Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý phổ biến với nhiều biểu hiện khác nhau, trong đó ho mãn tính là triệu chứng thường bị bỏ qua. Vậy tại sao nhiều người bị trào ngược dạ dày ho nhiều? Làm thế nào để chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả – bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin chi tiết, đầy đủ và đáng tin cậy.
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược dạ dày gây ra ho vì sao?
Ho là một trong những biểu hiện của bệnh lý trào ngược dạ dày. Ho do trào ngược dạ dày không giống ho thông thường mà liên quan mật thiết đến cơ chế bệnh lý của GERD. Axit dạ dày và các chất tiêu hóa khi trào ngược lên thực quản, thậm chí đến cổ họng và đường hô hấp, sẽ gây kích ứng và viêm.
1.1. Cơ chế gây ho – Giải thích trào ngược dạ dày ho nhiều vì đâu?
Ho xuất hiện do hai cơ chế chính:
– Kích thích trực tiếp: Axit và dịch tiêu hóa trào ngược lên gây kích ứng niêm mạc thực quản, thanh quản hoặc đường hô hấp, làm xuất hiện phản xạ ho.
– Kích thích thần kinh: Trào ngược kích hoạt dây thần kinh phế vị, gây phản xạ ho kéo dài, ngay cả khi lượng axit nhỏ.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ ho do trào ngược dạ dày bao gồm ăn uống không điều độ, thừa cân, stress và thói quen nằm ngay sau ăn.
Ho là một trong những biểu hiện của bệnh lý trào ngược dạ dày
1.2. Ho do trào ngược dạ dày có đặc điểm riêng như thế nào?
Ho do trào ngược thường có những đặc điểm sau:
– Ho kéo dài khi đến ban đêm hoặc khi người bệnh nằm xuống.
– Không kèm triệu chứng cảm lạnh: Ho không đi kèm sốt, sổ mũi hay đau họng điển hình.
– Cảm giác nóng rát: Người bệnh thường cảm nhận được nóng rát sau xương ức, khó chịu ở vùng họng.
Những biểu hiện này nếu không được nhận diện sớm sẽ làm tăng nguy cơ biến chứng nặng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
1.3. Trào ngược dạ dày thường bắt nguồn từ nguyên nhân nào?
Trào ngược dạ dày thực quản là kết quả của sự suy giảm chức năng cơ thắt thực quản dưới – một vòng cơ đóng vai trò như “cánh cửa” ngăn không cho axit và dịch tiêu hóa trào ngược lên thực quản. Khi cơ này yếu đi hoặc giãn bất thường, axit sẽ dễ dàng di chuyển ngược lên, gây ra các triệu chứng khó chịu. Một nguyên nhân phổ biến khác dẫn đến trào ngược bao gồm thói quen ăn uống thiếu khoa học, không lành mạnh, áp lực từ bệnh lý béo phì, việc mang thai hay sử dụng thuốc gây giãn cơ. Ngoài ra, căng thẳng kéo dài và chế độ sinh hoạt thiếu khoa học cũng là yếu tố góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh.
Trào ngược dạ dày có thể bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân
1.4. Các triệu chứng khác ngoài ho
Ngoài triệu chứng ho mãn tính, trào ngược dạ dày còn gây ra nhiều biểu hiện đặc trưng khác. Người bệnh thường cảm thấy nóng rát sau xương ức, đặc biệt sau khi ăn no hoặc nằm nghỉ. Ợ nóng, ợ chua và cảm giác đầy bụng khó tiêu cũng là những dấu hiệu phổ biến. Một số trường hợp có thể gặp khó nuốt, khàn tiếng hoặc đau họng kéo dài. Nếu trào ngược ảnh hưởng đến đường hô hấp, người bệnh có thể bị viêm phổi tái phát hoặc cảm giác thắt chặt ở vùng ngực. Các biểu hiện này làm giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị sớm.
2. Chẩn đoán
Để xác định chính xác nguyên nhân gây ho, người bệnh cần được thăm khám và thực hiện các phương pháp chẩn đoán hiện đại. Dưới đây là ba phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.
2.1. Nội soi thực quản dạ dày
Nội soi là phương pháp chẩn đoán cơ bản để phát hiện tổn thương niêm mạc thực quản, dạ dày. Bác sĩ sử dụng ống nội soi mềm có gắn camera để kiểm tra trực tiếp.
Thông qua nội soi, có thể phát hiện viêm thực quản, loét hoặc các bất thường khác do trào ngược. Tuy nhiên, phương pháp này không luôn luôn phát hiện được trào ngược khi không có tổn thương rõ ràng.
2.2. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM)
Đây là kỹ thuật hiện đại giúp đánh giá chính xác hoạt động của cơ thắt thực quản và nhu động thực quản. HRM cho phép xác định cơ thắt thực quản dưới có hoạt động bình thường hay không và sự phối hợp giữa các cơ trong quá trình nuốt.
Phương pháp này đặc biệt quan trọng trong việc phát hiện nguyên nhân trào ngược mà nội soi không thể nhận diện, giúp đưa ra hướng điều trị phù hợp.
2.3. Đo pH thực quản 24 giờ
Đo pH là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán trào ngược dạ dày. Thiết bị đo được đặt trong một ống nhỏ, đưa qua mũi xuống thực quản để ghi lại sự thay đổi độ pH trong vòng 24 giờ.
Nhờ phương pháp này, bác sĩ có thể xác định chính xác tần suất, thời điểm và mức độ nghiêm trọng của trào ngược axit, đồng thời đánh giá mối liên quan giữa trào ngược và ho.
3. TCI ứng dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc TCI hiện đang ứng dụng cả ba phương pháp nội soi, HRM và đo pH thực quản 24 giờ trong chẩn đoán ho do trào ngược dạ dày. TCI đảm bảo kết quả chẩn đoán chính xác, giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng của mình. Đặc biệt, việc áp dụng HRM và đo pH – hai phương pháp tối tân – giúp phát hiện những bất thường mà các kỹ thuật truyền thống khó nhận biết, mang lại hiệu quả điều trị vượt trội.
TCI đi đầu trong ứng dụng các kỹ thuật chẩn đoán trào ngược
4. Điều trị
Điều trị ho do trào ngược dạ dày cần kết hợp nhiều phương pháp để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Trước tiên, người bệnh cần thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống và tránh các yếu tố kích thích như đồ cay nóng, rượu bia.
Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Phương pháp điều trị có thể bao gồm các biện pháp kiểm soát axit dạ dày, tăng cường chức năng cơ thắt thực quản và bảo vệ niêm mạc. Điều trị phải được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Trào ngược dạ dày ho là một triệu chứng không thể xem nhẹ. Hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và áp dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại giúp phát hiện bệnh sớm và điều trị hiệu quả.
