Tắc mạch máu não là một tình trạng nguy hiểm, có thể khiến não chịu những tổn thương không thể phục hồi, thậm chí mất hoàn toàn chức năng. Cùng tìm hiểu nguyên nhân khiến mạch máu não bị tắc nghẽn và các triệu chứng biểu hiện qua bài viết sau đây.
Menu xem nhanh:
1. Tắc mạch máu não là gì?
Tắc mạch máu não là một dạng của đột quỵ não, còn gọi là đột quỵ nhồi máu não. Bệnh xảy ra khi động mạch đưa máu đi nuôi dưỡng não bị thu hẹp lòng mạch.
Lòng mạch hẹp lại khiến lưu lượng máu đến não ít hơn, khiến não thiếu oxy và dinh dưỡng để tạo ra năng lượng và duy trì hoạt động. Nếu tình trạng tắc hẹp xảy ra ở những động mạch lớn hoặc kéo dài có thể gây chết một phần hoặc toàn bộ não, khiến người bệnh rơi vào nguy hiểm. Không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ mà tắc hẹp các mạch máu còn khiến hoạt động của các cơ quan do não điều khiển bị ảnh hưởng.
Đây là một tình trạng nguy hiểm, cần được phát hiện sớm và xử trí kịp thời.
Sự hình thành các mảng xơ vữa hoặc cục máu đông có thể khiến các mạch máu não tắc nghẽn, gây ảnh hưởng đến chức năng của não.
2. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây tắc mạch não
2.1 Nguyên nhân gây tắc mạch máu ở não
Tình trạng mạch não bị tắc nghẽn có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Cụ thể:
– Xơ vữa động mạch là nguyên nhân gây tắc mạch phổ biến nhất, chiếm khoảng 50% các trường hợp. Trong đó, các vấn đề của mạch máu lớn ngoài sọ chiếm khoảng 45% và trong sọ là 45%.
– Huyết khối cùng là một trong những nguyên nhân gây tắc mạch thường gặp. Thống kê cho thấy khoảng 20% bệnh nhân mắc bệnh liên quan đến nhóm nguyên nhân này. Phần lớn các trường hợp tắc mạch do huyết khối có liên hệ với bệnh rung nhĩ hoặc van tim.
– Tắc nghẽn các mạch máu nhỏ trong não chiếm khoảng 25% nguyên nhân gây bệnh.
– Các bệnh lý liên quan mạch máu chỉ chiếm khoảng 5%. Tuy nhiên vẫn có không ít trường hợp tắc mạch não xuất phát từ nguyên nhân này.
2.2 Các yếu tố nguy cơ gây nghẽn hẹp mạch máu ở não
– Tăng huyết áp: Là yếu tố thường gặp nhất dẫn đến tắc mạch não.
– Đái tháo đường: Những người mắc bệnh tiểu đường thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp 4 lần so với những đối tượng khác.
– Béo phì, thừa cân: Thường liên quan đến rối loạn mỡ máu,
– Rối loạn chuyển hóa mỡ máu: Đặc trưng bởi sự suy giảm nồng độ HDL-Cholesterol và sự tăng cao của LDL-Cholesterol. Tình trạng này làm tăng nguy cơ dẫn đến xơ vữa và huyết khối động mạch, gây tắc nghẽn mạch não.
– Hút thuốc lá: Làm tăng nguy cơ xơ vữa, làm hẹp lòng động mạch, tăng hình thành cục máu động, tăng Cholesterol, khiến tế bào nội mạc mạch máu bị tổn thương. Cuối cùng dẫn đến tắc mạch.
– Các bệnh tim mạch: Chủ yếu là rung nhĩ. Các thống kê cho thấy khoảng 15% bệnh nhân rung nhĩ sẽ có tắc hẹp ở mạch não.
– Tuổi tác: Những người khoảng 55 tuổi trở lên thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
– Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều đường, tinh bột, chất béo, ăn mặn…
Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tắc nghẽn mạch máu não.
3. Triệu chứng tắc nghẽn mạch máu não
Tùy từng bệnh nhân và vùng não bị tắc nghẽn mà các triệu chứng có thể biểu hiện khác nhau, bao gồm:
– Méo mặt, yếu, thậm chí liệt nửa người
– Rối loạn vận ngôn, nói đớ tiếng đột ngột
– Choáng, đau đầu dữ dội
– Đi loạng choạng không vững
4. Di chứng của tắc mạch máu não
Tình trạng nghẽn hẹp mạch máu não nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời rất dễ gây ra những cơn đột quỵ dẫn đến tử vong. Trường hợp được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân cũng có thể gặp phải những di chứng như:
– Liệt nửa người: Người bệnh không vận động được bình thường do yếu liệt 1 bên người, cử động và đi lại khó khăn hơn. Họ không tự làm được những việc cá nhân, thường phải phụ thuộc vào người khác, gây ra những bất tiện trong cuộc sống.
– Rối loạn ngôn ngữ: Mất khả năng hiểu hoặc nói gây ảnh hưởng nhiều đến giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.
– Đại, tiểu tiện khó khăn: Thường xảy ra do sự rối loạn cơ tròn.
5. Cách điều trị và phòng ngừa tắc mạch máu não
5.1 Phương pháp điều trị tắc mạch máu não
Tùy vào mức độ tắc nghẽn của mạch não mà các bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị:
– Dùng thuốc: Các loại thuốc giúp tiêu huyết khối, phá vỡ cục máu đông có thể giúp máu lưu thông bình thường trở lại trong lòng mạch.
Nếu đang mắc các bệnh nền như tiểu đường, bệnh tim, rung nhĩ, huyết áp cao, tăng cholesterol,… thì bên cạnh việc dùng thuốc để điều trị, bệnh nhân cần kết hợp với tập thể dục điều độ, thay đổi chế độ dinh dưỡng, xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh để cải thiện bệnh.
– Phẫu thuật: Thường chỉ áp dụng cho những trường hợp mạch máu não tắc rất nặng hoặc điều trị thuốc không đáp ứng, tuy nhiên chỉ định này còn tùy vào thể trạng và các bệnh lý đi kèm cụ thể của người bệnh.
Tùy vào nguyên nhân, mức độ tắc hẹp của mạch não mà các bác sĩ sẽ có phương án điều trị phù hợp.
5.2 Cách phòng ngừa tắc mạch máu não
Xây dựng lối sống lành mạnh là một trong những biện pháp phòng tránh nguy cơ tắc mạch an toàn và hiệu quả nhất. Các nguyên tắc sống lành mạnh cần lưu ý:
– Không hút thuốc lá, tránh xa khói thuốc
– Ăn uống lành mạnh, ăn ít chất béo, ít đường, giảm muối, tăng cường ăn rau củ quả trong khẩu phần ăn
– Chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao
– Cân đối công việc, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc
– Giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, chủ động tìm cách giải tỏa căng thẳng nếu có
– Đi thăm khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra các chỉ số trong cơ thể, phát hiện sớm nếu có bất thường
– Theo dõi diễn tiến của bệnh trong quá trình điều trị để có phương án thay đổi phù hợp khi xảy ra bất thường
– Thông báo cho bác sĩ nếu có người thân từng bị đột quỵ nhồi máu não.
Tắc mạch máu não là một vấn đề vô cùng nguy hiểm. Đừng chủ quan trước những triệu chứng cũng như các yếu tố nguy cơ dù là nhỏ nhất vì chỉ một phút lơ là có thể dẫn tới những biến cố đe dọa đến tính mạng hoặc để lại những di chứng nặng nề.
