồm tiêu chảy, nôn trớ…
– Thay đổi chế độ ăn uống: Khi trẻ đột ngột thay đổi chế độ ăn uống, ví dụ như chuyển từ bú sữa mẹ sang bú sữa công thức hoặc từ ăn cháo loãng sang ăn thức ăn thô, hệ tiêu hóa của trẻ có thể chưa thích nghi kịp thời dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
– Uống ít nước: Nước đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Khi trẻ uống ít nước, phân của trẻ trở nên cứng, dẫn đến táo bón.
– Một số yếu tố khác: Một số bệnh lý, chẳng hạn như bệnh celiac có thể gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Ngoài bệnh thì một số thuốc, như thuốc kháng sinh cũng có thể gây vấn đề này ở trẻ.
Trẻ có thể rối loạn tiêu hóa do uống một số thuốc, như thuốc kháng sinh.
3. Những nguy cơ tiềm ẩn của rối loạn tiêu hóa ở trẻ
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em có một số nguy cơ tiềm ẩn như sau:
– Mất nước, mất điện giải: Sốt, tiêu chảy và nôn trớ có thể khiến trẻ mất nước, mất điện giải nhanh chóng. Mất nước, mất điện giải có thể khiến trẻ suy nhược, thậm chí là tử vong.
– Suy dinh dưỡng: Rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng của trẻ, dẫn đến suy dinh dưỡng.
– Biến chứng do nhiễm trùng: Rối loạn tiêu hóa do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như viêm não, suy thận…
– Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về sau: Một số nghiên cứu cho thấy rối loạn tiêu hóa ở trẻ có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về sau này, chẳng hạn như bệnh celiac, bệnh viêm ruột tự miễn…
Tuy nhiên, bố mẹ cũng không nên quá lo lắng vì hầu hết các trường hợp rối loạn tiêu hóa ở trẻ đều không quá nguy hiểm và có thể khỏi hoàn toàn nếu được điều trị kịp thời.
4. Lời khuyên của chuyên gia về vấn đề chăm sóc trẻ rối loạn tiêu hóa
Bằng cách đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín kịp thời và chăm sóc trẻ cẩn thận, bố mẹ có thể dễ dàng giúp trẻ vượt qua rối loạn tiêu hóa an toàn. Dưới đây là những việc bố mẹ cần làm khi trẻ rối loạn tiêu hóa:
4.1. Theo dõi tình trạng trẻ rối loạn tiêu hóa
Ghi chép thông tin các triệu chứng của trẻ, bao gồm thời gian xuất hiện, mức độ nghiêm trọng, các yếu tố có thể liên quan (ví dụ: trẻ đã ăn gì, uống gì…). Quan sát phân của trẻ, lưu ý độ lỏng, màu sắc, có máu hay không. Đo nhiệt độ của trẻ, trẻ sốt nghĩa là trẻ nhiễm trùng. Theo dõi cân nặng của trẻ cũng rất quan trọng, trẻ sụt cân nghĩa là trẻ đang mất nước, mất điện giải nhanh chóng.
4.2. Bù nước, bù điện giải cho trẻ rối loạn tiêu hóa
Sốt, tiêu chảy và nôn trớ có thể khiến trẻ mất nước, mất điện giải nhanh chóng. Bố mẹ cần bù nước, bù điện giải cho trẻ bằng dung dịch oresol. Nước lọc có thể thay thế dung dịch oresol; tuy nhiên, nước trái cây, nước ngọt có ga thì không vì chúng có thể làm tình trạng tiêu chảy thêm trầm trọng.
Nước lọc có thể thay thế dung dịch oresol.
4.3. Chế độ ăn uống
Bố mẹ cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo…; tránh cho trẻ ăn thức ăn nhiều gia vị, nhiều dầu mỡ; chia thành nhiều bữa nhỏ mỗi ngày. Trẻ còn đang bú mẹ, mẹ tăng cường cho trẻ bú.
4.4. Vệ sinh
Bố mẹ vệ sinh tay cho trẻ thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Ngoài bản thân trẻ thì dụng cụ ăn uống, đồ đạc sinh hoạt và môi trường sống của trẻ và gia đình bố mẹ cũng cần vệ sinh sạch sẽ thường xuyên.
4.5. Sử dụng thuốc
Một số thuốc có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng rối loạn tiêu hóa ở trẻ, chẳng hạn như thuốc giảm đau bụng, thuốc chống tiêu chảy… Tuy nhiên, bố mẹ không nên tự ý mua và cho trẻ sử dụng chúng khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
4.6. Thời điểm tái khám
Khi trẻ có các triệu chứng sau, bố mẹ cần cho trẻ tái khám ngay lập tức: Tiêu chảy hoặc nôn trớ nhiều, sốt cao, có máu trong phân, đau bụng dữ dội, bỏ ăn, uể oải…
Phía trên là những lưu ý cốt lõi trong chăm sóc trẻ rối loạn tiêu hóa được chia sẻ bởi chuyên gia. Thông tin đó chỉ để tham khảo, không thể thay thế hoàn toàn việc thăm khám với bác sĩ, bởi mức độ nghiêm trọng của tình trạng rối loạn tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của mỗi trẻ là khác nhau, nên có thể sẽ cần chăm sóc khác nhau.
